càliche , nm: càlige, càlighe, càligi, càlixi Definizione genia de istrégiu, unu pagu e po su prus a forma de imbudu cun d-unu pei in sa parte istrinta a ue si leat, prus largu in artu in is oros, bonu, bellu, ue si ponet cosa a bufare, mannitu su de sa Missa, minoredhu (de imbidru) po licores o àteru deasi cun àrculu meda / min. calichitu; càlixi cun su crobecu = itl. pìsside Sinonimi e contrari tatzita / cdh. càliciu Modi di dire csn: càlixi cambulàrgiu = a pei longu; dilicau che su càlixi = díligu meda, suzetu a si segare; càlighe de muru = sàligh'e muru, una zenia de erba chi faghet in sas imbagas de sos muros; càlixi de pischera = zenia de arretza, tretu istrintu inue su pische intrat chentza che pòdere torrare a essire; su càlighe de su murru de su porcu = piadra, piritu, trumbita, su tretu de su bruncu própiu ananti Frasi su càlighe est su primu vasu sacru usadu in sa Missa ◊ prima bufaiant a butios, a bumbullidas, a tatzighedhas, poi a càlighes mannos ◊ ajó chi bos cómbido unu càlighe de rosóliu! Terminologia scientifica stz Etimo ltn. calice(m) Traduzioni Francese verre à pied, coupe Inglese goblet Spagnolo cáliz Italiano càlice, bicchierino Tedesco Kelch.

chíltzina , nf Definizione su che ndhe segare un'orrugu, de calecuna cosa, incurtzadura Sinonimi e contrari irmíngua, mímina, sméngua Frasi no mi fetas sa chíltzina: ischia chi fint batoschentos e como mi naras chi sunt treghentos! Etimo srd. Traduzioni Francese déchet, diminution, coupe Inglese decrease Spagnolo corte Italiano diminuzióne, tàglio Tedesco Verkürzung, Schnitt.

cuadretàrju , nm Definizione operaju chi segat su ortigu a cuadros a dh'aprontare po fàere is tapos Terminologia scientifica prf Etimo srd. Traduzioni Francese ouvrier qui coupe le liège en carrés pour en faire des bouchons Inglese divider into squares Spagnolo obrero que corta el corcho en cuadros para tapones Italiano quadrettatóre Tedesco wer kariert.

frutèra , nf Definizione istrégiu, genia de safata a bogare su frutuàriu de pònnere in sa mesa Traduzioni Francese coupe à fruits Inglese fruit-dish Spagnolo frutero Italiano fruttièra Tedesco Obstschale.

irmesàu , pps, agt Definizione de irmesare; chi est o chi dh'ant torrau a sa metade Sinonimi e contrari ammesau, ilmesisciadu Traduzioni Francese divisé en deux, coupé en deux, réduit de moitié Inglese halved Spagnolo demediado Italiano dimezzato Tedesco in zwei Hälften geteilt.

isabbisàbbi , avb Definizione (èssere i.) dhu narant candho sa cosa est totu abba, portat abba meda, nau de cosas de papare o de bufare o àteru Sinonimi e contrari abbisabbis, iscurréntile, suciosu / soltu | ctr. cagiau Frasi custu late est isabbisabbi ◊ mi l'as fatu isabbisabbi custu mànigu, a mi samunare sas istentinas!… Etimo srd. Traduzioni Francese aqueux, coupé d'eau Inglese soggy, diluted Spagnolo acuoso, aguado Italiano acquóso, annacquato, lìquido Tedesco wasserhaltig, verwässert, flüssig.

ischígliu , nm Definizione segada de traessu, a istúturu, parangada a una parte, fintzes línia fata de traessu ma sèmpere a un'imboe, prus bàscia a una parte (a cabu i.) Etimo srd. Traduzioni Francese coupe de travers Inglese oblique cut (awry) Spagnolo corte oblicuo Italiano tàglio sghémbo, oblìquo Tedesco Schrägschnitt.

mutzinàu , pps, agt Definizione de mutzinare Sinonimi e contrari chiltzinadu, incultziadu Traduzioni Francese coupé Inglese cut off Spagnolo cortado Italiano mozzato Tedesco abgeschnitten.

mútzu , agt, nm Definizione chi che ndhe dhi ant segau un'orrugu, sa punta; chi est curtzu; genia de trunchedhu, mutzigone, fundhu de mata o de àteru comente abbarrat candho che ant segau s'arrestu (es. m. de càule, comente abbarrat in su surcu apustis bodhia sa conca), cosa incurtzada Sinonimi e contrari istuturradu, mutzadu, mutzurru 1 / cruciu / arrogu, fundhale, múciu, runcu Modi di dire csn: manimutzu = chi li mancat sa manu; segare una cosa a mutzu = serente, a paris, chentza bi ndhe lassare nudha Frasi sa manu mutza e sica aeret giutu, prima de pònnere fogu! ◊ giughet sas alas mutzas e no podet bolare 2. sos caltzones li fint mutzitos 3. sos chercos seculares isparidos sunt e si notat calchi mutzu apena ◊ su mutzu de sa vide ◊ dae su mutzu de s'àrbore, a su calore de su focu at cumintzau a issire unu cordu che ribedhu 4. a sos minores a Pasca lis dant su cocone de ísula e carchi mutzu de casizolu Cognomi e Proverbi smb: Mutzu, Muzzu Etimo itl. Traduzioni Francese coupé Inglese cut (off) Spagnolo cortado Italiano reciso, mózzo, mùtilo Tedesco abgeschnitten, Verstümmelte.

secàda , nf: segada Definizione su segare; sa fresadura chi abbarrat de su segare, su tretu de longu totu comente est segau Sinonimi e contrari arrogadura, iscalabrada, secadura, tazada Modi di dire csn: andai a segadas = a trevessu, perilloi perillai, a trovèlgias; bènniri in segada = in colada, resurtare inue si colat Frasi debberone segada chi li as fatu a fórtighe, a sa berbeghe, tundhindhe! 2. apu pigau custa cosa ca mi beniat in segada Etimo srd. Traduzioni Francese coupe, fente, rupture, cassure Inglese cut, split Spagnolo corte Italiano tàglio, lesióne, spacco, rottura Tedesco Schnitt, Riß, Bruch.

secadúra , nf: segadura, segarura Definizione su segare; su tretu segau Sinonimi e contrari arrogadura, crichinonzu, secada Frasi sa segarura chi dhi ant fatu, portat is pius a pingiaredha! Etimo srd. Traduzioni Francese coupe Inglese cut Spagnolo corte Italiano tàglio Tedesco Schnitt.

secàu , pps, agt, nm: segadu Definizione de secare; chi est a cantos, a orrugos; cosa segada; fintzes terrenu a pàsculu; iscavu a bisura de canale, po fundhamentu Sinonimi e contrari arrogau / cunsolza, segada 1 | ctr. intregu Modi di dire csn: macu segadu de crèschere = chi no at callau a ciorbedhu; ne polto sa cara segada = portu sa faci in terra de sa bregúngia 3. tenzo su segadu de campu a bidatone e apo bisonzu de àtera pastura ◊ ant fatu su secau pro ghetare sos fundhales de sa domo ◊ ant acontzau su camminu e apertu unu secau! (G.F.Sedda) Traduzioni Francese coupé, cassé, rompu, brisé Inglese cut (off), amputated Spagnolo cortado, roto Italiano tagliato, reciso, rótto, spezzato, infranto Tedesco geschnitten, abgeschnitten, gebrochen, zerbrochen.

truncàdu , pps, agt: truncau Definizione de truncare; chi est fatu a orrugos Sinonimi e contrari arrogau, istuturadu, secau | ctr. intregu Traduzioni Francese coupé Inglese cut off Spagnolo cortado Italiano troncato Tedesco abgeschlagen, abgeschnitten.

«« Cerca di nuovo