afrinzàre , vrb Definitzione
passare acanta agiummai tocandho, tocare a lébiu a lébiu, imbarare; fintzes istare a s'atrollada cun ccn., su si pònnere impare a istare o a fàere calecunu afàriu / no ndhe afrinzat ne a perda e ne a muru = no ndi fait bèni una
Sinònimos e contràrios
afrinare,
ifrixare
Frases
sas carradas, candho sunt prenas dat gosu fintzas su las afrinzare! ◊ crachina bella sa de Narbolia: candho ti afrinzas a su muru no atacat a su bestimentu!
2.
ais biu cun chie si ch'est afrinzada cussa? Ma no at a durare meda!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
frôler,
raser
Ingresu
to graze
Ispagnolu
rozar,
rasar
Italianu
rasentare
Tedescu
streifen.
afrínzu 1 , nm Definitzione
su afrinzare, su passare acanta agiummai tocandho, su tocare a lébiu a lébiu; fintzes atzerodhu, improdhu, cosa male cumbinada, fata chentza cabu, cosa chi no andhat bene
Sinònimos e contràrios
isfrisada
2.
cussu est un'afrinzu, no est cosa séria!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
frôlement
Ingresu
grazing
Ispagnolu
roce
Italianu
sfioraménto
Tedescu
Streifen.
assiàre , vrb Definitzione
fàere a errigas, a sias
Sinònimos e contràrios
aviai
Frases
sas istellas si àmpulant, si abbassant, si atrofizant, surcandhe s'àera àssiant
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
rayer
Ingresu
to rule
Ispagnolu
rayar
Italianu
rigare
Tedescu
streifen.
ifrixàre , vrb: isfrisare,
isvrixare Definitzione
passare acanta meda, arrasigandho, agiummai tocandho
Sinònimos e contràrios
afrinare,
afrinzare,
atuciare,
frasiari
Frases
li so passadu a fiancu ifrixèndhelu ◊ su cane ch'essit che allutu, si che betat a putu in d-unu buscu pariat chi l'aiat isvrixadu su raju ◊ su calore de sa tita mai isvrixada mi turmentat su coro ◊ si li acúrtziat su trau a deminos chi li fit isvrixendhe sos caltzones cun sos corros
Tradutziones
Frantzesu
frôler
Ingresu
to graze
Ispagnolu
rozar
Italianu
sfiorare
Tedescu
streifen.
iscadrapiàre , vrb: scadrapiare Definitzione
fèrrere de fiancu, coment'e a arrasigadura
Sinònimos e contràrios
arrasciare,
arrasicare,
ratzigare,
saricare
Tradutziones
Frantzesu
frotter
Ingresu
to graze
Ispagnolu
rozar
Italianu
prèndere di strìscio
Tedescu
streifen.
pàltza , nf: parta,
partza,
peatza,
piata,
piatza,
plassa,
platza,
pràcia,
prassa,
prata,
pratza Definitzione
logu largu meda e in paris fatu apostadamente in bidhas e citades; logu larghitu, fintzes su tretu tra un'órdine e àteru de sa bide in bíngia (pratza de sarmentu), fintzes giuale, órdine de bide, su tretu o cortiledhu ananti de sa genna de una domo (fintzes in s'orruga), tretu ananti de unu barracu, totu su tretu asuta de una mata; dhu narant a s'argiola puru; postu / min. partzighedha, pratzita, prassigedha
Sinònimos e contràrios
bàlliu,
cortile,
cortina
Maneras de nàrrere
csn:
fai pratza = fàghere sa piatza, ammanitzare, ordiminzare sa chistione a manera chi, candho unu dimandhat, sa zente siat pronta a nàrrere chi ei; pònnere una cosa in pratza = pònnere in craru una chistione; in pratza de Fulanu = in sa carrela inue istat Fulanu, in dainanti de domo sua; letu de piatza e mesa, a duas piatzas = letu mannu pro duus, a duus tantis de su letu po unu; pratza de letu = su tretu in dainanti de su letu; sa landhe falat a sa prata (in cobertantza)= sos benes de unu tocant a sos parentes; èssere a piata franca (nadu de chie pagat pro istare in carchi logu)= àere postu o allozu in donu; una pratza de pudhas = chedha de pudhas (tentas in cortile)
Frases
mesanote est tocada, onzi piata est deserta ◊ in sa pratza de bidha is piciocas e piciocus fiant giai isciampitendi ◊ sa piata sentza pisedhina paret beranu sentza rúndhines ◊ in donzi parta in ube si est firmadu pro totus est istadu un'iscarmentu ◊ giogao semper in partza o in caminu ◊ sa gente est in sa pratza: a chie chistionat, a chie est ciciu
2.
cada massaja mundhabat sa prata sua e sos caminos abbarrabant netos ◊ ndi sutzedint de cosas in sa platza mia!…◊ depio carrare linna a prata de pinnetu ◊ apu agatau una bella pràcia de corrorinu ◊ sas pratas sunt semenadas de uliba ◊ e aundi dhu bis, tui, passendi, in pratza de letu?! ◊ una borta iant fatu su triatu in prassa de Bennardu ◊ duas pratzas ainnantis de domu de bosatrus ant bociu a Bissenti!
3.
in sa prata pulida cun apentu s'isparghent sos mannugros e manadas, poi sos boes cun pedras ligadas tríulant su laore in bonu assentu (Z.Piludu)
Sambenados e Provèrbios
prb:
bixina bona, funtana in pratza
Terminologia iscientìfica
bdh
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
place,
esplanade,
allée
Ingresu
square,
open space,
walk
Ispagnolu
plaza,
claro,
senda
Italianu
piazza,
spiazzo,
andana
Tedescu
Platz,
offener Platz,
freier Streifen zwischen zwei Baumreihen.
sciorroncinài, sciorronciuài , vrb: sciurrunciài Definitzione
su forrogare e ispartzinare chi faent is pudhas cricandho cosa de bicare, andhare cricandho, tocandho; passare o andhare friga friga
Sinònimos e contràrios
iforrogare,
isforronciare,
isterronciare,
scarrovai,
scorrovonai
/
scrabutzinai
Frases
is pudhas sciorrónciuant sa cosa ammuntonada ◊ sciorrónciua sciorrónciua, sa pudha at aghetau unu sodhixedhu in su lodami ◊ is perdixis bandant a sa stua a sciurrunciai ◊ unu caboni nci essit e sciurrúncia sciurrúncia arribbat acanta de unu boscu
3.
me in bidha sa piciocalla sciorrónciuat a totu dí me is arrugas.
Tradutziones
Frantzesu
fouiller,
gratter le sol,
se frotter
Ingresu
to scratch about,
to rub oneself
Ispagnolu
hurgar,
frotar
Italianu
razzolare,
strusciarsi
Tedescu
scharren,
sich streifen.
scrabutzinài , vrb: scrabutzionai Definitzione
iscarrafiare o forrogare comente faent is pudhas; passare o andhare friga friga, nau siat de gente e siat de bestiàmene / s. su fogu = morigare, acontzare su fogu
Sinònimos e contràrios
arruncinai,
scarrovai,
sciorroncinai,
sforrogonai,
scrabussonai
/
scrovinai
Frases
is pudhas funt scrabutzinendi terra
2.
e bessiminci, gei ses un'ora scrabutzinendi!
3.
su fogu est istudau, no serbit a dhu scrabutzinai! ◊ tocat a scrabutzionai su fogu po no ndi dhu lassai istudai
Tradutziones
Frantzesu
se frotter
Ingresu
to rub oneself
Ispagnolu
frotar,
rozar
Italianu
strusciarsi
Tedescu
sich streifen.
tíra , nf, nm: tiru 2 Definitzione
crantu, orrugu longu e istrintu de calecuna cosa, pruschetotu de cosa lada (orrobba, pedhe e àteru), nau fintzes de tretu de terrenu istrintu e longu; fintzes errigas de colore diferente in s'orrobba / min. tiredha, tiriedha, tirighedha, tirinedha, tirixedha
Sinònimos e contràrios
loria,
tirete,
zira
Maneras de nàrrere
csn:
faindi tiras, de unu = bogare a corriolos, fàgherelu a bisera; segai a tiras = a tizas longas
Frases
nemus cosit una tira de arrobba noa a unu bestiri béciu ◊ portàt is peis e is manus trogaus a tiras de linu ◊ at segau su lentzolu a tiras a tiras ◊ cun sas frófighes at segadu sa velina a tirighedhas ◊ de bestiolus nci nd'at a màncias e a tiras
2.
a s'orbescidroxu iat bistu una tira de terra: fiat un'ísula ◊ tengu una tira de terra chi no balit nudha
Ètimu
ctl., spn.
Tradutziones
Frantzesu
bande,
lange
Ingresu
strip,
band
Ispagnolu
tira,
raya
Italianu
strìscia,
banda,
fàscia
Tedescu
Streifen.
vía , nf: bia* Definitzione
su logu inue si passat; genia de síngia de calecuna cosa (fintzes de colore diferente); parte, bandha de unu logu, de una posidura
Sinònimos e contràrios
arruga 1,
caminu,
carrela,
istrada,
sia 2
/
ala,
bandha,
parte
/
tiza
Maneras de nàrrere
csn:
sa via de conca = sa riga, sa via de pilu, sa viedha o scrima acomenti is pilus petonaus funti ghetaus a una parti e àtera
Frases
su celu est aviau, totu a vias a vias
2.
at lassatu sa gianna tuncata dae sa via de intro
Sambenados e Provèrbios
smb:
(De)vias, (De)ias
Tradutziones
Frantzesu
bande,
raie
Ingresu
stripe,
vein
Ispagnolu
calle,
lista,
banda
Italianu
strìscia,
venatura,
lista
Tedescu
Streifen.
zíra , nf Definitzione
tira de css. cosa (orrobba, làuna o àteru), ma fintzes terrenu istrintu e longhitu
Sinònimos e contràrios
tira
Frases
connosco su fele trummentosu chi s'ànimu a ziras mi riduet (M.Meridda)◊ cuaiant carres e birgonzas sas ziras mias fatas a latranga
2.
sa terra nostra sica e nuda si bestat de birdura in dogni zira! ◊ su sole est nadu e subra ’e sas giaras terras aradas, cun alas lezeras, ruet sa lughe in coloradas ziras (P.Casu)
Ètimu
spn.
jira
Tradutziones
Frantzesu
bande
Ingresu
strip
Ispagnolu
tira
Italianu
strìscia
Tedescu
Streifen.