acabbàe, acabbài , vrb: acabbare, agabbare, aggabbare Definizione fàere is úrtimas cosas de una faina, de un’òpera, passare is úrtimas oras o dies de unu tempus, cessare de unu totu; fàere peus male a unu o a una cosa e fintzes bochíere; imbàtere a o istare in calecunu logu Sinonimi e contrari cumiai, finire, sensai, tzelare | ctr. comentzari Frasi acàbbala de bochinare, chi assustras su bichinau! ◊ che ant agabbadu su triballu chi fint faghindhe ◊ comintzade a tucare, za sighimus, tantu semus agabbendhe! ◊ candu Deus iat acabbau de formai su mundu…◊ cudhu sighit a fae su ci dhi paret: at a esse peri tempus de dh'acabbae! 2. cuss'animale, tantu no campat, che l'agabbo ◊ cussu traste andhadu male che l'agabbas puru si no lu leas cun delicadesa ◊ custu fritu, cun su refriu chi zughes, oe ti che agabbat ◊ totu cussas meighinas no de ti fagher bene ti che agabbant ◊ unu boe iscorradu che l'agabbaiant ca no faghiat prus a lu zúnghere 3. unu caboniscu, de calisisiat manera mortu, nc'iat a èssi acabbau in sa pingiada Etimo spn. acabar Traduzioni Francese terminer Inglese to finish Spagnolo acabar Italiano finire, terminare, ultimare, completare Tedesco beenden.

acàbbu , nm: agabbu, aggabbu Definizione s'úrtima parte de unu tempus, de una faina Sinonimi e contrari acabbada, acabbatorju, cúmiu, fine, finitia, últimu | ctr. comintzu, inghitzu Frasi sa carri donat e pedit callenti, carignus e cunfortu fintzas a s'acabbu ◊ sa poesia sua a s'agabbu naraiat goi ◊ ge at a fai un'acabbu cussu pritzosu arreulau!… Etimo spn. acabo Traduzioni Francese fin Inglese finish Spagnolo fin Italiano tèrmine Tedesco Ende.

dessiníre , vrb: disciniri, dissinire Definizione precisare, decídere totu su chi pertocat una cosa o una chistione; fàere, batire a lompimentu calecuna cosa, pigare una decisione; torrare o giare un'arresposta segura Sinonimi e contrari definire, fàchere, irdiscinie Frasi no seu s'ómini giustu po chistionai de mei e de s'òpera chi apu disciniu ◊ circa de no disciniri nudha contras de cuss'ómini poita notesta, in su sonnu, apu patiu meda po càusa sua (Ev)◊ si fuant pinnigaus po disciniri mellus sa chistioni ◊ tocat a dha disciniri: o a iscola, o a intendi sulitus e tumborrus 2. est mellus chi siat discinia sa volontadi de Deus (Ev)◊ seis discinendu su chi atrus ant cumentzau ◊ si est discinia sa promissa sua ◊ ant disciniu su chi fut pretzetau de sa lei ◊ ita depeus fai po disciniri is òperas de Deus? 3. sa fémina torravat arrespostas chene impinnos e goi at mantesu su zòvanu meda tempus chene dessinire Traduzioni Francese achever, définir Inglese to finish, to determine Spagnolo concluir, rematar Italiano ultimare, cómpiere, definire Tedesco beenden, definieren.

finíre, finíri , vrb Definizione batire a sa fine, fàere is úrtimas cosas de unu trebballu, is finiduras; ispaciare totu Sinonimi e contrari acabbae, sensai / consumai, ispaciai Frasi su triballu tocat a lu comintzare e a che lu finire puru ◊ su tribàgliu in custa domo no est bene finidu, no! ◊ candho finit sa música, sa roca si aperit e cumparint sas gianas ◊ su contu finit innòi 2. ajó, a letu: ite faghimus a fogu allutu, finindhe linna e currente?! ◊ est finidu su tempus de divertire! ◊ unu si morit candu at finiu sa vida sua ◊ eis giai finiu su dinai prima de dhu portai in manus?! ◊ cussu tempus puru at finiu, s'arregodu però est abbarrau ◊ s'abba budhindhe si che finit Etimo ltn. finire. Traduzioni Francese achever, terminer, finir Inglese to finish Spagnolo acabar, agotar Italiano finire, esaurire, consumare Tedesco beenden, verbrauchen.

ipigiàre , vrb: ispiciare Definizione fàere impresse, mescamente fàere impresse is fainas Sinonimi e contrari achipire, afiliatare, atoliare, ispicire, spodhai / ghilghisare Frasi fit unu cadarone nemmancu bonu a ispiciare sas fainas de maridu in su letu (Ptz.Mura)◊ non est una faina de ispiciare impresse Etimo itl. spicciarsi Traduzioni Francese se dépêcher Inglese to finish off Spagnolo despachar Italiano sbrigare Tedesco leisten, schaffen.

lómpia, lómpida , nf Definizione su lòmpere, su arribbare, acostia chi si faet cun lestresa a unu logu; acollada, afracada chi si giàt a unu o a una cosa de mala manera Sinonimi e contrari drémpita / acostada, arribbada, assuprida, giómpida / acirrada, acollada, afracada, colpu Frasi fato una lómpida a campu a bídere su laore ◊ fato una lómpida a domo a bídere ite sunt faghindhe sos pitzinnos ◊ mira ca soi fendi sa lómpia agantu de Luiginu, po intendi si cras movit a Castedhu ◊ s'imbriagu, sa lómpida a domu murrúngius e certus! 2. li faghet una lómpida… bi ndhe aiat pro isse e pro àtere, a corpos de fuste! ◊ arratza de lómpida chi l'azis fatu a su casu fatu… azummai no bi ndhe aizis lassadu! Etimo srd. Traduzioni Francese arrivée, assaut, attaque Inglese arrival, finish, assault, raid Spagnolo llegada, asalto Italiano arrivo, assalto, incursióne Tedesco Ankunft, Angriff.

«« Cerca di nuovo