àntaru , agt, prn: ànteru,
ànturu,
antru Definitzione
nau de calesiògiat cosa, chi no est custu, no est cussu, chi no est su chi seus naendho; unu tanti prus de custu, prus de su chi s'est nau, bistu, fatu e totu deasi
Sinònimos e contràrios
àteru*
Frases
faeus un'antru brínchidu agoa ◊ a unu dhi narant Franciscu, a un'antru Giuanni ◊ gira chi ti giru ndi apu agatau un'ànturu!
Tradutziones
Frantzesu
autre
Ingresu
other
Ispagnolu
otro
Italianu
altro
Tedescu
andere.
ateretànte, ateretàntu , avb, prn, agt: aturetanti,
aturetantu Definitzione
un'àteru tanti oguale, su própiu tanti, de sa matessi manera
Sinònimos e contràrios
acetotu,
matessi
Frases
in cada aversidade fis de amparu e zeo fipi pro tene ateretantu ◊ in custu solenni istanti chi mi depu separai, babbu mi at a perdonai: perdonit aturetanti mamma! (G.Cadeddu)
2.
fintzas tue as a fàghere ateretantu ◊ fit una corte neta e sa domo deviat èssere ateretantu ◊ aturetantu iant fatu Gavinu cun Eugéniu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
autant de,
autant,
aussi
Ingresu
as much (as)
Ispagnolu
igualmente,
otro tanto
Italianu
altrettanto
Tedescu
ebensofiel.
àteru , agt, prn: atru,
àturu Definitzione
chi (o cosa chi) o chie est diferente de su chi seus naendho, de su chi portaus ananti, de custu, de noso, de unu; unu tanti in prus de su tanti precisau, de su chi si tenet o chi si narat; a bortas si narat fintzes in su sensu de méngius, prus bonu, chi tenet unu fàere prus méngius, foedhandho de gente (fintzes no solu po averguare una diferéntzia ma po cumbínchere a ccn. po calecuna cosa)/ a./c. coment’e agt. est sèmpere postu innanti de su nm.
Sinònimos e contràrios
àntaru
Maneras de nàrrere
csn:
(faendho un'elencu) …e àteru = itl. eccètera; s'àteru = itl. il pròssimo; àteru e che… = meda menzus, meda peus, prus mannu, e gai; si àteru nono, nessi… = si no est possíbbili àteru, assumancus…; est… (+agt, nm) chi no ti ndhe naro mancu s'àtera = abbastat ca narat totu su chi apu nau (pruscatotu fuedhendi de calidadis malas); s'àtera die de…= sa dí apustis de…; pessare in àteru
Frases
s'àtera die, un'àtera die, àtera cosa, àter'ómine ◊ àtera cosa puru as batidu, ca no bastaiat sa chi che fit!…
2.
istima s'àteru che a tie etotu! ◊ za ndhe li daes, de azudu, a s'àteru!…◊ faghe su chi cheres, ma no seghes sas ancas a s'àteru! ◊ lah chi si boit pasiai, s'atru, cun s'istragatzu chi feis!…◊ s'unu fut biancu, s'atru asulu ◊ unu po un'atru, iaus a bolli bendi a gopai ◊ si s'àteru est in cherta de triballu, ndh’at de s’aju de irvetare!… ◊ bi sunt andhados unu e àteru ◊ custu o un'àteru est su matessi ◊ ndhe cherzo un'àteru ca custu mi est pagu ◊ àteru b'at? ◊ àteru bos serbit?
3.
àteru e che a tie ndhe amus bidu mannu e bonu! ◊ àteru e che gai ndhe amus tentu! ◊ leh custu: atru e che gafè, est! ◊ àteru e che brulla: abberu est!
4.
si fiast un'àteru, immoi, andàst a mi comporai custa cosa! ◊ si fit un'àteru andhaiat a s'iscusare pro su chi at fatu!
5.
si àteru nono, nessi custu faghe! ◊ milli vortas a s'ora fipo volau pro vènnere nessi pro ti saludare, si àtera cosa nono!
6.
farabbutu, títule chi no est àteru! ◊ conca de molenti chi no est àturu! ◊ faci de brúscia chi no ses àtara, a babbu naras cussu?! ◊ cussos sunt faularzos chi no ti ndhe naro mancu s'àtera!◊ s'àtera die de Pasca che amus parentes in domo ◊ como so pessendhe in àteru
Tradutziones
Frantzesu
autre
Ingresu
other,
neighbour
Ispagnolu
otro
Italianu
altro,
pròssimo (il)
Tedescu
andere,
Nächste.
candeghinò , avb: chindeghinò,
chindichinò,
chindighinò,
cindechinò Definitzione
candu est chi no, si no est (no fut) deasi: de àtera manera, de àteru betu, in àteras cunditziones
Sinònimos e contràrios
andeghinò,
assinuncas,
calechinò,
cantichinono,
chiscussu,
cidacheste,
dassinuncas,
deghinò,
diacussu,
indeghinou,
sindighinuncas,
sinono
Frases
candu fui piciocona est ca sa minigonna no dh'iant ancora imbentada, candeghinò mi dh'ia posta ◊ in su tempus benidori custa mata at a donai frutu: chindeghinò ndi dh'apu a fai segai ◊ dhi fut abarrau su fragu bellu de sa linna, chindighinò no iat a èssi pòtziu suportai su fragu malu de sa pixi
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
autrement
Ingresu
or
Ispagnolu
si no,
en caso contrario,
de otra manera,
de otro modo
Italianu
altriménti,
diversaménte
Tedescu
sonst.
uschíndhe , avb: oschindhe Definitzione
a part'e annata, de su restu…, mancari gai…: a logos dhu narant po como / uschindhe uschindhe = comogomo, un'iscuta como
Sinònimos e contràrios
aparteannata
Frases
uschindhe, dae su palatu si vidiant artziandhe in su chelu pallas de unu fumu píchidu ◊ uschindhe, mannos e minores sunt ligaos tra issos dae sos bisonzos piús de comente si podet pessare (G.Chironi)
Tradutziones
Frantzesu
d'autre part
Ingresu
on the other hand
Ispagnolu
por otro lado
Italianu
d'altrónde
Tedescu
anderseits,
übrigens.