chestiòne , nf: chiltione, chistione, chistioni, cristione, cristioni Definitzione s'argumentu de unu chistionu; motivu de briga, fintzes dificurtade, cosa chi tocat a cumprèndhere po dh'arrangiare, po ischire comente fàere Sinònimos e contràrios chistionu, fatzienna, tema 1 / certu, perrica Maneras de nàrrere csn: intrai in cristioni, iscúrrere chistiones = intrare in chistionu, leare su chistionu de carchi cosa, fintzas bodhetai; isciòlliri, istèrriri sa chistioni = comintzare unu chistionu, fàghere sa presentada de unu chistionu, de un'argumentu; fàghere o passai chistione de una cosa cun ccn. = murrungiai, chesciaisí po ccn. cosa, chistionàrendhe; segare una chistione = aparixai un'iscórriu, pònniri de acordu duus Frases sa cristioni de is lambicus… unu remédiu si at a agatai! ◊ toca, isciolli sa chistioni, abbuidandi is serchetus! ◊ toca, isterridhi sa chistioni, aici iscít poita seus innòi! ◊ tui passandi chistioni cun don Vincentzu e intendi a issu 2. a bagadius estus tentu una chistioni manna cun Billoi ◊ proite tantu forroju chi cun ciúncios a toroju ndhe faghides chistiones? ◊ de unu nudha ndhe at fatu una chistione manna! ◊ bisontzat de nche la secare dereta cussa chestione metzana! ◊ e it'est sa chistione, chi sezis a murrunzu? 3. donzi borta chi l'agatas in domo, a custu pisedhu, ndhe faghes chistione! Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu question, problème Ingresu question Ispagnolu cuestión, pleito Italianu questióne, faccènda, discussióne, controvèrsia, problèma Tedescu Auseinandersetzung.
condièrra , nf: contierra, cundierra, cuntierra, cuntierru Definitzione su istare chistionandho no própriu a briga ma naendho cosas diferentes o contràrias de s'àteru; su andhare contras a ccn., a calecuna cosa, prus che àteru chentza arrexone, tanti po dhi essire in contràriu; matana, múngia, pelea po calecuna cosa Sinònimos e contràrios certu, contiendha, cumbata, discussura, trivérsia Frases inimigos de dogni cuntierra tribagliendhe si leant su seguru in òperas de paghe e no de gherra (P.Casu)◊ in sa figu de comare sos corvos in cuntierra dae altu e dae terra cherent totu piculare! (P.Tessuti)◊ si in su mundhu no che at cuntierra e no esistit sa disamistade m'ischides nàrrere candho sunt cuntentos sos negusciantes de sos armamentos? ◊ apenas ischidu chi Cristos aiat sanu a unu tzegu in die de sàpadu, sos Fariseos intrant in cundierra pro lu acusare 2. fàghelis cundierra cun sas fritzas de su versu! ◊ a Deus no movedas cuntierra, de Isse no siedas inimigos, chi cumandhat in chelu mare e terra (P.Casu)◊ azummai si che fint brigados, ma poscas sas cuntierras za las ant cumpostas Ètimu spn., srd. contienda + gherra Tradutziones Frantzesu polémique, controverse Ingresu argument Ispagnolu discusión, polémica, contienda Italianu discussióne, polèmica, contésa, vertènza Tedescu Diskussion, Auseinandersetzung, Streit.
cuntràstu , nm: cuntrestu Definitzione su istare foedhandho cun ccn. arrexonandho de calecuna cosa / leare cuntrestu de carchi cosa = leare chistionu, chistionai de ccn. cosa Sinònimos e contràrios alleca, arragionu, chestione, chistionu, discussura, negóssiu Frases o faedhet onestu o càmbiet cuntrestu! ◊ Pilatu, in chirca de abbambagare su pópulu, sighit cun sos cuntrestos suos faedhendhe de totu su bene chi Gesús lis at fatu ◊ intendhendhe sa ragalla, si sunt acurtziados a ue fint cudhos pro ndhe collire s'assuntu de su cuntrestu Tradutziones Frantzesu conversation Ingresu argument Ispagnolu discusión Italianu discussióne, conversazióne Tedescu Diskussion.
dibbàta , nf, nm: dibbatu Definitzione su chistionare cuntrestandho Sinònimos e contràrios condierra, cuntrastu, dibbàtidu, discussura Frases ita dibbata mabadita! Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu discussion Ingresu argument Ispagnolu debate, discusión Italianu discussióne Tedescu Diskussion.
reòta , nf Definitzione genia de chistionu a perrica, donniunu faendho is partesas suas; fintzes capacidade de arrespòndhere a s'àteru chentza dificurtade Sinònimos e contràrios abbétia, gherrabiga, ghirta, tricata Frases candho fit colandhe su baule, sa cumarca, a reota in sa prata, si nche fit remonia a intro Tradutziones Frantzesu diatribe, discussion Ingresu dispute Ispagnolu diatriba, discusión Italianu diatriba, discussióne Tedescu Diskussion.