arrúbiu , nm, agt: orrúbiu, rúbiu* Definizione genia de colore, su de su sàmbene, de su fogu, prus o prus pagu cotu o càrrigu; chi est in colore inchesu, in colore de su sàmbene, de su fogu Sinonimi e contrari porporinu Modi di dire csn: faisí a. = fàgheresi ruju in cara de sa birgonza; is arrubiedhus = marcos rujos in cara in s'ispuntone de sos càvanos; s'a. de s'ou = oidedhu, ollanu Frasi est arrúbiu che piberoni ◊ de sa bregúngia si est fata arrúbia che càvuru cotu ◊ su caboni portat sa cogorista arrúbia che su coradhu Terminologia scientifica clr Traduzioni Francese rouge Inglese red Spagnolo rojo Italiano rósso Tedesco Rot.

gheníperu , nm: ghinéperu, ghiníparu, ghiníperu, ghiníporo, ghinnípere, giníporo Definizione tzinníbiri veru, genia de linna chi faet a mata fintzes manna, a fogighedhas pitichedhedhas e puntudas: faet unu frutu a birilla chi narant arrulloni, bòdhero Sinonimi e contrari chiníberu, cinnéberu, níbbaru, trubénneru Frasi sa domo giuchiat una gianna de linna de gheníperu ◊ so essiu che un'àrvule tortu de ghinnípere (M.Ladu)◊ su ghiníperu mannu ndh'ant secatu: a montou lu giuchent in sa bidha! Terminologia scientifica mtm, Juniperus oxycedrus Etimo ltn. ieniperus Traduzioni Francese genévrier oxycèdre Inglese red juniper Spagnolo enebro de la miera, oxicedro Italiano ginépro rósso Tedesco Zederwacholder.

mengarrúbia , nf Definizione un'arratza de menga Terminologia scientifica pzn, pyrrherodia purpurea Traduzioni Francese héron pourpre Inglese red heron Spagnolo cataraña Italiano airóne rósso Tedesco Purpurreiher.

níbbaru , nm: níbberu, níbburu, níparu, níperu Definizione tzinníbiri veru, genia de linna chi faet a mata fintzes manna, a fogighedhas piticas e puntudas: faet unu frutu a birilla, a pículas, chi narant arrulloni, bòdhero Sinonimi e contrari chiníberu, cinnéberu, gheníperu*, trubénneru / cdh, níbbanu, ttrs. níbbaru Frasi osselvat su crabitu arrustidu, ruju, in s'ispidu de níbberu Terminologia scientifica mtm, Juniperus oxycedrus Traduzioni Francese cade Inglese juniper Spagnolo enebro de la miera Italiano ginépro rósso Tedesco Zederwacholder.

píxi 1 , nm Definizione genia de mata manna: faet linna modhe impreada prus che àteru po fàere paperi Terminologia scientifica mtm, Picea abies Traduzioni Francese sapin Inglese norway spruce Spagnolo abeto rojo Italiano abéte rósso Tedesco Rottanne.

rúbiu , nm, agt: arrúbiu, orrúbiu, rúgiu, ruju, rúviu, ruxu, ruzu Definizione genia de colore, su de su sàmbene, de su fogu, prus o prus pagu cotu o càrrigu; chi est in colore inchesu, in colore de su sàmbene, de su fogu / genias de ruju: ruju pràchidu (colore de fràmula de fogu, r. che pudhu, che pumata, che coradhu), ruju meru, ispabajau (ruju deunudotu, totu, meda) Sinonimi e contrari porporinu, rubiscu, rusu Modi di dire csn: fàgheresi ruju in cara de sa birgonza, fàghere sa fatza ruja = faisí arrúbiu, arrubèschere; bortàresi a su ferru ruju = no tènniri arrispetu po nudha e po nisciunus; frades rujos = su fogu fuidu; àrias rúgias de sole… faghet tempus malu! Frasi no s'ischit si est niedhu, rúviu o biancu ◊ si est fatu ruju ruju e no resultat a nàrrere paràula ◊ giuto sos càvanos ruxos che pumatos ◊ sas àgheras si sont fatas rujas dae sas lampitzatas ◊ issa fuit bene fata, galana, bianca e ruja che una mela rosa ◊ ite bellas chi sunt, chie niedha chie ruza, custas féminas! ◊ in bidha sa chéxia est ruxa Cognomi e Proverbi smb: Rubiu, Ruggiu, Rugiu, Ruiu, Ruju Terminologia scientifica clr Etimo ltn. rubeus Traduzioni Francese rouge Inglese red Spagnolo rojo Italiano rósso Tedesco Rot.

sàrpa , nf: assarpa, tzarpa Definizione calidades de sàlighe, ma mescamente s'ollastu o ollastedhu de arriu Sinonimi e contrari atoa, sàbixi Terminologia scientifica mt, Salix alba, S. aurita, S. fragilis, S. purpurea Etimo ltn. saripha Traduzioni Francese saule rouge Inglese willowtree Spagnolo sarga, mimbrera Italiano sàlice rósso Tedesco Purpurweide.

tziníbiri, tziníperu , nm: cinnéberu, tzinnébiri, tzinníbaru, tzinníbberu, tzinníbere, tzinníberu, tzinníbiri, tzinníbiru, tzinníviri, tzinnívuru Definizione tzinníbiri ’eru, genia de linna chi faet a mata fintzes manna, a fogighedhas piticas e a bortas puntudas: faet unu frutu a birilla chi narant arrulloni, bòdhero / tzinníbiri burdu, o masedu o fémina = Juniperus phoenicea Sinonimi e contrari chiníberu, gheníperu, níbbaru, subínnuru, tenníperu, trubénneru Frasi is domus funta fatas a duas àcuas, a bigas grussas de tziníbiri, linna chi no tenit mai fini ◊ su tzinnívuru fait fogu bellu ◊ sa mata de tzinníbiri abbruxada no torrat a pillonai, ita dannu! Terminologia scientifica mtm, Juniperus oxycedrus Etimo ltn. zyniperus Traduzioni Francese cade Inglese juniper Spagnolo enebro de la miera Italiano ginépro rósso Tedesco Zederwacholder.

«« Cerca di nuovo