afrinzàre , vrb Definitzione passare acanta agiummai tocandho, tocare a lébiu a lébiu, imbarare; fintzes istare a s'atrollada cun ccn., su si pònnere impare a istare o a fàere calecunu afàriu / no ndhe afrinzat ne a perda e ne a muru = no ndi fait bèni una Sinònimos e contràrios afrinare, ifrixare Frases sas carradas, candho sunt prenas dat gosu fintzas su las afrinzare! ◊ crachina bella sa de Narbolia: candho ti afrinzas a su muru no atacat a su bestimentu! 2. ais biu cun chie si ch'est afrinzada cussa? Ma no at a durare meda! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu frôler, raser Ingresu to graze Ispagnolu rozar, rasar Italianu rasentare Tedescu streifen.

afrínzu 1 , nm Definitzione su afrinzare, su passare acanta agiummai tocandho, su tocare a lébiu a lébiu; fintzes atzerodhu, improdhu, cosa male cumbinada, fata chentza cabu, cosa chi no andhat bene Sinònimos e contràrios isfrisada 2. cussu est un'afrinzu, no est cosa séria! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu frôlement Ingresu grazing Ispagnolu roce Italianu sfioraménto Tedescu Streifen.

assiàre , vrb Definitzione fàere a errigas, a sias Sinònimos e contràrios aviai Frases sas istellas si àmpulant, si abbassant, si atrofizant, surcandhe s'àera àssiant Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rayer Ingresu to rule Ispagnolu rayar Italianu rigare Tedescu streifen.

ifrixàre , vrb: isfrisare, isvrixare Definitzione passare acanta meda, arrasigandho, agiummai tocandho Sinònimos e contràrios afrinare, afrinzare, atuciare, frasiari Frases li so passadu a fiancu ifrixèndhelu ◊ su cane ch'essit che allutu, si che betat a putu in d-unu buscu pariat chi l'aiat isvrixadu su raju ◊ su calore de sa tita mai isvrixada mi turmentat su coro ◊ si li acúrtziat su trau a deminos chi li fit isvrixendhe sos caltzones cun sos corros Tradutziones Frantzesu frôler Ingresu to graze Ispagnolu rozar Italianu sfiorare Tedescu streifen.

iscadrapiàre , vrb: scadrapiare Definitzione fèrrere de fiancu, coment'e a arrasigadura Sinònimos e contràrios arrasciare, arrasicare, ratzigare, saricare Tradutziones Frantzesu frotter Ingresu to graze Ispagnolu rozar Italianu prèndere di strìscio Tedescu streifen.

pàltza , nf: parta, partza, peatza, piata, piatza, plassa, platza, pràcia, prassa, prata, pratza Definitzione logu largu meda e in paris fatu apostadamente in bidhas e citades; logu larghitu, fintzes su tretu tra un'órdine e àteru de sa bide in bíngia (pratza de sarmentu), fintzes giuale, órdine de bide, su tretu o cortiledhu ananti de sa genna de una domo (fintzes in s'orruga), tretu ananti de unu barracu, totu su tretu asuta de una mata; dhu narant a s'argiola puru; postu / min. partzighedha, pratzita, prassigedha Sinònimos e contràrios bàlliu, cortile, cortina Maneras de nàrrere csn: fai pratza = fàghere sa piatza, ammanitzare, ordiminzare sa chistione a manera chi, candho unu dimandhat, sa zente siat pronta a nàrrere chi ei; pònnere una cosa in pratza = pònnere in craru una chistione; in pratza de Fulanu = in sa carrela inue istat Fulanu, in dainanti de domo sua; letu de piatza e mesa, a duas piatzas = letu mannu pro duus, a duus tantis de su letu po unu; pratza de letu = su tretu in dainanti de su letu; sa landhe falat a sa prata (in cobertantza)= sos benes de unu tocant a sos parentes; èssere a piata franca (nadu de chie pagat pro istare in carchi logu)= àere postu o allozu in donu; una pratza de pudhas = chedha de pudhas (tentas in cortile) Frases mesanote est tocada, onzi piata est deserta ◊ in sa pratza de bidha is piciocas e piciocus fiant giai isciampitendi ◊ sa piata sentza pisedhina paret beranu sentza rúndhines ◊ in donzi parta in ube si est firmadu pro totus est istadu un'iscarmentu ◊ giogao semper in partza o in caminu ◊ sa gente est in sa pratza: a chie chistionat, a chie est ciciu 2. cada massaja mundhabat sa prata sua e sos caminos abbarrabant netos ◊ ndi sutzedint de cosas in sa platza mia!…◊ depio carrare linna a prata de pinnetu ◊ apu agatau una bella pràcia de corrorinu ◊ sas pratas sunt semenadas de uliba ◊ e aundi dhu bis, tui, passendi, in pratza de letu?! ◊ una borta iant fatu su triatu in prassa de Bennardu ◊ duas pratzas ainnantis de domu de bosatrus ant bociu a Bissenti! 3. in sa prata pulida cun apentu s'isparghent sos mannugros e manadas, poi sos boes cun pedras ligadas tríulant su laore in bonu assentu (Z.Piludu) Sambenados e Provèrbios prb: bixina bona, funtana in pratza Terminologia iscientìfica bdh Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu place, esplanade, allée Ingresu square, open space, walk Ispagnolu plaza, claro, senda Italianu piazza, spiazzo, andana Tedescu Platz, offener Platz, freier Streifen zwischen zwei Baumreihen.

sciorroncinài, sciorronciuài , vrb: sciurrunciài Definitzione su forrogare e ispartzinare chi faent is pudhas cricandho cosa de bicare, andhare cricandho, tocandho; passare o andhare friga friga Sinònimos e contràrios iforrogare, isforronciare, isterronciare, scarrovai, scorrovonai / scrabutzinai Frases is pudhas sciorrónciuant sa cosa ammuntonada ◊ sciorrónciua sciorrónciua, sa pudha at aghetau unu sodhixedhu in su lodami ◊ is perdixis bandant a sa stua a sciurrunciai ◊ unu caboni nci essit e sciurrúncia sciurrúncia arribbat acanta de unu boscu 3. me in bidha sa piciocalla sciorrónciuat a totu dí me is arrugas. Tradutziones Frantzesu fouiller, gratter le sol, se frotter Ingresu to scratch about, to rub oneself Ispagnolu hurgar, frotar Italianu razzolare, strusciarsi Tedescu scharren, sich streifen.

scrabutzinài , vrb: scrabutzionai Definitzione iscarrafiare o forrogare comente faent is pudhas; passare o andhare friga friga, nau siat de gente e siat de bestiàmene / s. su fogu = morigare, acontzare su fogu Sinònimos e contràrios arruncinai, scarrovai, sciorroncinai, sforrogonai, scrabussonai / scrovinai Frases is pudhas funt scrabutzinendi terra 2. e bessiminci, gei ses un'ora scrabutzinendi! 3. su fogu est istudau, no serbit a dhu scrabutzinai! ◊ tocat a scrabutzionai su fogu po no ndi dhu lassai istudai Tradutziones Frantzesu se frotter Ingresu to rub oneself Ispagnolu frotar, rozar Italianu strusciarsi Tedescu sich streifen.

tíra , nf, nm: tiru 2 Definitzione crantu, orrugu longu e istrintu de calecuna cosa, pruschetotu de cosa lada (orrobba, pedhe e àteru), nau fintzes de tretu de terrenu istrintu e longu; fintzes errigas de colore diferente in s'orrobba / min. tiredha, tiriedha, tirighedha, tirinedha, tirixedha Sinònimos e contràrios loria, tirete, zira Maneras de nàrrere csn: faindi tiras, de unu = bogare a corriolos, fàgherelu a bisera; segai a tiras = a tizas longas Frases nemus cosit una tira de arrobba noa a unu bestiri béciu ◊ portàt is peis e is manus trogaus a tiras de linu ◊ at segau su lentzolu a tiras a tiras ◊ cun sas frófighes at segadu sa velina a tirighedhas ◊ de bestiolus nci nd'at a màncias e a tiras 2. a s'orbescidroxu iat bistu una tira de terra: fiat un'ísula ◊ tengu una tira de terra chi no balit nudha Ètimu ctl., spn. Tradutziones Frantzesu bande, lange Ingresu strip, band Ispagnolu tira, raya Italianu strìscia, banda, fàscia Tedescu Streifen.

vía , nf: bia* Definitzione su logu inue si passat; genia de síngia de calecuna cosa (fintzes de colore diferente); parte, bandha de unu logu, de una posidura Sinònimos e contràrios arruga 1, caminu, carrela, istrada, sia 2 / ala, bandha, parte / tiza Maneras de nàrrere csn: sa via de conca = sa riga, sa via de pilu, sa viedha o scrima acomenti is pilus petonaus funti ghetaus a una parti e àtera Frases su celu est aviau, totu a vias a vias 2. at lassatu sa gianna tuncata dae sa via de intro Sambenados e Provèrbios smb: (De)vias, (De)ias Tradutziones Frantzesu bande, raie Ingresu stripe, vein Ispagnolu calle, lista, banda Italianu strìscia, venatura, lista Tedescu Streifen.

zíra , nf Definitzione tira de css. cosa (orrobba, làuna o àteru), ma fintzes terrenu istrintu e longhitu Sinònimos e contràrios tira Frases connosco su fele trummentosu chi s'ànimu a ziras mi riduet (M.Meridda)◊ cuaiant carres e birgonzas sas ziras mias fatas a latranga 2. sa terra nostra sica e nuda si bestat de birdura in dogni zira! ◊ su sole est nadu e subra ’e sas giaras terras aradas, cun alas lezeras, ruet sa lughe in coloradas ziras (P.Casu) Ètimu spn. jira Tradutziones Frantzesu bande Ingresu strip Ispagnolu tira Italianu strìscia Tedescu Streifen.

«« Torra a chircare