ateretànte, ateretàntu , avb, prn, agt: aturetanti, aturetantu Definitzione un'àteru tanti oguale, su própiu tanti, de sa matessi manera Sinònimos e contràrios acetotu, matessi Frases in cada aversidade fis de amparu e zeo fipi pro tene ateretantu ◊ in custu solenni istanti chi mi depu separai, babbu mi at a perdonai: perdonit aturetanti mamma! (G.Cadeddu) 2. fintzas tue as a fàghere ateretantu ◊ fit una corte neta e sa domo deviat èssere ateretantu ◊ aturetantu iant fatu Gavinu cun Eugéniu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu autant de, autant, aussi Ingresu as much (as) Ispagnolu igualmente, otro tanto Italianu altrettanto Tedescu ebensofiel.
fínce, fínces, fíncias , avb, cng: fintas, fintza, fintzas, fintzes Definitzione giaet s'idea de àteru puru, de calecuna cosa in prus / fintzas e = fintzas; fintzas si… = cng. cuncessiva (+ vrb. in forma de s'indicativu), mancari… Sinònimos e contràrios benas, fena, fenta, fincas, intas, peri / fentzamentas, macai | ctr. mancu Frases est beninno fintzes a intro de bidha ◊ s'agiudu vrostu mi acumpagnet sèmpere e gai fíncias a sos parentes meos! ◊ fintzas a como no ndhe ischia ◊ tocat a dhi abarrai avatu fintzas a séixi annus ◊ sa broca andhat a funtana fíncias a si segai ◊ is fillas dhas apu mandaras a iscola fíncias a si laureai ◊ s'atra noti custu dolori mi est durau fíncias a s'arbescidórgiu 2. de cantu est bonu est fintzas macu ◊ femu fintzas po t'iscriri! ◊ si est crocau e fintzas drommiu ◊ cussu piciochedhu abarrat in faci fíncias a is professoris!◊ podis arrespundi fintzas e tui ◊ como cumprenno finces poite dh’at fatu ◊ nci bolint fintzas e leis bonas ◊ andhat bene fintzas a fàghere gai ◊ papau finces su caboni, passant a su tépui 3. fince chi t’isciàcuas cun sa cixia… prus bella de tui c’est sempri sa pipia!◊ fintzas si est bonu, no lu cherzo! ◊ in sas riuniones isse bi est sempre, fintzas si non bi faedhaiat mai ◊ isse fit cuntentu de lu fàghere fintzas si no ndhe aiat gana ◊ sa bíldia acusara is piciochedhus po dogna cosa e, finces si fut fàua, su babbu dhus iscurera Ètimu ctl. fins a, finses a Tradutziones Frantzesu jusque, aussi, même Ingresu also, too, even Ispagnolu hasta, incluso Italianu fino, anche, persino Tedescu sogar.
péri , avb, cng Definitzione foedhu chi giaet s'idea de àteru puru, de calecuna cosa in prus Sinònimos e contràrios finces, puru / mancari Frases peri pro custu sufrides ◊ s'arti ciai dha peri tenia, ma cun custa maladia no potzu prus trabballai ◊ in atru mi peri sarbu, ma in fàulas no soi capassu ◊ ses peri mannu, ma pares minore ◊ a issu is brullas dhi peri degiant ◊ che los aiant ispossibios peri de sa volontade 2. peri si annas tui, noso no annamus! ◊ pro mor'e Deu, dàdemi unu cantu de pane, peri chi siat asseadu o in pipinidas! Ètimu ltn. per Tradutziones Frantzesu aussi Ingresu too, also Ispagnolu también Italianu pure, anche Tedescu auch.
púru , avb Definitzione foedhu chi giaet s'idea de àteru a prus de calecuna cosa o tanti (ma a bortas si narat coment'e po giare prus fortza): si ponet sèmpere apustis de s'elementu chi modíficat Sinònimos e contràrios fena, fenta, fentzamentas, finces, intas, peri Maneras de nàrrere csn: no siat chi…, puru! = de is bortas!… (nau candu no dhoi at própiu nudha de timi); o puru… = o fintzas Frases andhat bene custu e cussu puru ◊ sa língua est una sienda chi depeus intregai a fillus e a nebodis puru ◊ cudha puru est iscòncia… e no mi podit acumpangiai! ◊ cudhu puru, mischinu, ite podet fàghere a sa sola? ◊ no m'iscuncodrist su sànguni, tui puru! 2. daebbilu su chi cheret, no siat chi s'istrumet, puru!…◊ ita ndi fais de custa cosa? No ti serbat po is fillus, puru!…◊ no siat chi puru li serbat a carchi cosa!…◊ torrabbila custa cosa, no siat chi li serbat, puru!◊ za fit ora de ricuire! Inuve che fis, puru? Tradutziones Frantzesu aussi, même Ingresu also, too Ispagnolu además, también Italianu pure, altresì Tedescu auch, außerdem, sogar.