abbiabbía , avb Definizione a bortas, a bias, a borta a borta, una borta deosi una borta deasi Frasi ndi essiat unu filóngiu abbiabbia grussu e afinigau Etimo srd. Traduzioni Francese alternativement Inglese alternately Spagnolo una vez… y otra vez Italiano alternativaménte Tedesco abwechselnd.

assíet! , bvrb Definizione como siat, puru, chi!… Sinonimi e contrari intemore Traduzioni Francese peut-être Inglese maybe Spagnolo quizás, tal vez Italiano fórse Tedesco vielleicht.

bía 1 , nf: via 1 Definizione su foedhu inditat una parte de su tempus pentzau pruschetotu coment'e momentu chi si faet o acontesset una cosa e chi podet bènnere torra Sinonimi e contrari bolta Modi di dire csn: fàghere una cosa a duas bias = a duas bortas, o, nadu a murrunzu, in nudha; èssere duas bias una cosa = a su dópiu (sèmenant a duas bias de orzu chi no de trigu); figu de duas bias = figu chi lompit in duus mesis diferentis (làmpadas e austu) Frasi madixedha de su coru, cantus bias de is alas tuas mi lassàst tantis pinnias! ◊ a bias andhat bene e a bias male ◊ funt giai duas bias chi ndi apu fatu notóriu 2. - Fatu l'at cussu triballu? - Ello nono… a duas bias!… Traduzioni Francese fois Inglese time Spagnolo vez Italiano vòlta Tedesco Mal.

bòlta , avb, nf: borta, bota 1, volta Definizione su foedhu giaet un'idea de tempus, coment'e de una parte, unu momentu chi podet torrare o chi dhue podet èssere torra: si ponet fintzes po cantidade chi si arrepitit Sinonimi e contrari bia 1 Modi di dire csn: a bolta a bolta, a borta ’orta = una borta perómine, itl. alternativaménte; sas piús bortas = su prus de is bortas; a bortas = candho ei e candho nono; a bortas chi… = no siat chi…, de is bortas chi…; a duas bortas… = (nadu a befe o a murrunzu) nudha, mai; fàghere una cosa in duas bortas = parti una borta e parti un'àtera borta; fàghere sa cosa a duas bortas = torraidha a fai una segunda borta puru; totu a una borta = totu paris, cambiamentu chi faghet impessare a cosa pagu de bonu; àteras bortas!, a s'àtera borta! = zenia de ringratziamentu (coment'e nendhe "A ti lu torrare deo, si cumbinat!") rispondhindhe a chie ringràtziat; a bortas torradas = fatuvatu, a sa sighida Frasi custa est cosa fata a duas, a tres, a tantas bortas ◊ maridu e muzere andhaiant a bolta a bolta a cadhu a s'àinu ◊ tantu za la faghet, sa cosa: a duas bortas!…◊ duas bortas deghe faghet vinti ◊ cussu papat a duas bortas de mimi 2. a bortas triballat e a bortas no triballat 3. bae a bider ite b'at, a bortas chi bi apet bisonzu de azudu! ◊ gei seu castiendi, de is bortas chi tui mi coglionis! ◊ ita est totu custu schinnitzu chi t'est pigau totu a una borta?! Cognomi e Proverbi prb: a bortas a bortas tocat su casu Etimo itl. Traduzioni Francese fois Inglese time Spagnolo vez Italiano vòlta Tedesco Mal.

fatuvàtu , avb Definizione luego, deretu apustis, avatu; dónnia pagu tempus, dónnia tanti, tanti bortas, a físciu (itl. fintzes periodicamente) Sinonimi e contrari ifatu / atoratora, fissientementi, otora Frasi s'undha andhat e benit e paret chi li apat mandhadu fatuvatu s'ànima de su fizu emigradu ◊ at leadu prémiu Fulanu e fatuvatu Fulana ◊ caminaiat fatuvatu a sa mama 2. fatuvatu mi ndhe la bido in domo ◊ fatuvatu andaus a bíngia a candu po una cosa a candu po un’àtera ◊ sos lampos fatuvatu allumant de fiama s'orizonte ◊ fit una candhela a carburu e fatuvatu mi lassaiat a s'iscuru ◊ fatuvatu mi torras a sa mente Etimo srd. Traduzioni Francese aussitôt après, souvent, de temps en temps Inglese at once, close, often, at intervals Spagnolo luego, enseguida, a menudo, de vez en cuando Italiano sùbito apprèsso, spésso, sovènte, a intervalli Tedesco daneben, oft, in Abständen.

fórcis , avb: forsis, fortzis, fossis, frotzis Definizione avb. chi giaet s’idea de una farta de seguresa, solu de possibbilidade Sinonimi e contrari abbellabbatu, bortzis, incàpada Frasi forsis gai andhat bene: bidimus! ◊ est annuendhe: fossis proet ◊ issu fortzis fiat unu pagu arrevésciu ◊ candho azis a bíere fortzis cumprendhides ◊ pobidha tua fortzis ti ponet corros! ◊ a nàrrere "pràghere" fortzis est tropu! ◊ ti pèscias forcis de mi mòrrere?! ◊ fortzis fortzis issu fait vida mellus de genti arrica ◊ non vos che apo iscoitadu forcis dae manos issoro? Etimo itl. forsi Traduzioni Francese peut-être Inglese perhaps Spagnolo tal vez, quizás Italiano fórse Tedesco vielleicht.

insàmus , prep, cng, avb: antamas, intàmada, intamas, intambus, intamen, intames, intamis, intamu, intemes, intomas, intramus Definizione coment’e prep. e cng. giaet s'idea de unu càmbiu, de fàere, o pònnere o nàrrere una cosa a su postu de un'àtera; podet giare fintzes s'idea de àteru, cosa in prus Sinonimi e contrari annotamala, imbecis, tamen* / assora, inciandus / annotamala Frasi intamas de sa manu iat artziau su pei ◊ dispraxit a sa genti manna puru, intamis de a is pipius isceti ◊ no si fidaiat mancu de sos ojos suos intrames de sos ojos anzenos ◊ immoi is crabas no dhas faint caminai mancu a dedí insamus de a denoti 2. intamen de ndi dhi bèniri gosu dhi fiat abarrau unu sentidu de isbuidori ◊ si abbaidaiant a ógiu tortu, intames de si faedhare ◊ mancu abba dhi at dadu, intomas de dhi dare dinari!◊ intemes de las iscríere, sas cantones, si las at registradas 3. de custu intamas sos ambassadores no ndhe faedhant (G.Sanna)◊ intamis, una fémina si est acostada a su tziu po dhu preguntai Traduzioni Francese au lieu de, au contraire Inglese instead of, on the contrary Spagnolo en vez de, en lugar de Italiano invéce di, anziché Tedesco statt.

mentósu , agt Definizione nau de una mata, de una terra, chi fartat, chi no est dónnia annu chi portat frutu; chi giaet un'arresurtau (de frutu) chi no est su chi si ibertaiat Sinonimi e contrari annigosu, annósigu Etimo srd. Traduzioni Francese fallacieux, trompeur Inglese misleading Spagnolo vecero, de año y vez Italiano fallace Tedesco nichtkeimend.

tòrra , avb Definizione un'àtera borta, àteras bortas Frasi beni torra in bratzos mios! ◊ Gesús si arritirat torra a pregai ◊ torra pianghendhe ses?! ◊ bae a bídere, torra, si est bénnidu babbu! ◊ Gesuinu fiat perdendi torra sa gana de papai ◊ torra inoghe ses?! Etimo srd. Traduzioni Francese nouvellement, de nouveau Inglese again Spagnolo de nuevo, otra vez Italiano nuovaménte, daccapo Tedesco wieder.

«« Cerca di nuovo