Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

illuègu, illuègus , avb: alluegus, lueco* Definitzione de innoghe a un’iscuta, apustis de un’iscuta, apustis de pag’ora o pagu tempus, chentza passare ora meda Sinònimos e contràrios acoitu, luegamente Frases su sàbudu apustis dhi cabat guta e Munserrada, biu ca iat giai pédriu fuedhu, mi mandat illuegus a tzerriai ◊ naradhi ca gei andu illuegus! Tradutziones Frantzesu tout de suite Ingresu at once Ispagnolu enseguida Italianu sùbito Tedescu sofort.

ilvilgonzàre , vrb: irbirgonzare, irvirgonzare, isbirgonzare, isvirgonzare Definitzione bogare in bregúngia, brigare, fàere una bregúngia a unu Sinònimos e contràrios abbefiare, abbilgonzare, abbirgonzire, afachilare, ibregungire 2. pischi mi ponza in vestaglina de terità e fatendhe a bídere bratzos e ancas, ilvilgonzadas?! Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu couvrir de honte Ingresu to shame Ispagnolu avergonzar Italianu svergognare Tedescu beschämen.

imbàtidu , nm: imbàtiru Definitzione bentu friscu de mare chi movet is undhas e infriscat s’abba, pruschetotu de su Sud Sinònimos e contràrios australe, imbatu* Frases su piscadori portat sa pedhi niedha, arrecota de su soli e de s'ària salia de s'imbàtiru chi ndi benit de mari Terminologia iscientìfica tpm Tradutziones Frantzesu brise de mer Ingresu sea breeze Ispagnolu viento marero Italianu imbatto, brézza di mare Tedescu Meeresbrise.

imbedustàre , vrb Definitzione intrare in tempus, bènnere bedustu, mannu de annos Sinònimos e contràrios annosigai, assenecare, imbeciai, imbedustire | ctr. impisedhire, ingiovanèssiri Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu prendre de l'âge Ingresu to age Ispagnolu envejecer Italianu attemparsi Tedescu alt werden.

imbelleitàre, imbelletài , vrb Definitzione giare o pònnere su belletu; pònnere belleis, prendhas, carrigare de belleis, ammontare cun arte ccn. cosa po dhi giare un’àtera apariéntzia Sinònimos e contràrios arrossetai 2. sacrificada note e die che teraca, pagos mamentos li restaiat pro si pòdere imbelleitare Tradutziones Frantzesu farder, orner de clinquant Ingresu to make up Ispagnolu maquillar, engalanar Italianu imbellettare, inorpellare Tedescu schminken, beschönigen.

imbrossinadúra , nf: imbruscinadura Definitzione su s’imbuscinare Sinònimos e contràrios imbruscinamentu, isfriorzu Frases segundhu su pische, pro lu fríere cheret fatu innantis a imbrossinadura in sa farina Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu action de rouler Ingresu rolling Ispagnolu revuelco Italianu voltolaménto Tedescu Wälzen.

imbruinàdu , pps, agt Definitzione de imbruinare; chi portat pruine, chi est brutu de pruine Sinònimos e contràrios bruerosu, impiugheradu, impruerinatu, peuerosu, preunosu / ttrs. impiubaradu Tradutziones Frantzesu couvert de poussière Ingresu covered with dust Ispagnolu empolvado Italianu impolverato Tedescu verstaubt.

imbruinàre , vrb: improinai, imprughinare, impruinai, impruinare Definitzione imbrutare de pruine Sinònimos e contràrios impioredhare, impruerinare, imprugherare | ctr. irbruerare, isprugherare Frases is làgrimas mizant de is ogus faendi surcus in is trempas impruinadas ◊ poita is crapitas de cussa genti no s'impruinant mai? Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu couvrir de poussière Ingresu to cover with dust Ispagnolu empolvar Italianu impolverare Tedescu mit Staub bedecken.

imbruscài, imbruscàre , vrb rfl Definitzione si narat de s’aera candho si ammontat de nues e in cobertantza de gente puru candho si ofendhet o si primmat o si dha pigat po su malu su chi dhi narant o faent Sinònimos e contràrios abbudhonare, annuai 1, cuculare | ctr. iscrarire, ispalaciae 2. su predi si fiat imbruscau intendendi nendi ca s'Evangéliu fiant paristórias Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se couvrir de nuages Ingresu to cloud over Ispagnolu nublar Italianu annuvolare Tedescu bewölken.

imperdigonài, imperdigonàre , vrb Definitzione fèrrere isparandho a perdigones Sinònimos e contràrios isperdiconare, perdigonai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu cribler de balles Ingresu to riddle with shot Ispagnolu disparar perdigones Italianu impallinare Tedescu mit Schrot treffen.

imperelàre , vrb: imperlai, imprellare, imprelleare Definitzione pònnere is prellas po bellesa o istídhigos lughentes che prellas Frases ealla sa grina imprelleada de lentore a prima lughe! ◊ s'erva est imperelada de bidhia Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu orner de perles Ingresu to bead Ispagnolu adornar con perlas Italianu imperlare Tedescu mit Perlen schmücken.

impipài 1, impipàre , vrb Definitzione importaresindhe, no fàere contu, lassare a pèrdere calecuna cosa o chistione Sinònimos e contràrios afutire, strafudhai, strufudhire Frases benidiche chin nois e impipadindhe de babbu e de cuile! ◊ tres pisedhos si pessighint a coedhas mesu fora, impipèndhesi de su fritu ◊ impipadindhe, no ti les matana! 2. si su batu est rassu s'impipat de anzone e de crabitu! Ètimu itl. impiparsene Tradutziones Frantzesu se ficher de Ingresu not to care Ispagnolu tener sin cuidado, importar un comino Italianu infischiarsi Tedescu pfeifen.

impressàdu , pps, agt Definitzione de impressare; chi tenet presse / avb. a s'impressada = impresse Sinònimos e contràrios acodiu, allestridu, impressaridu, impressidu / ttrs. imprissadu | ctr. adasiau, immajonadu 2. sigo, timendhe de mi perdire in buturinos caminendhe impressadu ◊ impressados sezis? tratenide! 3. a s'impressada onzi isperànscia ti che ses gitendhe Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu qui a de la hâte Ingresu hurried Ispagnolu presuroso, apresurado Italianu frettolóso Tedescu eilig.

impressídu , pps, agt: impressiu Definitzione de impressire; chi tenet presse, pigau de sa presse Sinònimos e contràrios acodiu, allestridu, apressibbiu, impressadu, impressaridu, impressighinidu, pressarosu, pressosu | ctr. adasiau, immajonadu 2. no podes ispetare unu pagu, no: impressidu meda ses?! ◊ domandadhu aundi est andendi aici impressiu ◊ za fias impressia: ti che ses andhada sentza mi ndhe sapire! ◊ ia iscritu su nòmini tuu in s'arena de un'arriu: sa currenti impressia dh'at isborrau a lestru Tradutziones Frantzesu qui a de la hâte Ingresu hurried Ispagnolu apresurado Italianu affrettato, frettolóso Tedescu eilig.

impringiadúra , nf: imprinzadura Definitzione su impringiare Sinònimos e contràrios impríngiu, imprinzonzu, improssimadura | ctr. iglioronzu, illieramentu Terminologia iscientìfica ssl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu action de rendre grosse Ingresu making pregnant Ispagnolu preñar Italianu ingravidaménto Tedescu Schwängerung.

imprinzónzu , nm Definitzione su impringiare Sinònimos e contràrios impringiàu, imprinzu, ingraidànscia Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu action de rendre grosse Ingresu gravidity Ispagnolu el preñar Italianu ingravidaménto Tedescu Schwängerung.

impruerinàtu , pps, agt Definitzione de impruerinare; chi est totu pruine, brutu de pruine Sinònimos e contràrios bruerosu, imbruinadu, peuerosu, preunosu / ttrs. impiubaradu | ctr. límpidu, netu Frases fit arrabbiatu ca sos gambales si li fint impruerinatos 2. ómines e féminas, vene impruerinatos, sichiant volanne sa coa de su ballu (G.Albergoni) Tradutziones Frantzesu couvert de poussière Ingresu dusty Ispagnolu polvoriento Italianu impolverato Tedescu verstaubt.

imprupài, imprupàre , vrb: impulpare Definitzione pònnere prupa, crèschere de prupas, nau de animales, gente e fintzes frutos Sinònimos e contràrios ammaciociae, imprupire, impurpatzire Frases chini papat bèni e bufat mellus s'imprupat e ingrassat Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu remplumer, reprendre de l'embonpoint Ingresu to fill out Ispagnolu engordar Italianu rimpolpare Tedescu Fleisch ansetzen.

inamoraméntu , nm Definitzione su s'inamorare Sinònimos e contràrios indiosada, indiosamentu Tradutziones Frantzesu action de tomber amoureux Ingresu falling in love Ispagnolu enamoramiento Italianu innamoraménto Tedescu Sichverlieben.

incaboniscadúra , nf Definitzione su s'incaboniscai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu action de se rengorger Ingresu becoming cocky Ispagnolu envalentonamiento, engreimiento Italianu ringalluzziménto Tedescu eitel werden.