fríscu 1 , agt, nm: frissu 1 Definition
chi no est caente, chi est bodhiu dae pagu, chi est birde, no est sicau, chi no est asciutu (nau de terra, fintzes úmidu, chi dhue sumit abba); temperadura unu pagu bàscia
Synonyms e antonyms
briscu,
fríghidu
/
friscore,
friscura
/
mústiu 1
| ctr.
budhidu,
sicadu,
sicu
Idioms
csn:
avb. de f., a f. = dae pagu; a friscu = candho (sa cosa de manigare) no est ancora sica; ou f. = criadu, fatu de pagu; die frisca = dí (de istadi) chi no est fendi basca; f. che carapigna, che rosa = friscu meda; istare f. (nadu cun ironia de zente) = abetai po debbadas, isbagliai in prenu, abarrai mali
Sentences
unu fiore friscu, unu allizadu si bident in su matessi naiscolu ◊ s'abba est frisca ca fit in frigoríferu ◊ sos ghirrisones de tiria ne sont iscinne friscos e mudados de grogu ◊ su logu in montes est totu friscu candho in campu est totu sicu ◊ sos culirzones si faghent cun casu friscu
2.
at semenadu pagos ranos de fae tantu pro ndhe assazare a friscu ◊ una crapa est mellanne, dae s'astore de friscu orfanada (G.Delogu)
3.
su sero sa zente in istiu si seit in fora a leare su friscu ◊ mighi ti faghet male su friscu: intradindhe! ◊ sa cosa de bufare in istiu piaghet si est posta in friscu
4.
o padre frantziscanu, si aspetas a Ispanu chi ti fetat limúsina istas friscu!…◊ già isto friscu sentza meighinas!…◊ za fia istadu friscu si aia postu mente a isse!…
Etymon
ltn.
*friscus
Translations
French
frais
English
cool,
fresh
Spanish
fresco
Italian
frésco
German
frisch,
Frische.
noàdile , agt, nm: nobàdile,
novàdile Definition
nau pruschetotu de is cambos de is matas, chi funt noos, giòvonos, o fintzes de sa mata chi cumènciat a portare frutu; a logos, pigionatzu
Synonyms e antonyms
noale,
nobedhu
/
bullone,
froedha,
irbrossa
| ctr.
becru,
casale
Sentences
nobàdiles froghedhas creschindhe ◊ fruedhas noàdiles no faghent a padente acurtzu a tie!◊ depiant cumbidare in sacrifísciu una cropa de túrturas o de culumbos novàdiles
Etymon
ltn.
*novatilis
Translations
French
nouveau
English
spring
Spanish
brote
Italian
novèllo
German
frisch,
jung,
neu.
nobédhu , agt, nm: noedhu,
noellu,
novedhu,
nubedhu,
nuedhu Definition
chi est nou, essiu de pagu o fatu a nou; vitellu de unu a tres o bàtoro annos
Synonyms e antonyms
noale,
noàdile,
nobu 1,
noiciolu,
núvulu
| ctr.
béciu
Idioms
csn:
bíngia noedha = pàstinu, binza bogada a nou, pastinada de pagos annos; is noedhus (faedhendhe de pische) = muscionalla, pischighedhu de naschidorzu
Sentences
fiat sempri prontu a narri fuedhus pitziosus a is bagadias e a is isposas nuedhas ◊ peri pro custu sufrides sa pena de chie una domo at fabbricadu e dae noedha sorte cumandhadu la lassat pro andhare a terr'anzena (A.Casula)◊ custa bíngia portat sempri frutu meda ca est noedha
2.
a s'arvorinu, candho si nch'est ischidadu, bi mancaiat una cropa de noedhos ◊ nuedhos rudes in tanca ndhe apas unu milione!
Etymon
ltn .
novellus
Translations
French
nouveau
English
spring
Spanish
recién hecho,
novillo
Italian
novèllo
German
neu,
jung,
frisch.