abbovài, abbovàre , vrb Definizione fàere bovu, pigare po bovu a unu; meravigliare, lassare ispantasiaos, fintzes foedhare a s'afaiu chentza cabu e ne coa Sinonimi e contrari abbuvonare, coglionai, coluvronare, imbovai, imbusterai, improsae, ingannai, piocai, scafai, trampai / transire, trassicare Frasi furriotos cun arte, bellos pro abbovare zente menga! ◊ custa fémina dh'abbovant cun cosa fata ◊ de candu ti ses abbitendi cun cussus ti ses abbovau ◊ si bides cussa pianta ti ndhe abbovas! 2. Deus criesit logos e cosas pretziadas tantu chi ndhe abbovant su nostru pensamentu! (P.Serra)◊ deo ne seo abbarradu abbovadu Etimo srd. Traduzioni Francese faire l'idiot, prendre pour un idiot Inglese to mock Spagnolo abobar Italiano prèndere per scémo Tedesco taüschen, verdummen, erstaunen.

bàtibi , nm: bàtile, bàtili Definizione pígiu grussu de orrobba modhe chi si ponet a s'animale asuta de sa sedha, fintzes asuta de su giuale (a s'àinu de mola, in gatzile); istràciu béciu o cosa imbrutada e lègia che unu bàtile e fintzes su panneananti (fardita) chi si ponet a is mascos brebeghinos Sinonimi e contrari tramatzeta / cdh. bàtulu Modi di dire csn: fàgheresi a bàtile = nadu de cosa modhe chi si falat a pizu russu e tostu (lana, pilos, àteru); pònnere sos bàtiles a unu = pònnere sos corros (cun d-una parente); betare sos bàtiles a unu = incurpàrelu de carchi cosa; mòrrere a bàtiles = a cedhas, in medas, a trumas; ghetàresi su b. = imbrutàresi in su sensu de si leare sa responsabbilidade de fàghere cosa chi no piaghet Frasi apo sétzidu s'acheta sentza bàtile e ne sedha ◊ su bàtili de s'arresi ◊ ge ndi eis postu de bàtibis a trotu e a travessu!…◊ cussa bestimenta dèu dha pongu po bàtili a burrincu! 2. su bàtile de pretzebbos seculare est zusta s'ora de nos lu catzare! ◊ zughet sos pilos a unu bàtile, chentza si los samunare mai! ◊ fit imbussulatu in cudhu bàtile comporatu pro sa cumbénia de su preju baratu 3. in sas trintzeras sos zòvanos fint morindhe a bàtiles 4. ses tui su chi as traíxiu e bolis detai is bàtilis a is àturus! Etimo ltn. quactile Traduzioni Francese tapis, coussin pour selle Inglese undersaddle rug Spagnolo sudadero Italiano tappetino sottosèlla Tedesco Woilach.

caladòris , nm pl Definizione trastighedhos chi serbint a pigare istrégiu budhiu postu in su fogu Etimo srd. Traduzioni Francese poignées pour saisir un objet chaud Inglese small grips Spagnolo agarrador Italiano presine Tedesco Topflappen.

casèra , nf: caxera Definizione logu o istugighedhu a pònnere casu; fintzes istabbilimentu inue si faet su casu Frasi bamas paschindhe ant linfas sintzeras, petas gustosas e lanas biancas chi dant vida a telarzos e caseras 2. no che at prus ne caseras e ne butegas Etimo srd. Traduzioni Francese petit récipient pour le fromage râpé Inglese cheese-bowl Spagnolo quesera Italiano formaggièra Tedesco Käsedose.

càsticu , avb: càstigu, càstiu 1 Definizione a c. = po is die de festa / zipone, beste de càstigu, de càstiu = su bonu Sinonimi e contrari | ctr. fitianu Frasi custos pantalones mi los lasso a càstigu ◊ si ponias mente a mie lu tias portare a càstigu in sas dies bagadias, cussu pinzos ◊ su sartu mi tevet leare sas misuras pro unu bestire de càstigu ◊ a su tempus sa peta in sas domos fit a càstigu ◊ ti ses bestiu chin sa beste de càsticu Etimo srd. Traduzioni Francese réservé pour les grandes occasions Inglese reserved for the feasts Spagnolo para las fiestas Italiano riservato per le fèste Tedesco für die Festtage aufbewahrt.

coberigàscia , nm Definizione telu téssiu po dhu pònnere a usu de tiàgia in pitzu de is càscias Sinonimi e contrari coberibbanca Etimo srd. Traduzioni Francese nappe pour coffre Inglese box cover Spagnolo tela para cubrir las arcas Italiano copricassa Tedesco Truhedecke.

coilàrza, coilàtza , nf, nm: cubilarja, cuilàglia, cuilàrgia, cuilarza, cuilarzu, cuilarxa, cuilarxu, cuilatza, cuilaxa, curiatza Definizione tretu, logu inue totu a fúrriu si dhue faet o ant fatu acorru po bestiàmene, passiale, cuile, e fintzes sa mindha ue si ponet su cuile; logu alladamingiau, grassu ca dhue fut su cuile; coilarza est fintzes sa tana de su lèpere / fàghere cuilarza = pònnere bestiàmene a pàschere, a crocare, po ingrassare sa terra Sinonimi e contrari coibi, pastoritzale Frasi cue est logu de pastoriu e de cuilarzos ◊ nche colaiat su tempus pulindhe sa cubilarja ◊ no t'ispundas atesu de cuilarxa ca cussu ti bolit ispitzulai! ◊ eus fatu s'abbisita de is cuilarxus de sa cussòrgia Terminologia scientifica pst Etimo srd. Traduzioni Francese terrain où il y a des enceintes pour les animaux Inglese corral Spagnolo terreno donde hay apriscos Italiano terréno dóve insistono i recinti per il bestiame Tedesco Viehpferch.

contrasinnàre , vrb Definizione cambiare is sinnos (mescamente de is animales po dhos cunfúndhere, si funt furaos) Traduzioni Francese modifier la marque du bétail pour tromper Inglese to falsify the signs Spagnolo cambiar la marca de las reses Italiano falsare i ségni Tedesco die Zeichen entstellen.

corroàre , vrb Definizione sighire a foedhare difendhendho donniunu su pàrrere suo, fintzes abboghinare Sinonimi e contrari abbetiae, atoliai Frasi siat comente si siat, eo su chi cheres tue no lu podo fàghere, at corroadu Zuanne (Z.F.Pintore)◊ Est Pinedhu! Est Pinedhu! - corroant a cuncordu totu sos púpulos - Traduzioni Francese insister pour défendre son propre opinion Inglese to dwell on defence of his own opinion Spagnolo obstinarse Italiano insìstere a difésa del pròprio parére Tedesco bei seiner Meinung bleiben.

cóvinu , nm Definizione arretza po piscare ambidha, nassa fata cun pértiga Terminologia scientifica pscd Etimo ltn. cophinus Traduzioni Francese nasse pour pêcher l'anguille Inglese eel basket Spagnolo nasa para anguilas Italiano nassa per anguille Tedesco Aalreuse.

cuadretàrju , nm Definizione operaju chi segat su ortigu a cuadros a dh'aprontare po fàere is tapos Terminologia scientifica prf Etimo srd. Traduzioni Francese ouvrier qui coupe le liège en carrés pour en faire des bouchons Inglese divider into squares Spagnolo obrero que corta el corcho en cuadros para tapones Italiano quadrettatóre Tedesco wer kariert.

escabítu , nm Definizione cosighedha fine bona a tènnere po allumiare su fogu Sinonimi e contrari chimuza, frustigalla, pampuzia Traduzioni Francese substance pour allumer le feu Inglese tinder Spagnolo yesca Italiano ésca per accèndere il fuòco Tedesco Zunder.

frégua, freguèdha, frégula , nf: frélua, freuledha, frígula Definizione ispétzia de fianda po usu de minestra: macarrones a farinedhos chi si faent istidhigandho abba a sa símbula e girandho a lébiu sa punta de is pódhighes apitzu, aintru de su tianu: sa símbula essit totu aranedhada, a farinedhos minudos che gràndhine e si faet sicare po durare / a./c. a logos narant freguledha a su frutu de su samucu / f. incasada = cundhida cun bagna e casu ratadu; frégula istufada, istuvada = sucu cotu a budhidu, cundhidu che a sos macarrones, postu in lama cun ozu budhidu betadu subra e postu in su furru fintzas a fàghere sa crosta cun casu ratadu subra puru Sinonimi e contrari ambu, pistizone, sucu Frasi beniat a bidha a portai sa frégua manna de incasai ◊ custu botixedhu est prenu de freguedha ◊ sa frégula si fait de símbula, a pibionedhus Cognomi e Proverbi smb: Fregula Etimo itl. frégolo Traduzioni Francese pâtes alimentaires granulées pour soupe Inglese typical sardinian pasta for soups Spagnolo pastas sardas para sopas Italiano tipo di pasta sarda per minèstre Tedesco sardische Suppennudeln (Pl.).

intrafórru , nm: intreforru Definizione forra de mesu Etimo ctl., spn. entreforro Traduzioni Francese toile pour doublure Inglese inner lining Spagnolo entretela Italiano controfòdera Tedesco Zwischenfutter.

irfrissuràre , vrb: isfressurare, isfrisciurai, isfrissurare, sfrisciurai Definizione bogare, segare sa frisciura de sa bentre de unu pegus pangau; in cobertantza e nau de gente, fàere css. cosa o ifortzu mannu po un'iscopu, po agiudare a unu Sinonimi e contrari irmatare / matanare, ischissimignare, smerai 2. su tzeracu totu sa die si fachiat a cantos irfrissurànnesi a travàgliu cràtiu ◊ si sunt isfressurados fatendhe inchinos a noranta grados! ◊ apas pascéntzia: no t'isfrissures! ◊ unu tempus sa laorera fit totu a fortza de bratzos, a s'isfrissura isfrissura cun sos boes Etimo srd. Traduzioni Francese se mettre en quattre pour qqn. Inglese to leave no stone unturned Spagnolo echar los hígados, desvivirse por Italiano farsi in quattro per qlc. o qls. Tedesco sich vierteilen.

ischèra , nf Definizione su tziringone chi si ponet po anniscai su pische, is nassas Sinonimi e contrari tzirringoni Etimo srd. Traduzioni Francese lombric pour amorcer le poisson Inglese bait Spagnolo lombriz puesto para cebo Italiano lombrico per ésca Tedesco Köderwurm.

lóru , nm: lou, lovru Definizione corria longa de pedhe de bulu a una pígiu, lada unos duos o tres centímetros, po acapiare su giuale a is corros de is boes (si narat fintzes de una genia de fune ladita de pramma, téssia cun tres codriolas prus fines): lovru est a logos su chi aterue narant presorzu, lióngiu / min. loritu = corria de pedhe; tirare sos loros = pònnere in galera Sinonimi e contrari cinsòrgia, cussorza 1 Frasi milli isperas atzendhent in su coro a su massaju chi at prontu aradu, loru e redinaju e su giú e s'abba est isetendhe (F.Sechi) 2. cussa est zente de malu loru, a boche àere postu a un'ala sentza ischire mancu proite! 3. sa cresura de su tempus at brincau po istuturare lovros, po truncare su chircu de sa timória (G.Brocca) Cognomi e Proverbi smb: Loru Etimo ltn. lorum Traduzioni Francese courroie de cuir pour fixer le joug aux cornes Inglese yoke strap Spagnolo rolla Italiano giuntóia Tedesco Zugstrang.

marrúfu , nm Definizione nassa e logu inue tenent e pesant s'aliusta bia Terminologia scientifica pscd Traduzioni Francese vivier pour langoustes Inglese lobster hatchery Spagnolo criadero para langostas Italiano vivàio per aragòste Tedesco Langustenteich.

nuschèra , nf Definizione su istare nuschendhe, fragandho, fintzes s'arrancu chi si pigat; istugighedhu cun àcua de fragus Sinonimi e contrari nuschinzu Etimo srd. Traduzioni Francese flacon pour parfum Inglese parfum bottle Spagnolo olfacción, pomo Italiano portaprofumi Tedesco Fläschchen Parfüm.

pertesàre , vrb Definizione perricare o abbetiare po interessu, torracontu, fàere o su si fàere sa parte, is partes (aus. àere) Traduzioni Francese prendre parti pour qqn.qqch Inglese to side (with) Spagnolo tonar partido (por) Italiano parteggiare Tedesco Partei nehmen.

«« Cerca di nuovo