abballinàre , vrb Definizione fàere a ballinas, a birillas Sinonimi e contrari abbotzichedhare, aculingionai, aggromerare, allomborae, arranedhare, arrombulonai Frasi s'aperigúngia est unu babbautzu chi si abballinat si lu tocant Etimo srd. Traduzioni Francese faire une boule (de) Inglese to roll into a ball Spagnolo hacer pelotitas Italiano appallottolare Tedesco zur Kugel rollen.

abbotzichedhàre , vrb: abbotzighedhare Definizione fàere a ballotas, a bocighedhas Sinonimi e contrari abballinare, ammalfudhare, ammoroculare, ammorotzulare, ammurudhare, apadhotulare, arranedhare Etimo srd. Traduzioni Francese faire des boules Inglese to roll into a ball Spagnolo hacer pelotitas Italiano appallottolare Tedesco zur Kugel ballen.

aciapitài , vrb: ciapitai Definizione fàere is passighedhos de su ballu Sinonimi e contrari atzopitai, istripitare, sciampitai Etimo srd. Traduzioni Francese sautiller Inglese to hop about Spagnolo hacer los pasos del baile sardo Italiano salterellare Tedesco Tanzschritte, sprünge machen.

acinnài 1, acinnàre , vrb: atzinnare, tzinnare Definizione fàere a acinnos, cun is ogos o fintzes cun sa manu o sa conca, po bòllere nàrrere o fàere a cumprèndhere calecuna cosa; fintzes fàere una móvia coment'e po bòllere fàere calecuna cosa, o cumenciare a foedhare Sinonimi e contrari ammiare, atzinnire / schichiai Frasi mi at acinnau cun is manus a benni 2. babbu mi at acinnau una sparuara ◊ pentza ca su saludu mi dh'at feti acinnau! ◊ ndi dh'apu acinnau dèu de sa cosa chi m'iast nau tui Etimo itl. Traduzioni Francese faire signe Inglese to make signs Spagnolo hacer señas Italiano accennare, far cénni Tedesco winken.

acucuài , vrb: acucurae, acucurai, acucurare, acucurari, acucurrare, acugurrai, acugurrare Definizione prènnere un'istrégiu apitzu de is oros, a cúcuru (o a cucurru), ponendho prus de su chi cabet a oros; prènnere sa tita de late (nau de is animales féminas chi depent angiare) e fintzes acostire sa terra a ccn. cosa prantada, su si ammuntonare de sa gente chi acudit a unu logu; pònnere in cúcuru (nau de su giuale a is boes) Sinonimi e contrari acolumare, acucurrumedhare, afucurare / acuguciai / giúnghere / maltzire, marcitai | ctr. bocare, iscucurai, leai Frasi no cumprendu comenti apat pótziu acugurrai tanti dinai ◊ bi at logu chi sa mesura la faghent a oros, medindhe, e àteros ue l'acucurrant ◊ teniat dus canistedhus acucuraus de figu sicada 2. sas berbeghes sunt acucurrendhe ca lis cheret pagu pro anzare ◊ s'aera est acucurrendhe, acucurrendhe: s'imbucat a pròere, ndhe faghet de abba!… 3. at acucurau sa terra a sa patata ◊ totu sa genti de s'arruga si est acugurrada de is tzérrius chi apu ghetau! ◊ candu passant is isposus, sa genti, po dhus biri, at a èssi acugurrada me is ispuntonis ◊ poita ti acugurras a su petus miu? 4. mi leo su zuale e sos loros ca depo acucurrare sos boes ◊ sos basones, intantu, a custu puntu ognunu betat giuale a su giú sou e l'acucurrat a sa pedra, a triulare Etimo srd. Traduzioni Francese combler Inglese to overfill Spagnolo hacer rebosar Italiano riempire óltre i bórdi Tedesco überfüllen.

additzosàre , vrb Definizione fàere cuntentos, prexaos, addiciaos, diciosos Etimo srd. Traduzioni Francese rendre heureux Inglese to make happy Spagnolo hacer feliz, dichoso Italiano rèndere felici Tedesco beglücken.

addoàe , vrb: addoai 1, addoare, adduai 1, doare Definizione fàere sa doa, mescamente ororu de is làcanas, segare de su chi dhue creschet e innetiare a manera chi unu fogu fuiu no agatet cosa de abbruxare Sinonimi e contrari dogare Frasi su fogu unu tempus dhu poniant isceti me is nebronis ma dh'addoànt po no nci essí foras ◊ cun butios de sàmbene bos l'amos addoadu, su fogu! ◊ si addoat a fogu, a marra, a fraci e cumenti benit a bèni Etimo srd. Traduzioni Francese faire des bandes anti-incendie Inglese to make anti-fire strips Spagnolo hacer cortafuegos Italiano fare le fasce antincèndio Tedesco Brandschutzstreifen roden.

aframicosàre , vrb Definizione mantènnere, lassare o istare a fàmene Sinonimi e contrari aframicare, ammiserae, arremitanare Etimo srd. Traduzioni Francese affamer Inglese to starve (out) Spagnolo hacer pasar hambre, hambrear Italiano affamare Tedesco aushungern.

afràmicu , nm: fàmigu Definizione su mantènnere, lassare o istare a fàmene Sinonimi e contrari aframicosamentu Etimo srd. Traduzioni Francese privation de vivres Inglese starving Spagnolo el hacer pasar hambre Italiano affamaménto Tedesco Aushungerung.

agganíre , vrb Definizione batire o pònnere gana, prus che àteru de papare Sinonimi e contrari irfamigare, sciamigai Etimo srd. Traduzioni Francese affamer Inglese to starve Spagnolo hacer pasar hambre Italiano affamare Tedesco aushungern.

aggodhetonàre , vrb Definizione fàere su godhetone, s’eremàgiu o muntone de su laore messau prontu po treulare Sinonimi e contrari afrascalzare, aggodhetare, aggremagliare, apostorzare Etimo srd. Traduzioni Francese entasser Inglese to shock Spagnolo hacer las gavillas Italiano abbicare Tedesco aufschichten.

aggradheràre , vrb Definizione fàere a gràdhera, a bocitedhas Sinonimi e contrari abballinare Frasi est fachendhe sucu ma sa símula no bi aggràdherat Etimo srd. Traduzioni Francese faire une boule, bouler Inglese to roll into a ball Spagnolo hacer pelotitas Italiano appallottolare Tedesco zur Kugel rollen, mögen.

aggrinzàre , vrb Definizione fàere sa bia de conca, petenandho is pilos Traduzioni Francese faire la raie Inglese to part (hair) Spagnolo hacer la raya del pelo Italiano fare la scriminatura Tedesco scheiteln.

alluxentài , vrb Definizione fàere lúghidu Sinonimi e contrari allucidai, allustrai, illuchidare / impompitare Frasi su logu est límpiu límpiu, alluxentau a cera ◊ su lutoni si alluxentat cun limoni e cinixu ◊ labai ca est festa: tocai, alluxentaisidhas is botas! Etimo srd. Traduzioni Francese faire reluire, se parer Inglese to make bright, to shine, to dress up Spagnolo hacer relucir, acicalar Italiano far rilùcere, brillare, agghindarsi Tedesco leuchten, glänzen, sich herausputzen.

ammiàre , vrb Definizione giare a cumprèndhere una cosa cun calecuna móvia de conca, de manu o àteru Sinonimi e contrari acinnai 1, atzinnire, chinnire, oghidare Frasi ponzei su pódhighe afaca a su nasu e ammiei in manera misteriosa (N.Falconi)◊ su babbu si tirat de cinta e lia ammiat a su fizu (N.Rubanu) Etimo ltn. ad + micare Traduzioni Francese faire un clin d'œil, faire signe Inglese to make gesture, to wink Spagnolo hacer un ademánseña Italiano ammiccare, far cénno Tedesco winken.

ammolàre , vrb Definizione fàere una pedra a mola de molinu; fàere a mola, ingrussare in s’arraighina, nau de erbas e tupas, e de sa carre in su sensu de fàere a gurone, betare o crèschere in tita (nau de animale fémina candho est acanta a angiare); cuare in calecuna mola de matedu, fintzes pònnere asuta de calecuna mata in s'umbra comente faet su bestiàmene, pinnigare o aunire totu impare Sinonimi e contrari afundhare 1 / abbusare 1, ammagare, atupare, intupai Frasi s'antunna est ammolada ◊ sas berbeghes zughent sa tita ammolada ◊ bi at raighina de s'àrbure chi si ammolat 2. sas berbeghes si sunt ammoladas meriendhe Etimo srd. Traduzioni Francese enjaler Inglese to tie to the anchor stock Spagnolo hacer una muela, encepar Italiano acceppare Tedesco einen Anker stocken.

annichidài, annichidàri , vrb: nechidare* Definizione giare o pigare arrennegu, unu pagu prus forte de annicare Sinonimi e contrari abbrodhiare, abbudhai, abbuscinare, acasidhare, amprudhiare, annicare, annozare, atrafudhai, inchietae, pirmare Frasi si est annichidau ca sa genti dh'at lassau a pèrdiri, no fuiat ascurtendi a issu! Traduzioni Francese se fâcher Inglese to disquiet Spagnolo hacer enfadar Italiano inquietare Tedesco ärgern.

annidài, annidàre , vrb: annitare, nidare 1 Definizione fàere netu, límpiu, biancu nidu, fintzes lisu / fai s'annida annida a ccn. = carinnare Sinonimi e contrari allimpiare | ctr. acadhotzai, imbratare, recòghere 2. su casu si annidat cun sa pranta de sa manu, fendidhu ◊ potzu andai a dhi fai s'annida annida, a dhi donai unu basidedhu a pobidha mia?(M.Simbula) Etimo srd. Traduzioni Francese rendre net Inglese to make snow-white Spagnolo limpiar, hacer cándido Italiano rèndere càndido, pulito Tedesco rein machen.

apanedhàre , vrb Definizione fàere panedhas, una genia de pane, fàere a bisura de panedha Etimo srd. Traduzioni Francese embuer Inglese to give the form of loaves Spagnolo hacer pan Italiano appanare Tedesco in Form von Brotlaiben bringen.

arrepiàre , vrb: repiare Definizione su si pigare un'arrépiu, firmare un'iscuta a pausare, arreare Sinonimi e contrari tasire / abarrai, aturai Frasi s'ómine no arrépiat mai 2. in domo sua isse non bi arrepiaiat prus ca totus lu chircaiant Traduzioni Francese arrêter, faire halte Inglese to stop, to grant a rest Spagnolo hacer una pausa Italiano sostare, concèdersi una trégua Tedesco rasten.

«« Cerca di nuovo