Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

bacanài, bacanàre , vrb Definitzione fàghere moida, bacanu Sinònimos e contràrios arrare, istripitare, sciumbullai, tzacai Frases innòi est su logu aundi arróliat e bacanat isceti su crou! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu faire du bruit Ingresu to make a noise Ispagnolu hacer ruido Italianu far rumóre Tedescu lärmen.

chiméntu , nm: cimentu 1 Definitzione moida coment'e de cosa chi funt segandho; boghes de unu chistionu airadu; maltratamentu de un'animale; su fàere calecuna prova atrivia / su chimentu de su tronu = s'istragada manna chi faghet su tronu, coment'e seghendhe cosa Sinònimos e contràrios abbolotu, atabazu, carralzu, chichígliu, fracassu, siliestu / cadha, matratamentu, podha / arriscu | ctr. assébiu Frases pistichinzos, chimentos, birgonzas, dúbbios fint cosas coladas e irmenticadas ◊ fàghere chimentu e degógliu ◊ a boghes, a chimentu, giogaimus a pípiris de nughe 2. pisedhos, finídemi su chimentu ca so a dolore de conca! ◊ s'intendhet chimentu de pes ◊ totu cussu chimentu chi s'intendhet est ca ant binsu sa partida ◊ su chimentu chi faghent cun cussa orchestra ti atontat puru! Tradutziones Frantzesu bruit, tapage Ingresu noise, uproar Ispagnolu alboroto, confusión Italianu strèpito, schiamazzo, subbùglio Tedescu Lärm, Aufruhr.

cróculu , nm: gróggulu Definitzione arrumóriu de s'abba chi orruet de artu, essit, budhit, o si movet (fintzes in bentre): a logos dhu narant fintzes a sa boghe de su porcu; miza de abba Sinònimos e contràrios crocólliu, crocu 1, gurgúlliu, iscróculu, sbrufúliu / cróchida, cróchidu / bena, càntaru Frases at pigau su frascu e at bufau a cróculu ◊ in su mudore de sa cussorza s'intenniat solu su cróculu de sa funtana, illassizanne ◊ s'intendit su cróculu allirgu de is arrius ◊ no s'intendhet su cróculu de su mannale 2. su cróculu de s'abba est semper bunnante 3. zughiat su sàmbene falanne a cróculu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu gargouillis, grondement, bruit Ingresu gurgling Ispagnolu gorgoteo Italianu gorgoglìo, scròscio Tedescu Gurgeln, Rauschen.

dúbba , nm Definitzione genia de cropu e sonu chi faet, coment'e de cosa orruta de artu Sinònimos e contràrios atzapulada, dobbo 1, iscartinada, istrampada, sciotada, tupu Frases sos mazores no ischiant a cale santu si bortare e dubba chi si lis presentat unu Tradutziones Frantzesu bruit sourd Ingresu thud Ispagnolu zambullida Italianu tónfo Tedescu dumpfer Schlag, Plumps.

fazéllu , nm Sinònimos e contràrios abbalàviu, atàviu, pedighinu, pestighinzu, ischinitzu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu agitation, tapage, bruit Ingresu restlessness, uproar Ispagnolu inquietud, ruido Italianu irrequietézza, chiasso Tedescu Unruhe, Lärm, Krach.

inciónnu , nm: insóniu, insonu, issóniu, issonu Definitzione agiummai coment'e sonu, cosa chi ischint o chi narant in medas de unu, siat in bonu e siat in malu / sa bidha est a insonu = in bidha est essida sa boghe chi… Sinònimos e contràrios díciu / alleca, arviedhu, nova / incionada, lúmena, lumenada, nada, nemonada, nomena, sonedhu Frases cun istruendu e insóniu terrore inoghe isparghias! ◊ sa zente pessat chi de totu s'issóniu, de totu su machine de sa vida, arreat petzi su cherinzu vene ◊ abba passada no traet molinu, abba passada no faghet issonos (Cubeddu)◊ si azis issonu nàzinnos cosa! 2. custus funt dícius e incionnus de su Sulcis 3. a cussu malu issonu, su babbu lasseit andhare un'úrulu ◊ sunt tantos annos chi no ti apo bidu ne de te piús apo intesu insonu ◊ de candho at intesu cussu insonu, chi sa fura faghet cussu efetu, furat isse puru 4. no ailti de ladru cuss'insonu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu diction, nouvelle, bruit Ingresu saying, news, reputation Ispagnolu dicho, rumor, fama Italianu détto, notìzia, fama Tedescu Spruch, Nachricht, Gerücht.

istrampída, istràmpida , nf, nm: istrampidu, istràmpidu Definitzione su istrampare, su pònnere o betare de botu, a cropu, s'isciorrocu chi faet orruendho a cropu una cosa (e sa persona etotu), atzapulandho a terra / a i. = istrampendhe, a faladura a corpu, a frundhinu Sinònimos e contràrios istrampa, istrampada / istràmpinu 2. che l'ant postu a istràmpidu e l'ant segadu ◊ rúere a istràmpidu ◊ comente l'ant puntu, ndh'est istupadu su sàmbene a bullone e rutu est a istràmpidu ◊ lassesit annare sas valígias a istràmpidu ◊ comente l'ant dassadu andhare a istràmpidu at iscumeradu che cadhu ◊ in s'iscala no fales a istràmpidu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu chute, coup, bruit sourd Ingresu bump, fall Ispagnolu caída, ruido producido al caerse Italianu caduta, bòtto, tónfo Tedescu Sturz.

mamudínu , nm: mamutinu, maudinu, momodinu, mumudinu, mumurinu Definitzione est sa sonada airada chi faent in crésia cun matracas e furriadòrgias sa chenàbura santa candho si arregodat sa morte de Gesugristu; boghes de animales, cropos aira de botes e istrègios de làuna a befa, ma fintzes solu sonos, carraxu mannu; aina po sonare in chida santa / iscuru mamudinu = un'iscuriu chi no si bit mancu a frastimai… Sinònimos e contràrios abbatúliu, abbolotu, abbuluzu, atutina, baraundha, mammarinu, sciumbullu, stragambullu, tifitanu, trambullu, tregollu, tremutu Frases mi parit ca apu inténdiu mumudinu, o istraciendi est? ◊ sos puzones cantant cun dulches maudinos ◊ candho si cojaiat unu fiudu o fiuda, una chedha de pitzocos faiant su momodinu a sonu de botos ◊ su maudinu de sos pitzinnos, cussos tichírrios e risos mi che intraint in cherbedhos 2. "Pésperu maudinu!" abbóchinant sos pitzinnos in sas carrelas in chida santa 3. su mumudinu est una cóciula manna e si sulat aintru Tradutziones Frantzesu vacarme, tapage, bruit Ingresu noise, uproar Ispagnolu matraqueo, estruendo, matraca Italianu strèpito, rumóre Tedescu Lärm.

moída , nf, nm: mughida, múghida, múghita, muida, múida, muídu, múidu, múita Definitzione su sonu sighiu de cosa movendho, mescamente candho est meda e po su prus ifadosu / min. moidedha; lassare sa m. a unu = lassaidhu asséliu, lassaidhu stai sentz'e dhi narri nudha Sinònimos e contràrios ammuina, arremóriu, mughina, remore, triuliu Frases sa moida de su riu, de s'abba proindhe, de su bentu, de su trenu, de sa betoniera, de sas màchinas ◊ tengu una múida a conca chi mi parit de portai una scursura de abis ◊ chin sa conca a múghitas, che moju, mesu atolondrau ses galu andhandhe (N.Trunfio)◊ sa múghida coment'e de apiarju dae largu s'intendhet meda tretu ◊ s'àghera fit prena de sas múghidas de sas campanedhas de sas berbeches 2. làssami sa moida, tantu de su chi mi ses nendhe no ndhe fato! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu bruit, bourdonnement, ronflement, grondement, vrombissement Ingresu noise, rumble, buzzing Ispagnolu ruido, zumbido, estruendo Italianu rumóre, ronzìo, rómbo Tedescu Geräusch, Lärm, Summen, Brummen, Donner.

morichíntzu , nm: morighignu, morighíngiu, murighíngiu, murighinzu 1, murighiu Definitzione moida de calecuna cosa chi si movet, chi istat a murigu, burdellu de gente foedhandho; manígiu chi si faet po ingannu / morichintzos de conca = pessamentos, oriolos Sinònimos e contràrios abbatúliu, abbolotu, atrepógliu, móricu, morighinada, trambullu, tregollu Frases mi parit ca apu inténdiu morighíngiu in s'aposentu! ◊ medas recuint istracos, a passos lentos contr'a su murighinzu de sos tempos 2. si tenis coràgiu, ita abetas a ndi dhu iscabbúlliri de is morighíngius de su ciorbedhu?! ◊ – Seu scinitzosa… – Filla mia, est su murighíngiu de is isposus! 3. cussus funt maistus in chistionis de furóngiu e ant imbentau dógnia murighíngiu e trassa mala Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu remue-ménage, bruit Ingresu rummaging Ispagnolu traqueteo, ruido Italianu tramestìo, rumóre Tedescu Lärm.

pidèdha, pidédhu , nf, nm: piredhu 2, piriedha Definitzione genia de sonu coment'e tródhia (piru) chi si faet cun is lavras po befa contr'a ccn. e bòllere nàrrere chi si tenet un'idea contrària Frases su capu itzerriàt a boxi manna "Saluto al Duce!" e totus arrespundiant "A noi!", a candu cun càncua pidedha puru ◊ dhus ant istérrius a iscorraciadas de pidedhus! ◊ su piciochedhu t'isfundat is origas cun d-unu pidedhu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu bruit vulgaire de mépris ou dérision Ingresu raspberry Ispagnolu pedorreta Italianu pernàcchia Tedescu furzähnliches Geräusch mit dem Mund.

remòre, remóriu , nm: arremori, romúriu, rumóriu, rumore Definitzione genia de sonu chi s'intendhet de cosa chi si movet a sa sighia Sinònimos e contràrios moida, triuliu Frases is àrburis faint romúriu candu fait bentu ◊ s'intendit su romúriu de s'àcua chi proit Ètimu ctl. remor Tradutziones Frantzesu bruit Ingresu noise Ispagnolu ruido Italianu rumóre Tedescu Lärm.

sciotàda , nf: isciotada* Definitzione orruta a terra a iscutuladura, a cropu / donai una s. a terra Sinònimos e contràrios arratroxa, atzapulada, dobbo 1, dubba, iscartinada, istrampada, tóbbida Tradutziones Frantzesu chute, bruit sourd Ingresu heavy fall Ispagnolu batacazo Italianu stramazzata, tónfo Tedescu Fall, Sturz.

tzocài , vrb: tzocare, tzoncare Definitzione fàere tzàcurru, tzocos, cropos a sonu surdu po si fàere intèndhere; nau cun tzacu, crepare Sinònimos e contràrios dumbulare, istochidare, picare 2, sacai, tochedhare, trochedhare, tzacarrai, tzòchere, tzochire / sciopai Frases bi at linna chi in su fogu tzocat e che búlliat atesu s'iscata alluta ◊ tzocare sa limba, sas manos, sa zanna ◊ tzocat s'istranzu in domo de s'amigu ◊ Michelledhu e sas duas vachianas ant ghetatu unu brincu tzocanne sos pedes ballanne ◊ su pitzinnu est tzoncandhe sas manos, cuntentu! 2. mancari ti ufres e ti tzoches, puru: como su chi est fatu est fatu! ◊ pro carchi borta chi mamma benit a domo ti ufras… tzocadu chi ti agatent! ◊ su fogu brusiaiat su tzilibirche, apustis chi lu faghiat unfrare e tzoncare (E.Pes) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu faire du bruit, éclater Ingresu to make a din, to burst, to creak Ispagnolu chasquear, restallar Italianu far strèpito, scoppiare, schioccare Tedescu Lärm machen, bersten.

«« Torra a chircare