Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

arruínu , nm: orroghina, roghina* Definitzione dannu mannu, meda Sinònimos e contràrios desacatu, isciàsciu Frases sa campagna est tota un'arruinu: àlvures istratzadas, trigos chi parent apeigados Tradutziones Frantzesu ruine Ingresu ruin Ispagnolu ruina Italianu rovina Tedescu Verderben.

derrúere, derrúghere , vrb: derrúiri, dirrúere, dirrúghere Definitzione su si lassare andhare de male in peus, chentza si tènnere contu; batire o lassare andhare una cosa, unu logu o a unu de male in peus, fàere andhare male, fintzes isconciare Sinònimos e contràrios arroinare, atzimare, derrocai, dirruire, dissantarare, ifasciare, irderrúere, iscalabrare, isciarrocai, isciusciai, ispèldere, istrossare Frases sa pitzoca est derrughèndhesi de su totu chi no fachet a la bíere! ◊ sa domo chi no b'istat neune si che derruet ◊ mortu su mere, s'ortu si ch'est derrutu, irbandhonadu ◊ màniga ca sinono ti derrues peus cun custas meighinas! 2. cussa cosa derrughet sa pessone piús sana ◊ custos canes arestes nos sunt dirruinne ◊ dirruo sos camasinos chi apo e ndhe fràigo piús mannos Ètimu ltn. deruere Tradutziones Frantzesu tomber en ruine, ruiner Ingresu to ruin Ispagnolu arruinarse, arruinar, derrumbarse Italianu andare o mandare in rovina, dissestare Tedescu verfallen, ruinieren.

derrúta , nf: dirruta Definitzione s'efetu de su derrúere Sinònimos e contràrios arruinu, desacatu, sderrocu, sderrota, sderruimentu | ctr. benefíssiu, mezoru Frases pariat zente nóbbile, ma unu pagu coment'e in derruta Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ruine Ingresu ruin Ispagnolu ruina Italianu rovina Tedescu Ruin.

derrútu , pps, agt: dirrutu, disurrutu Definitzione de derrúere; chi est totu andhau male Sinònimos e contràrios derruidu, irderrutu 2. a su babbu no l'at abbandhonadu, candho l'at bidu derrutu de fortzas ◊ no azis sa carena gai derruta pro istare semper in su cuzolu! ◊ custas domos sunt dirrutas ◊ cussa crésia est de azustare ca est disurruta Tradutziones Frantzesu tombé en ruine Ingresu ruined Ispagnolu arruinado Italianu andato in rovina, dissestato Tedescu verfallen.

dissàntara , nf, nm: dissàntaru Definitzione su bogare de pare sa cosa Sinònimos e contràrios arruinu, derruta, desacatu, destrossa, gastu 1, iscunsertu, istrópiu, sderrocu, sderrota, sderruimentu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu dégât, ruine Ingresu damage, ruin Ispagnolu daño, ruina Italianu guasto, rovina Tedescu Verfall.

irderrúere , vrb: sderrúiri Definitzione andhare o fàere andhare male, de male in peus, fàere andhandho e peorandho Sinònimos e contràrios abbotinare, arroinare, atzimare, azinare, decaire, derrocai, derrúere, ifasciare, isberrúere, iscalabrare, iscempiai, isciarrocai, isciusciai, ispèldere, istrossare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu être en décadence, tomber en ruine, se ruiner Ingresu to decay Ispagnolu decaer Italianu decadére, andare in rovina Tedescu verfallen.

ispérdidu , pps, agt: ispérdiu, spérdiu Definitzione de ispèrdere; chi no si agatat prus; a logos, guastu, malu, totu andhau male, abbandhonau Sinònimos e contràrios ispéirtu, isperevunniu Frases su logu irbandhonadu, chentza bi colare prus neune a bi triballare, si ch'est ispérdidu 2. assimbillat a una bidha ispérdia 3. cussu casu non fut ispérdiu, ansis fut peri bonu! (G.C.Mameli) Tradutziones Frantzesu disparu, ruiné Ingresu lost, destroyed, gone to ruin Ispagnolu desaparecido, destruido, estar echo una ruina Italianu scomparso, distrutto, andato in rovina, desolato Tedescu verschwunden, zerstört, verfallen.

periculósu , agt: perigulosu, pirigulosu Definitzione chi podet fàere male, dannu; chi est sugetu a andhare o a fàere male; chi est dàbbile, chi podet acontèssere (cosa chi no si bolet) Sinònimos e contràrios dàbbile, possíbbile, sugetu | ctr. securu Frases is antigos teniant meda in cunsideru logos, oras e dies chi po issos furint perigulosos ◊ no toches cussa cosa ca no ischis it'est, no siat perigulosa! ◊ a lassare tropu sos fizos minores a conca issoro est perigulosu 2. cussu taulone in tàntaris est perigulosu chi ndhe ruat 3. perigulosu chi proat, oe, annuadu coment'est! ◊ in cussas iscalinas, a denote e chentza lughe, est perigulosu de s'iscollare puru Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu dangereux, qui menace ruine Ingresu dangerous, shaky Ispagnolu peligroso, ruinoso Italianu pericolóso, rischióso, pericolante Tedescu gefährlich, gefährdet.

roghína , nf, nm: arruinu, roina, rughina, ruina, ruinu Definitzione dannu mannu, meda; ruinu si narat fintzes po ruinzu, orruina Sinònimos e contràrios bisorruta, desacatu, iscalabru, isciàsciu Frases si unu contr'a s'àteru si parat, de domo sa ruina si preparat ◊ in s'istiu sa Sardigna est un'inferru de focos, de roghina, de morte ◊ cussu est sa rughina de sa domo! ◊ est diventada piena de dogni ruinu, custa pàtria mischina ◊ si bi mancat su trigu, ozu e casu finas pro nois est una ruina! (Màsala) Sambenados e Provèrbios smb: Ruina, Ruinas Ètimu ltn. ruina Tradutziones Frantzesu ruine Ingresu collapse, ruin Ispagnolu ruina Italianu rovina Tedescu Ruin.

salína 2 , nf Definitzione sale, ma nau in cobertantza in su sensu de degógliu, dannu mannu mescamente fatu a gente: mortes, disatinu mannu / ghetare sa s. a ccn. = pònniri in sali, ma nau in cobertantza in su sensu de dhi donai carda Sinònimos e contràrios abbasatu, arruina 1, desacatu, iscarramatzina, iscràsamu Frases odheu, inoghe che ant fatu sa salina: abbàida cussos duos mortos fatos a cantos! ◊ za bi l'ant fata sa salina, in campu: duos ómines ant mortu! Tradutziones Frantzesu carnage, ruine Ingresu break up, massacre Ispagnolu carnicería, masacre Italianu carneficina, sfacèlo Tedescu Blutbad, Verwesung.