Definitzione Definitzione
Sinònimos e contràrios Sinònimos e contràrios
Maneras de nàrrere Maneras de nàrrere
Frases Frases
Sambenados e Provèrbios Sambenados e Provèrbios
Terminologia iscientìfica Terminologia iscientìfica
Ètimu Ètimu
Tradutziones Tradutziones
étnicos:
cadhuresu | cdh. |
corsicanu | crsn. |
catalanu | ctl. |
catalanu aragonesu | ctl.a |
tedescu | deut. |
inglesu | engl. |
ispagnolu | esp. |
francesu | frn. |
grecu | grc. |
grecu bizantinu | grcb. |
germànicu | grm. |
italianu | itl. |
italianu lígure | itl.l |
italianu lombardu | itl.lm |
italianu napolitanu | itl.n |
italianu piemontesu | itl.p |
italianu sicilianu | itl.s |
latinu | ltn. |
latinu eclesiàsticu | ltne. |
latinu medievale | ltnm. |
malesu, de Malacca | mls. |
púnicu | pnc. |
àrabbu | rbb. |
àrabbu magrebbinu | rbb.m |
sardu | srd. |
sardu antigu | srdn. |
tabbarchinu | tbr. |
tataresu | ttrs. |
generales:
agetivu | agt. |
animales de allevam. | anall. |
animales arestes | anar. |
animales de abba | anb. |
animales raros | anra. |
ainas | ans. |
antigu, antigamente | ant. |
artículu | art. |
astronomia | astr. |
antunnas/codrolinu | atn. |
ausiliàri | aus. |
avérbiu | avb. |
baroniesu | bar. |
Bíbbia | Bb. |
bidha | bdh. |
bufóngiu | bfg. |
boghe de animale | bga. |
benidore | bnd. |
bíngia | bng. |
bestimenta | bst. |
boghe de verbu | bvrb. |
campidanesu | camp. |
calecunu/a | ccn. |
calecuna cosa | ccs. |
cunfronta | cfr. |
chímicu | chm. |
colores | clr. |
cumplementu | cmpl. |
erbas de cundhire | cndh. |
congiuntzione | cng. |
congiuntivu | cong. |
Cuncíliu Plenàriu Srd | CPS |
Canzoni pop. di Sard. | Cps |
cantones populares srd. | cps. |
partes de sa carena | crn. |
cerpiu/bobboi | crp. |
animale croxiu | crx. |
comente si narat | csn. |
calesisiat | css. |
costúmenes | cst. |
contràriu | ctr. |
cunditzionale | cund. |
domo | dmo. |
druches | drc. |
Èsodu | Es. |
Evangélios | Ev. |
fémina | f. |
fantasia (cosas de f.) | fnt. |
frores | frs. |
àrbures de frutuàriu | frt. |
físicu, pertocat sa física | fs. |
Génesi | Gén. |
gerúndiu | ger. |
giogos | ggs. |
imperfetu | imp. |
imperativu | impr. |
indicativu | ind. |
infiniu | inf. |
intransitivu | intrs. |
incurtzadura | intz. |
iscritu | iscr. |
it’est? | its. |
linnas de òpera | lno. |
logudoresu | log. |
laores | lrs. |
mascu | m. |
megabbàiti | Mb. |
móbbile, mobbília | mbl. |
medidas | mds. |
miriagramma | mgr. |
minore/diminutivu | min. |
maladias | mld. |
mànigos | mng. |
massaria | mssr. |
matas/tupas | mt. |
matemàtica | mtc. |
metallos | mtl. |
matas mannas | mtm. |
matas raras | mtr. |
númene fémina | nf. |
númene, nm. mascu | nm. |
númene iscientíficu | nms. |
nara!/pronúncia | nr. |
su naturale | ntl. |
interrogatigu | ntrr. |
Números (Bb.) | Núm. |
nuoresu | nuor. |
òperas antigas | opan. |
persona (grammàtica) | p. |
plurale | pl. |
pane | pne. |
poéticu | poét. |
prus che passau | ppas. |
particípiu passau | pps. |
provérbiu | prb. |
prendhas | prd. |
preide, crésia | prdc. |
prepositzione | prep. |
presente | pres. |
professiones | prf. |
pronúmene | prn. |
pronominale | prnl. |
propositzione | prop. |
pische, pisca | psc. |
piscadore | pscd. |
pastoria | pstr. |
parentella | ptl. |
pigiones | pzn. |
erbas arestes | rba. |
erbas de cura | rbc. |
erbas linnosas | rbl. |
parte de erba, de àrbure | rbr. |
erbrúgios | rbz. |
erbrúgios coltivaos | rbzc. |
riflessivu | rfl. |
armas | rms. |
minutu segundhu | s. |
sabores | sbr. |
is abes | sbs. |
sa die | sdi. |
singulare | sing. |
sonajolos | sjl. |
su logu | slg. |
sambenaos | smb. |
sonalla/sonàgia | snl. |
usàntzias | sntz. |
sessuale | ssl. |
istrégiu | stz. |
tempus cronológicu | tpc. |
tempus metereológicu | tpm. |
transitivu | trns. |
trasportos | trps. |
tessíngiu | ts. |
unu po medas | upm. |
variante/variantes | var. |
verbu | vrb. |
verbale | vrbl. |
genias fe carena | zcrn. |
| |
| |
A./c. S’istedhu * in d-una variante o sinónimu inditat in cale de custos est posta s’etimologia; in s’etimologia narat chi cussa est s’etm. suposta.
búfida , nf, nm: búfita,
búfiu Definitzione
súlidu chi si bogat de buca unu pagu a moida, comente si faet sentindho ifadu
Sinònimos e contràrios
assúpidu,
bufada 1,
irbúfida,
súrbidu 1,
súrfiu
Frases
comente si est bidu iscapu, su sirbonedhu at iscutu búfidas de cuntentesa ◊ s'intenniat sa sughe a búfitas allatanne ◊ comenti mi apubànt, is procus betànt cos’e búfius e si nci fuiant
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
soupir d'ennui,
d'impatience,
mouvement d'ennui,
d'impatience
Ingresu
snort,
puff
Ispagnolu
resoplido
Italianu
sbuffata,
sbuffo
Tedescu
Schnauben.
isúfiu , nm: isúnfiu Definitzione
ària o alenu chi si bogat, nau mescamente de animales e fintzes in su sensu de fortza / leare a ccn. a isúfios = chentza crabbu
Sinònimos e contràrios
ispaporada,
isúlfida,
súfiu 1,
súlidu,
tzúfiu
/
àlchida,
impita
Frases
aiat bidu su trenu a isúnfios, trazendhe una laghiza de vogones ◊ cussa batu mi est essida a isúfios ◊ a issa bi pranghet su coro bidindhe cudhu chena isúfiu perunu, lanzu che corru e cun sa cara groga
2.
no tengu isúfiu, a fai cosa meda ◊ si est falendhe, est a punt'a mòrrere, ma de isúfiu ndhe zughet ancora! ◊ fit un'ominedhu de pagu isúfiu
Tradutziones
Frantzesu
souffle,
force
Ingresu
puff,
strenght
Ispagnolu
resoplido,
fuerza
Italianu
sbuffo,
fòrza
Tedescu
Schauben,
Kraft.
rúschida , nf, nm: rúschidu,
rúscida,
rúscidu Definitzione
su sonu a sorrogu chi faet cun s'ogroena, cun sa buca e su nasu unu dormiu chi arrespirat male; assúpidu de isalenadas mannas / rúscidu de refreu = sarragadura
Sinònimos e contràrios
corróschiu,
forróschiu,
sarragu,
sorroscru
/
irbúfida,
isúlfida
Frases
isse lasseit sos amigos a rúschida e che esseit a pònnere mente a su trabàgliu ◊ s'intendhiant sas rúschidas de cudhos duos drommidos ◊ fit drommida a rúschida
2.
su pudhedru est cadredhendhe a brincos e a rúschidos ◊ a rúscidas sos pudhedros brincant dae mata in mata (B.Truddaju)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
ronflement,
ébrouement
Ingresu
snore,
puff
Ispagnolu
ronquido,
el bufar del caballo
Italianu
russaménto,
sbuffo del cavallo
Tedescu
Schnarchen,
Schnauben.
supédhidu, supédhu , nm: assupedhu Definitzione
respiru a cropu, mancamentu de s'àlidu chi faet a chie pranghet a meda; assúpidu, respiru a pelea
Sinònimos e contràrios
acoramentu,
atzuconamentu,
singurtu,
sucúturu,
surpúliu,
tzuconi,
tzúcuri
/
afandha,
assúpidu,
bémida,
irbúfida
Maneras de nàrrere
csn:
s. assutu = chentza làgrimas; s'últimu supédhidu = s'úrtima torrada de àlidu chi faghet unu morindhe
Frases
apustis de pac'ora est ghirada pranghendhe a supedhu pro sa sorre ◊ sessae sos supedhos, chi no est ora de prànghere! ◊ che so curtu isalenau e pranghendhe a supedhu
2.
sas bajanas giughiant su coro a supedhos daghi intendhiant sos bajanos cantendhe in su giannile ◊ est proghendhe a supedhu e no b'at ànima in ziru
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
sanglot
Ingresu
sob,
snort
Ispagnolu
sollozo,
bufido
Italianu
singulto,
sbuffo
Tedescu
Schluchzer,
Schnauben.