fatúra 1 , nf Definitzione
su fàere, mescamente nau de sa manera, e fintzes su àere o su èssere fatu
Sinònimos e contràrios
acioni,
faghidura,
fata,
fatesa
/
faitzioni
Frases
custas sunt faturas de macu: putzidha, no si faghet gai, no! ◊ de custas faturas no ndhe fatat, ca un'ómine che a isse, fatu a síndhigu, iscumparet pro cantu si agatat! ◊ po is malas òperas nostas, po is faturas e pentzamentus nostus Cristus est mortu in cruxi
2.
chie naschet cuadru, morrer tundhu no podet, ca est àtera fatura! (A.Serra)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
action,
traits
Ingresu
action,
features
Ispagnolu
acción,
facción,
rasgo
Italianu
azióne,
fattézza
Tedescu
Handlung,
Zug.
grópu , nm Definitzione
tzicu de cosa, su tanti chi si bufat a una tirada; tira de orrobba po acapiare sa camisa in su gúturu, segundhu su costúmene
Sinònimos e contràrios
acirrada,
bisada,
bucada,
ingullida,
intullada,
ticada
Frases
si nche at bufadu s'úrtimu gropu de binu e che at torradu sa tatza ◊ in s'abbadorzu sa lanedha pariat tallaranu birde chi foichinaiat a cada gropu de su zú ◊ so sididu, cherzo unu gropu de abba!
Ètimu
ctl.
grop
Tradutziones
Frantzesu
gorgée
Ingresu
sip
Ispagnolu
sorbo,
trago
Italianu
sórso
Tedescu
Schluck,
Zug.
tíra 1 , nf Definitzione
su tirare; su pigare a tragu o tirare cosa chi benit aifatu, capacidade, fortza de tirare, su tirare a suspidura
Sinònimos e contràrios
tironzu,
tostadura
/
sutzadura
Maneras de nàrrere
csn:
proare sa t. a ccn. = proare a bídere cantu podet, cantu fortzat; leare, pigai, zúghere a t. = tirendhe, a trazu, a su tira e tosta, a fune (un'animale); abbambiai sa t. = allenare, tirare prus pagu; èssere a tira, a tirotzu cun carchi cosa = peleendhe, gherrendhe cun carchi cosa, in chirca de fàghere carchi cosa
2.
sos boes mios tenent una bella tira ◊ sa tira de cussu pupone est irromasendhe sa mama ◊ sos boes cumprendhent sa tira de sas funes
3.
sunt cun s'àinu a tira ◊ ndi dha tragu peri a tira, chi no benit a sola!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
trait,
traînage,
tirage
Ingresu
drawing,
traction,
draught
Ispagnolu
tiro,
tracción arranque,
tiro
Italianu
tiro,
trazióne,
tràino,
tiràggio
Tedescu
Zug,
Schleppen,
Zug.
tíru , nm Definitzione
su tirare; cosa chi s'iscudet a cropu e atesu, mescamente a fosile, ma fintzes faladas de pei; fintzes atzione fata a trampa, a dispetu
Sinònimos e contràrios
colpu,
isparu
/
calche,
càrcini
Maneras de nàrrere
csn:
fàiri o fuedhai a t. pérdiu = afaiu, comente andhat andhat; allonghiamí is tirus! = béssimi da'ias!, baedindhe!, sàrtiami su logu!; resultare su t. = andhare in bonu, arrennèsciri in ccn. cosa
Frases
candho canes giannitant fatu a fera in sa badhe s'intendhet calchi tiru ◊ tenia un'archibbusu chi apenas chi tocai su grillete de tiros ndhe partiat ses e sete ◊ iat tirau a unu cerbu a tiru pérdiu e dh'iat truncau una pala
2.
onzi vorta chi s'imbriacavat pistavat sa muzere a tiros ◊ custu note amus picau prus tiros de unu poledhu in totu sa vida sua
Sambenados e Provèrbios
smb:
Tiru
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
tir,
jet
Ingresu
pulling,
shot
Ispagnolu
tiro
Italianu
tiro
Tedescu
Zug.
trénu , nm Definitzione
màchina a motore cun vagones agganciaos apare unu aifatu de s'àteru, po ingòllere gente e carrare cosa in ferrovia; fintzes cosa agganciada s'una a s'àtera a filera a bisura de trenu
Frases
aintru de sa miniera portastis su trenixedhu
Terminologia iscientìfica
trps
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
train
Ingresu
train
Ispagnolu
tren
Italianu
trèno
Tedescu
Zug.