abbía , prep: abbias, avia Definitzione a bia a = a cara a…, a bia de…, fache a… / èssere abbia a carrela = abbertu in campu, de unu totu Sinònimos e contràrios cada 1 Frases sos coros nostros sunt abbia a su Segnore ◊ sunt annenne abbias de sa domo ◊ isse si movet abbia de s'intrada e deo sigo ifatu ◊ benide a dresta, abbia de sa riba cun nois a su passu ue podet andhare zente bia Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu vers Ingresu towards Ispagnolu hacia Italianu vèrso Tedescu gegen, nach.
antimalàricu , agt Definitzione meighina, cura contra a sa malària Tradutziones Frantzesu antimalarique Ingresu antimalarial Ispagnolu antipalúdico Italianu antimalàrico Tedescu gegen Malaria wirksam.
antiràbbicu , agt Definitzione nau de meighina, chi faet bene po curare su rajolu, ma mescamente po no dhu lassare isvilupare (vacinu, innetzione) Frases li ant fatu un'antiràbbica ca l'at mossigadu unu cane Tradutziones Frantzesu antirabique Ingresu antirabic Ispagnolu antirrábico Italianu antiràbbico Tedescu gegen Tollwut wirksam.
càda 1 , prep: cara 1 Definitzione cun sa prep. simple a, de, si ponet po inditare sa leada = cara, faci a…; po inditare unu tantu chentza pertzisione Sinònimos e contràrios abbia, allada Maneras de nàrrere csn: fiant cad'e centu = fint unos chentu; de cara…(+vrb) = apustis de…, apustis chi… Frases de un'arroca manna ororu de mari su mumusu iat pigau a bolai cad'e su soli ◊ Gesús de pressi s'est incamminau cad'e Cafàrnau ◊ andaus a cad'a Uras! ◊ s'àcua fait sa fuida cad'e mari ◊ labai, si bit unu cuadhu de cad'e bidha arribbendi! 2. de cara si seus separaus est sutzédiu custu fatu Tradutziones Frantzesu vers, environ Ingresu about Ispagnolu hacia Italianu vèrso, circa Tedescu gegen, ungefähr.
còco , nm Definitzione genia de pedra niedha chi apicant a sa cadenita po maia Sinònimos e contràrios pinnadedhu 1, sebeste 2. fit pranghenne chin donzi làcrima che coco, manna goi! Sambenados e Provèrbios smb: Cocco, Coco Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu petite bague qu'on porte sur soi, qui préserve du mauvais œil Ingresu jet ring against evil eye Ispagnolu azabache Italianu anellino di giavazzo cóntro il malòcchio Tedescu Gagatring gegen bösen Blick.
còntra , prep, avb, nm: contras, cronta Definitzione foedhu chi inditat sèmpere disacordu, arrealia o àteru chi si oponet, calecuna cosa chi no andhat in agiudu ma antzis tot'àteru (fintzes dannu), e acumpàngiat su foedhu chi depet arrecire sa contrariedade (francu candho est avb.) Maneras de nàrrere csn: andhare c. a unu = pònneresi, essire, faedhare in contràriu; fai su contras a ccn. = rispòndhere, faedhare in contràriu de su chi at nadu ccn. Frases si seis a prima contras de calincunu, perdonai! (Ev)◊ contra a chie la tenes chi ses a irrocos? ◊ dha tengu contra a tui ca mi as fatu arrui! ◊ sa prova est contras a issu 2. si tue li andhas contra, cussu si agatat solu ◊ totu sa zente li est andhada contra ◊ su pipiu no at tentu su prontu de fai su contras a su babbu e fut abarrau citiu 3. fui dudosu, de continu pesandhe su proe e su contra Ètimu ltn. contra Tradutziones Frantzesu contre Ingresu against Ispagnolu contra Italianu cóntro Tedescu gegen.
titirigósu , agt Definitzione chi est ateterau de su fritu, chi sufrit su fritu; si narat de custu puru, chi est forte de fàere ateterare Sinònimos e contràrios fridorosu, fritulàntzigu, titicu | ctr. imbaschidu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu frileux Ingresu sensitive to cold Ispagnolu friolero Italianu freddolóso Tedescu gegen Kälte empfindlich.