chènsa , nf, nm: chènscia, chénsciu, chèscia, chésciu, chessa 1, chéssia, ghessa Definitzione totugantu su chi unu narat o giaet a bíere de dolu, de dispraxere o discuntentu de isse etotu o de un'àteru o de calecuna cosa: si narat fintzes de is animales (es. de is angiones o crabitos seberaos chi istant a iscràmios ca bolent sa mama)/ min. chescedhu Sinònimos e contràrios abbogu, crèscia, irrínghiu, lamenta, repita, tzirchinzu Maneras de nàrrere csn: dare sa chensa = abbogàresi, chensciaisí cun s'autoridadi, dare sa denúntzia; dare chensas, èssere in chessa = chesciaisí, murrungiai; chéssias pranticosas = prantu de chie si chessat Frases a sa chèscia li rispondhet a tènnere pascéscia! ◊ sa morti est s'úrtima chèscia de sa vida ◊ si tue no mi aias betadu s'ala, inoghe no che fia paradu: però una chènscia ti dia cherrer fàghere ◊ canno su pitzinnu furaiat cosa, sos meres nche giuchiant sa chessa a sa mama ◊ ti la picas una chessa!… 2. sa pobidha pranghiat s'isposu cun tzúnchios e chescedhos chi isperrànt su coro Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu plainte Ingresu complain Ispagnolu queja, lamento Italianu lagnanza, laménto, reclamo Tedescu Klage, Beschwerde.

chischínnu , nm Sinònimos e contràrios cannija Tradutziones Frantzesu gémissement Ingresu groan Ispagnolu gemido Italianu gèmito, vóce inarticolata di laménto Tedescu Stöhnen.

clamòre , nm: cramore, cramori Definitzione lamentu, cosa chi si narat coment'e pedindho agiudu, tzerriandho agiutóriu, a boghes Sinònimos e contràrios avocascione, boche, chèscia Frases in domo nostra, pro méritu de sos mazores, no bi apo bidu mai unu cheltu, ne clamores e ne murrunzu ◊ paghe a sa Terra imbiade, a sos pópulos reposu: o Segnore piedosu, sos clamores iscultade! ◊ su trèmene fritu de sa tanca de sas ruches si los ingullit chene cramore e ne lúmene, a sos ómines de preda! Ètimu ltn. clamoris Tradutziones Frantzesu invocation, plainte Ingresu invocation, lament Ispagnolu llamamiento Italianu invocazióne, laménto Tedescu Anrufung, Klage.

intzúnchidu, intzúnchiu , nm Definitzione genia de boghe chi si faet fintzes a buca serrada coment'e chesciandhosi de unu dolore Sinònimos e contràrios ciúnchiu, túnchiu, tzurrúnchiu Frases de sa domu ndi arribbàt unu prantu a singurtus e a intzúnchidus ◊ est tota sa noti a intzúnchius ca dh'increscit s'iscraxu, po sa satzarura chi at fatu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu gémissement Ingresu moan Ispagnolu lamento Italianu laménto Tedescu Klage.

isclàmu , nm: iscramu Definitzione boghe lastimosa de chie sentit bisóngiu mannu de agiudu, ma fintzes boghe po meravíglia, ispantu Sinònimos e contràrios iscramore Frases in sos dolores est a isclamos ◊ in su coro nos durat s'iscramu de tantas sorres deldiciadas ◊ sunt surdos a sos iscramos de sos disamparados ◊ apo una boghe de iscramu intesu: boghe de pitzinnu fit, mi so seradu, daghi at sa mama, su babbu giamadu, pro l'aer libberadu abboghinendhe (G.G.Fadda)◊ su pizinnu fit famidu e sa mama pianghendhe a iscramu ca no teniat it'e li dare 2. comente intendheit cussu si ndhe peseit a iscramu nendhe "No podet èssere!" Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu plainte, imploration Ingresu lament, entreaty Ispagnolu queja, clamor Italianu laménto, implorazióne Tedescu Klage, Flehen.

pibía , nf, nm: pibinu, pibiu, píbiu Definitzione genia de píulu, de boghighedha coment'e lamentu, chèscia po dolore, genia de dispraxere, de annicu; cosa chi si narat o chi si faet coment'e lastimandho Sinònimos e contràrios agémenu, ciúnchiu, ghémida, intzúnchidu, lambrighitu, píliu, piugnu, túnchiu, tziunzu / carigna, làstima Frases de fiza tua intendhe sa boghe in pibiu, dolente, lastimosa, dae ora continu giama giama! ◊ no l'intendhes su pibiu de una criadura chi est giamendhe? ◊ beni duncas, no vivas in pibinu, friti sa testa in s'amorosu sinu (P.Mereu)◊ su trenu fait tzichirriai is frenus in d-unu pibinu de ferru cun ferru 2. puzones chi allegrent su manzanu cun sas milli pibias delicadas! (A.Casula)◊ dogni puzone torrat a cantare in su nidu pibios de amore (S.Serra)◊ in custa terra mai perunos pibios as retzidu ◊ torra, Nina, cun sos carignos tuos e pibios! ◊ su pitzinnu fit pesadu a pibinos mesu visciadu e unu pagu mandronatzu Sambenados e Provèrbios smb: Pibiu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pépiement, plainte, pleurnicherie Ingresu peeping, whining Ispagnolu pío pío, gemido, lamento Italianu pigolìo, laménto, piagnucolìo, lamentazióne, querimònia Tedescu Gepiepe, Gewimmer, Gejammer, Jammern, Wehklage.

téju , nm: teu, tezu Definitzione prantu istremau po una persona morta; fintzes genia de lamentu chi paret no acabbet prus, a ifadu; in carrasegare, prantu e càntigu po Zorziganneta (su mamutzone chi bogant in giru) Sinònimos e contràrios atítidu, rea Frases sas feras pro sa sarda disastrura faghent su teu a s'úrulu mortale ◊ a pilu isoltu comintzat su teu a úrulu, porosu, isconsoladu (P.Casu)◊ candho fint remunidos a fiotu ant fatu su teu pro su mortu ◊ po prangi is binti mortus, in dónnia domu si fut pesau su teu 2. sas ranas intro de sas tuedhas de su ribu sont pesandhe unu teju Terminologia iscientìfica sntz Ètimu ltn. taedium Tradutziones Frantzesu complainte funèbre Ingresu grief, funeral moan Ispagnolu canto fúnebre Italianu compianto, laménto fùnebre Tedescu Trauerklage.

«« Torra a chircare