àntaru , agt, prn: ànteru,
ànturu,
antru Definitzione
nau de calesiògiat cosa, chi no est custu, no est cussu, chi no est su chi seus naendho; unu tanti prus de custu, prus de su chi s'est nau, bistu, fatu e totu deasi
Sinònimos e contràrios
àteru*
Frases
faeus un'antru brínchidu agoa ◊ a unu dhi narant Franciscu, a un'antru Giuanni ◊ gira chi ti giru ndi apu agatau un'ànturu!
Tradutziones
Frantzesu
autre
Ingresu
other
Ispagnolu
otro
Italianu
altro
Tedescu
andere.
àteru , agt, prn: atru,
àturu Definitzione
chi (o cosa chi) o chie est diferente de su chi seus naendho, de su chi portaus ananti, de custu, de noso, de unu; unu tanti in prus de su tanti precisau, de su chi si tenet o chi si narat; a bortas si narat fintzes in su sensu de méngius, prus bonu, chi tenet unu fàere prus méngius, foedhandho de gente (fintzes no solu po averguare una diferéntzia ma po cumbínchere a ccn. po calecuna cosa)/ a./c. coment’e agt. est sèmpere postu innanti de su nm.
Sinònimos e contràrios
àntaru
Maneras de nàrrere
csn:
(faendho un'elencu) …e àteru = itl. eccètera; s'àteru = itl. il pròssimo; àteru e che… = meda menzus, meda peus, prus mannu, e gai; si àteru nono, nessi… = si no est possíbbili àteru, assumancus…; est… (+agt, nm) chi no ti ndhe naro mancu s'àtera = abbastat ca narat totu su chi apu nau (pruscatotu fuedhendi de calidadis malas); s'àtera die de…= sa dí apustis de…; pessare in àteru
Frases
s'àtera die, un'àtera die, àtera cosa, àter'ómine ◊ àtera cosa puru as batidu, ca no bastaiat sa chi che fit!…
2.
istima s'àteru che a tie etotu! ◊ za ndhe li daes, de azudu, a s'àteru!…◊ faghe su chi cheres, ma no seghes sas ancas a s'àteru! ◊ lah chi si boit pasiai, s'atru, cun s'istragatzu chi feis!…◊ s'unu fut biancu, s'atru asulu ◊ unu po un'atru, iaus a bolli bendi a gopai ◊ si s'àteru est in cherta de triballu, ndh’at de s’aju de irvetare!… ◊ bi sunt andhados unu e àteru ◊ custu o un'àteru est su matessi ◊ ndhe cherzo un'àteru ca custu mi est pagu ◊ àteru b'at? ◊ àteru bos serbit?
3.
àteru e che a tie ndhe amus bidu mannu e bonu! ◊ àteru e che gai ndhe amus tentu! ◊ leh custu: atru e che gafè, est! ◊ àteru e che brulla: abberu est!
4.
si fiast un'àteru, immoi, andàst a mi comporai custa cosa! ◊ si fit un'àteru andhaiat a s'iscusare pro su chi at fatu!
5.
si àteru nono, nessi custu faghe! ◊ milli vortas a s'ora fipo volau pro vènnere nessi pro ti saludare, si àtera cosa nono!
6.
farabbutu, títule chi no est àteru! ◊ conca de molenti chi no est àturu! ◊ faci de brúscia chi no ses àtara, a babbu naras cussu?! ◊ cussos sunt faularzos chi no ti ndhe naro mancu s'àtera!◊ s'àtera die de Pasca che amus parentes in domo ◊ como so pessendhe in àteru
Tradutziones
Frantzesu
autre
Ingresu
other,
neighbour
Ispagnolu
otro
Italianu
altro,
pròssimo (il)
Tedescu
andere,
Nächste.
crastinadòre , agt Definitzione
chi tirat agoa, a longas
Sinònimos e contràrios
coilongu,
coizosu
Tradutziones
Frantzesu
qui remet à un autre temps
Ingresu
deferred
Ispagnolu
rezagante
Italianu
procrastinatóre
Tedescu
wer verschiebt.
cumpàgnu , nm, agt: cumpàngiu,
cumpantzu,
cumpanzu Definitzione
chie o fintzes cosa chi istat o andhat impare cun calecunu àteru (o àtera cosa) po calecunu motivu, o chi si podet pònnere impare; fintzes chi est oguale o chi assimbígiat a un'àteru
Maneras de nàrrere
csn:
avb. èssere a cumpanzos = zenia de sótziu, tènnere bestiàmine o triballu a cumone; èssere o istare a cumpanzinu (nadu de ómine e de fémina) = amigados, paris che maridu e muzere ma chentza cojados; mermos cumpanzos = mermu chi dhoi est a una parti e a s'àtera de su corpus (itl. antímero); zogare a cumpanzos = in su giogu de is cartas, giogai a duus a duus, duus contras a duus àterus (ma sempri, giogai assumancus in duus)
Frases
chie no ischit est cumpanzu de su tzegu ◊ custu mermu est cumpagnu de s'àteru ◊ aiat cumbidau a bènnere totu sos cumpanzos de su fizu ◊ tra cumpagnos fora de iscola faedhaiamus su sardu
2.
cun tegus semus cumpanzos de triballu, de iscola ◊ non telèfonas a unu cumpantzu de pitzinnia solu ca as de travagliare?! ◊ custas sabbatas no sunt cumpàngias ◊ custa cartzita est sa cumpanza de cussa
3.
Fulana nachi si ch’est fuida a cumpanzinu cun Bodale ◊ si tratenet in s'oru de sa ziminera pessendhe a s’incràs, cun su fogu a cumpanzinu ◊ candu is crabaxus furiant a cumpàngius depiant mesurai su lati chi mulliant
Sambenados e Provèrbios
prb:
chini tenit cumpàngiu tenit meri
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
autre (d'une paire),
copain,
collègue
Ingresu
the same,
fellow
Ispagnolu
compañero,
colega
Italianu
compagno,
collèga
Tedescu
Gefährte,
gleich.