bujòre , nm Definitzione su no dhue àere lughe in su logu, su èssere totu su logu a iscuru Sinònimos e contràrios iscoriu, iscuricore, iscuru Frases su bujore turmentat finas su coro ◊ lampos de lughe ant illuinadu sa mente e l'ant daboi annuada cun su peus bujore Ètimu itl. buiore Tradutziones Frantzesu obscurité Ingresu darkness Ispagnolu obscuridad Italianu oscurità Tedescu Dunkelheit.
iscoríu , nm, nf: iscuria, iscuriu, scoriu Definitzione mancàntzia o farta de lughe, su no dhue àere lughe, su èssere totu su logu a s'iscuru (ma si manígiat che agt. puru: un'aposentu iscuriu = iscuriosu)/ iscuriu mútzigu = scuriu mamutu, iscuru mútiu, itl. buio pésto Sinònimos e contràrios bujore, iscuricore, iscuru, niedhore / iscuricosu Frases abetat a iscoriu chi passit callincunu ◊ sos lampos sunt ilgiarendhe su terrinu in custa note de iscuria ◊ est iscuriu che in buca ◊ colza issa chi est falada in iscuria manna! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu noir, obscurité Ingresu dark Ispagnolu oscuridad (f), tinieblas Italianu bùio, oscurità Tedescu Dunkel, Finsternis.
iscúru , nm, agt: scuru Definitzione su no dhue àere lughe; su no ischire is cosas, su no tènnere istúdiu; su foedhu est impreau meda lastimandho a unu po ccn. male Sinònimos e contràrios bujore, iscoriu, niedhore / iscedau / iscuricosu | ctr. luche Maneras de nàrrere csn: a s'iscuru, a s'iscura = sentza de luxi; i. mortu, che in buca, che in bula = iscuriu mamutu, iscuru mútiu, meda; èssere peus de annare a s'iscuru = su médiu est peus de su male; iscuros bois! = siscuros!, sceraus!; s'iscuru a bois = siscuru bois!, scerau! Frases in sa solidade de sa luche o in s'iscuru mamucu, sa tentascione nos forrocat sa mente e su coro ◊ iscuru che in buca, mancu imbratu de lucore si biet in s'iforru de sa note ◊ in istiu a sas oto de sero est lughe, in zerru est iscuru ◊ bellu istudiadu: dae chie devimus bídere sa lughe bidimus s'iscuru!… 2. mih chi no ti che intret s'iscuru in buca!… 3. cudh'iscura, candho si est bista sola, si est posta a piànghere ◊ cuss'iscuru l'ant àpiu pustis de una chida che musca presonera de s'aranzolu 4. fit unu garrapiu iscuru che in buca Sambenados e Provèrbios prb: iscuru a chie faghet cantu cheret! ◊ iscuru a chie no si abbizat de su male sou! Ètimu ltn. obscurus Tradutziones Frantzesu noir, obscurité Ingresu dark Ispagnolu oscuridad Italianu bùio Tedescu Dunkel.
niedhòre, niedhòri , nm: nighedhore Definitzione su èssere niedhu, su èssere iscurosu; cosa niedha Sinònimos e contràrios iscuricore, niedhura, nighedhúmene, tura / annuadura, fumu, titiedhu | ctr. biancura Frases custu niedhore de sas aeras at a èssere chi faghet a dellúbbiu ◊ in su nighedhore de cussu disisperu che luchiant petzi sos ocros chi si moghiant intro de su concale istuvau ◊ si coberzant sos chelos de niedhore e comintzent sos butios! 2. de sos fumajolos de tzertas fàbbricas essit niedhore ◊ custu suelzu afoghizadu est pienu de niedhore ◊ su "Chi nono" de sa fémina li fit giómpidu che un'istuturrada e su coro si li pieneit de niedhore ◊ su niedhore est grae cantu su dolore meu! ◊ su niedhore de su fumu est malu a ndi andari de un'aposentu niedhu pixi! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu noirceur, obscurité Ingresu blackness, obscurity Ispagnolu negrura, oscuridad Italianu nerézza, oscurità Tedescu Schwärze, Dunkelheit.
scoríu , nm: iscoriu*, scuriu Definitzione farta manna de lughe, su no dhue àere lughe, su èssere totu su logu a s'iscuru / èssiri scuriu mortu = iscuru che in buca Sinònimos e contràrios bujore, iscuricore, iscuru, niedhore Frases a su scuriu no fait a ligi, no si bit nudha ◊ niedhu che a su scoriu ◊ dhoi fiat unu scuriu a segai a fitas Tradutziones Frantzesu obscurité Ingresu dark Ispagnolu oscuridad Italianu bùio Tedescu Dunkelheit.