Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

ammalliàre , vrb Definition seberare una cosa male, chentza crabbu, chentza gustu Sentences m'abbàida ite arratza de bestimenta chi si at amalliadu, putzidha! ◊ za ti l'as ammalliada sa cosa, balla!…◊ za si l'at ammalliada, sa fémina, a si leare un'isenta a muzere!…◊ za ti l'as ammalliada s'ora de chircare zente, a mesanote! Translations French choisir sans goût English to choose without taste Spanish elegir sin gusto Italian scégliere sènza gusto German ohne Geschmack wählen.

bodalàre , vrb: bodolare, bodulai, bodulare Definition fàere de una manera, o una cosa, chi, po sa presse de su foedhare, unu no arregodat comente si narat o no faet a tempus a nàrrere, fintzes si dha tenet crara: si podet pònnere a su postu de calesiògiat àteru verbu, ma dh'imperant fintzes po nàrrere chentza precisare nudha Synonyms e antonyms bodalire, intenantai, iterinare, nichelare Sentences nachi lu depias bodalare e no li as fatu nudha! ◊ tantu ant bodaladu e nigheladu chi ant chircadu a cumone unu peritu ◊ leas cussa carrela e no bi at de bodalare: faghes pagos metros e che ses in s'ufítziu! Etymon srd. Translations French faire (fam.), combiner English to do Spanish hacer, decir Italian cosare German Zeitwort ohne bestimmter Bedeutung, das jedes andere Verb ersetzen kann.

bodalíre , vrb Definition fàere de una manera, o una cosa, chi, in sa presse de su foedhare, unu no si arregodat comente o ite si narat (o no si bolet nàrrere): si podet nàrrere in càmbiu de css. àteru verbu Synonyms e antonyms bodalare, intenantai, iterinare, nichelare Sentences bodali custu ca mi serbit deretu! ◊ ite bi sezis bodalindhe, cue, totu s'ora? ◊ no bodalas gai ca faghes dannu! ◊ ma mih chi ses bodalindhe abberu, oe, mih, cun custa chistione! ◊ bodàliche sa cradea, coita, ca mi serbit logu! Etymon srd. Translations French faire (fam.), combiner English to do Spanish hacer, decir Italian cosare German Zeitwort ohne bestimmter Bedeutung, das jedes andere Verb ersetzen kann.

cèna 1 , prep: chena 1, chenas, chene, sena* Definition prep. chi s'impreat in sensu de farta, po inditare chi no dhu'est su chi narat su foedhu chi acumpàngiat: s'impreat ma no sèmpere cun sa prep. de (a/c.: chena + pps. si podet nàrrere de css. tempus, siat passau, presente o benidore: sas berbeghes deris sunt abbarradas chena murtas, como sunt chena murtas, cras las amus a lassare chena murtas; deosi su camp. ponet s'infiniu: su letu est chen'e fai)/ andhare chene su tempus, chena s'ora = chentza àere fatu su tempus, innantis de s'ora sua, de s'ora istabbilida, zusta, chentza èssere lómpidu su tempus Synonyms e antonyms censa, chentza, sència Sentences chena cussu no podimus fàghere nudha ◊ ih, so chent'annos chena bídere cristianos! ◊ si as de m'iscúdere, colpa chena dolu! ◊ a passu pianu in terra bae e làssalu su bolu chena fatu! (Cubeddu)◊ chenas isse no si vivet e ne si faghet passos ◊ est abbarrau dies chene essiu a campu ◊ si fiant castiaus in faci chena de isciri ita fai ◊ cena mi cufessare seo un'annu 2. totu est morinne, donzi frore s'est sicanne chene su tempus ◊ no ti ne annes a iscola chena s'ora! Translations French sans English without Spanish sin Italian sènza German ohne.

chèntza , prep, cng Definition prep. chi s'impreat in sensu de farta, po inditare chi mancat deunudotu su chi narat su foedhu chi acumpàngiat (s'impreat cun e chentza sa prep. de) e coment'e cng. de prop. subbordinadas de forma implícita o fintzes esplícita cun sa cng. chi / èssere, àere, tènnere + chentza + pps. de vrb. = no + agt.; chentza farta = chentza fàghere a mancu; chentza cussu (css. motivu) = a donzi modu, cussu o no cussu, gai etotu, itl. comùnque, indipendentemente da ciò Synonyms e antonyms cena 1, censa, sència | ctr. chin Sentences chentza de cussu no podimus andhare ◊ chentza triballu no si campat ◊ timendhe e chentza timire, nendhe e chentza nàrrere, andhendhe e chentza andhare ◊ ti l'aia fatu chentza cussu, unu piaghere, si mi l'aias nadu 2. su pipiu est andau a su sartu chentza si ndi sapiri su babbu 3. su letu est chentza fatu, tenzo sas binzas chentza pudadas, bi tenimus su trigu chentza messadu, sos cómpitos sunt chentza fatos ◊ cussa est maladia chentza connota! ◊ lis dispiaghiat de che iscatzare s'istranzu chentza cumbidadu (S.Patatu) Etymon srd. + itl. Translations French sans English without Spanish sin Italian sènza German ohne.

ibbríxu , agt: irbrissu, isbrisu, isbrixu, sbrísciu Definition unu chi no tenet nudha, póveru, chentza dinare; chi si ndh’essit a sa grussera / a s’ibbrixa = chentza istare duiddui, o a su pentza e torra Synonyms e antonyms brísciu, ispiantadu | ctr. bussanti Sentences chie si vantat issu de foedhos est irbrissu 2. una mama, poverita, chi che at colcadu sos fizos isbrixos, est cosendhe geuna a lughe de fogu (P.Casu) 3. a tale nada, rispondheit a s'ibbrixa: - "Arratza de domandha istrana!" Etymon itl.t sbricio Translations French dépourvu English penniless Spanish desprovisto Italian sprovvisto German los, ohne.

ispinnigàdu , agt Definition chi dhi ammancant is prabaristas Translations French sans paupières English without eyelid Spanish sin párpados Italian sènza pàlpebre German ohne Augenlider.

istrintzàdu , pps, agt Definition de istrintzare; nau de ccn., chi est cun sa trintza o bestimentu (pantalones o gunnedha) illascau, calandhochedhi Synonyms e antonyms ischintu, istrantzillerau Sentences totu istrintzadu, istaio rujadas de manzana ifatu de carchi grígliu ◊ chie est a bunnedha istrintzada, chie a caltzones ispresos Translations French à demi vêtu English half-dressed Spanish desaliñado Italian discinto German ohne Gürtel.