A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

arramadòri , agt, nm Definition chie faet s'arramadura, betat is arramas Etymon srd.

arramadúra , nf: arromadura, ramadura Definition cambos, sida; frores e fògia frisca de amenta e de àteru chi sa gente betat in is orrugas candho passant unu santu in crufessone; sa sida chi ponent a s'arau, tra s'isteva e sa dentale, po bogare bene is surcos Synonyms e antonyms arromada, arromu Sentences sos pitzinnos festant a santu Zuvanne brincandhe s'arramadura alluta in sas carrelas 2. unus cantus iant istérriu in sa bia is mantus insoru, atrus ispainànt s'arramadura ◊ me is arrugas po is festas ghetant s'arramadura 3. s'arromadura de s'aradu si faghet ponindhe sida tra s'isteva e sa entale pro fagher essire menzus sos surcos Scientific Terminology sntz Etymon ctl. enramadura Translations French jonchée de fleurs English decking with flowers Spanish follaje, ramaje, reja Italian infiorata German Blumenschmückung.

arramài , vrb: arramare, arromai, arromari, ramai Definition pònnere sida frisca, cambos, frores e àteru in crésia, in is portales, in is orrugas, fintzes a betadura in terra, po is festas ue passat sa crufessone cun su santu Sentences eus segau prunica po arromari is bias innantis de passari sa prucissioni 2. arromai s'arau po fai mellus is surcus Etymon ctl. enramar Translations French couvrir de feuillages English to cover with branches Spanish enramar Italian infrascare German mit Zweigen bedecken.

arramaingài , vrb: arremangai, arremangare, arremangari, remangai Definition pinnigare is camberas de is pantalones, is coas de sa gunnedha, is mànigas de sa camisa de arresurtare prus curtzos po si pònnere a fàere cosa, o fintzes po no s'imbrutare, po basca: si narat fintzes in su sensu de si pònnere a fàere calecuna cosa a malaògia, po apretu / arremangaisinci in ccn. cosa = ponnerebbei imprastu mannu, apentu meda Sentences is polànias de sa brusa benint arramaingaras po trabballai sa farra ◊ est una bona meri de domu, cussa, e chi si arremangat ponit cuadhu in faci a meras ◊ no est po mi vantai, ma si mi arremangu dhis ammostru una crai! Etymon spn. arremangar Translations French retrousser English to tuck (up) Spanish remangarse Italian rimboccarsi le màniche German aufkrempeln.

arramalètu , nm: arramalletu, arromalletu, gromalete, ramagliete*, tramallete Definition matzu de frores; in calesiògiat frutu, duos o tres o prus atacaos apare: unu romagliete de cariasa, de supeva, de pira Synonyms e antonyms màciu, màrtulu, trintzilleri Translations French petit bouquet English little bunch Spanish ramo Italian mazzolino German Sträußchen.

arramalletài , vrb Definition fàere a matzu, pònnere frores Etymon srd.

arramallètu arramalètu

arramanàju , nm: arramenàrgiu, arramenarzu, arraminaju, arraminarzu, arremonaju, arromanaju, arromanàrgiu, arromonaju, ramanaju Definition maistu chi faet o acònciat cadhàrgios e àteru istrégiu de arràmene Synonyms e antonyms aconcialabiolus, aconcimu, arrameneri, cadhaxaju, cardareri, ramanagiolu Sentences apu biu fadendu unu cardaxu e aintru ci fiant trinta arramanajus…◊ s'arromanàrgiu passat po arregòlliri gliescas, arrogalla de brunzu de torrai a iscallai ◊ Ísili est sa bidha de is arremonajus Scientific Terminology prf Etymon srd. Translations French chaudronnier English copper smith Spanish calderero Italian ramàio German Kupferschmied.

arramanàrxu, arramanàrzu , nm, nf: arramenarza, arraminarza, arremenarzu Definition erva de ràmine, genia de erba totu cambos tostaos e nodosos chi camminant meda asuta de terra, mala a bínchere (istrobbat meda inue si prantat cosa) Synonyms e antonyms araminzu, eràmine, ereminzu, gràmene, norodhàsile, orodhasu, pastudrèmini, trèmini Scientific Terminology rba, Cynodon dactylon Etymon ltn. gramen + -ariu Translations French chiendent English spear grass Spanish grama Italian gramigna German Quecke.

arramàre arramài

arramàsidu , agt Definition nau de ccn., malàidu, chi no tenet gana, fortza o capacidade de fàere cosa Synonyms e antonyms abbrebesciau, arremàsigu.

arramasúgia, arramasúglia , nf Definition cosighedha de pagu contu.

arramatàre , vrb Definition istare a pretu, donniunu difendhendho is arrexones suas, agiummai a briga, fintzes istare faendho a pelea, a gherra Synonyms e antonyms brigare, certai, matanai Sentences calchi bolta si arramataiant a degógliu, s'avocadu cun su cliente, màssimu candho peldiant sa lite ◊ unu si arramatat e si afatziendhat pro nudha! Etymon itl. arramacciare.

arramatía , nf, nm: arremadiu, arremediu, arromadiu, orromadiu, ramadia* Definition arrefreu, genia de male chi benit a nares po àere ingortu fritu: faet a istúrridos e faet innisire Synonyms e antonyms arrema, catarru / afrenamentu, arresfriori, refreu Sentences su tabbacu de nasu aperit is membras, nche bogat s’arremediu e su dolore de conca (I.Patta) Scientific Terminology mld.

arramatzàre , vrb Definition pigare, pinnigare totu Synonyms e antonyms arrabatzare.

arrambàda , nf: arrumbada Definition su arrumbare Etymon srd.

arrambàre , vrb: arrumai 1, arrumbai, arrumbare Definition acostire una cosa a un'àtera po no si che furriare, ponendho sa parte bàscia in terra e sa de pitzu acostia, tocandho a calecuna cosa, imbarare; rfl. su si acostire, aguantare a ccn. cosa, a calecunu; abbarrare ibertandho, firmos, pònnere o lassare una cosa in calecunu logu o tretu; restare, abbarrare / andhare a s'arramba arramba = aguantendisí a totu is cosas chi agatat caminendi ca timit de arrúiri Synonyms e antonyms acotzai, arremai 1, imbarare, incarrutzai / abertai / abarrai, restai Sentences est arrumbada piena de piúere sa càscia antiga ◊ est arrumbadu a su muru in su cuzone ◊ est arrambatu a su trutzu ◊ it'est unu it'est unu chi zuchet dóichi cambas chi donzunu si bi arrambat? ◊ andho arrambadu a sos muros ◊ su campanile est arrumbadu a sa chéjia ◊ est sétziu in terra arrumbau cun s'ischina a su muru 3. una intrat e s'àtera arrumbat foras a orbetare ◊ in custa ponidura depes arrumbare finas a arbèschere 4. de issos ndh’at rutu medas a tretu de no ndhe arrumbare unu vivu Translations French appuyer English to lay Spanish apoyar, arrimar Italian appoggiare German lehnen.

arràmbu , nm, avb: arrumbu Definition logu o cosa a ue si arrimare; persona chi podet giare un’agiudu, èssere de agiudu; su si arrumbare o imbarare / èssere arrumbu apare = acurtzu, acanta s'unu a s'àteru Synonyms e antonyms apógiu, armaderi, arrimaderu, arrimu, imbaradorju Sentences si est su ch'ispero logu asseliadu, mi cuntento de s'arrumbu (G.Marras)◊ si est cojada cun Bodale: a l'at àpidu s'arrumbu, unu prus póveru de issa!…◊ unu giòvanu gai a génneru fit un'arrumbu pro sa domo ◊ no mi podes nàrrere chi apo chircadu arrumbos de cumbéniu: mi so arrangiadu deo! Etymon srd. Translations French appui English support Spanish apoyo, arrimo Italian appòggio, sostégno German Stütze.

arrambullonadúra , nf Definition su arrumbullonai Synonyms e antonyms arrumbuladura, cadhinadura Sentences sa genti si ghetat apari me in terra, totu a arrambullonadura de s'imbriaghera.

arramenadúra , nf: arraminadura Definition su si arramenare Synonyms e antonyms arramenonzu Etymon srd. Translations French oxydation du cuivre English copper oxidation Spanish oxidación del cobre Italian ossidazióne del rame German Oxydation des Kupfers.