abbamàre , vrb Definition
fàere a bama, a tàgiu, betare totu a unu (nau pruschetotu de bestiàmene)
Synonyms e antonyms
acedhae,
achedhonare,
aggamai,
aggrustare,
amedhare,
ammeschiare,
atazare,
ingamai
| ctr.
iscrobai,
stallai
Scientific Terminology
pst
Etymon
srd.
Translations
French
réunir,
agréger
English
to aggregate,
to put in a herd
Spanish
unir,
juntar
Italian
aggregare,
formare un branco
German
angliedern,
eine Herde bilden.
acabigiulàre , vrb: cabigiulare Definition
arregòllere cosa chi no est tanti fàcile a tènnere ca si ndhe agatat pagu
Synonyms e antonyms
acabulare,
acaputzire,
collire,
preulire
Etymon
srd.
Translations
French
ramasser
English
to scrape up
Spanish
arañar,
juntar
Italian
raggranellare
German
zusammenbringen.
acedhàe, acedhài , vrb: achedhare Definition
fàere a chedha, sa chedha, betare a unu, pònnere totu impare
Synonyms e antonyms
abbamare,
achedhonare,
aggamai,
aggrustare,
amedhare,
arretolare,
atropare,
atrumare,
ingamai
| ctr.
irgrustiare,
istagiai
Sentences
sos sirbonedhos imparabant a si achedhare si bi aiat perículu ◊ acedha totu is brebeis angiadas! ◊ mundhat su furru cun iscobiles de narbutza achedhados e astrintos cun filuverru in pitu a su furcone
2.
is cumpàngius si acedhant e torrant a girai de una ruga a s'àtera
3.
fiat meda sa genti acedhada acanta de s’ostaria, castiendi ◊ pillonis acedhaus… annada mala!
Scientific Terminology
pst
Etymon
srd.
Translations
French
réunir
English
to aggregate
Spanish
unir,
juntar
Italian
aggregare,
abbrancare
German
eine Herde bilden.
aciuntài , vrb: agiuntai,
agiuntare,
ajuntare,
azuntare Definition
aunire una cosa cun àtera, una a s'àtera a manera chi abbarrent coment’e una cosa ebbia, totu a unu, assardaos: azuntàresi si narat fintzes po si fidantzare
Synonyms e antonyms
aciúgnere,
agiànghere,
annúnghere
/
assardare
| ctr.
arrogai,
innànghere,
irjànghere
Sentences
is manus agiuntada e a Maria s'invocada fendi pregadoria ◊ torrat agiuntai custa carri segada
Etymon
srd.
Translations
French
joindre,
unir
English
to join
Spanish
juntar
Italian
congiùngere
German
vereinigen.
acopiài , vrb: acopiare Definition
pònnere a loba, a duos a duos impare, andhare a duos a duos; betare su mascu a sa fémina
Synonyms e antonyms
acrobai,
agiobare,
allobae,
aparigai
/
saltiare,
zúchere
Translations
French
accoupler
English
to pair
Spanish
juntar,
emparejar,
aparear,
acoplar
Italian
accoppiare
German
paaren.
acumonài , vrb: acumonare Definition
arregòllere o pònnere totu impare, totu a unu (bestiàmene, àteru), a cumone; giare su bestiàmene a contivigiare a mesu pérdia e a mesu badàngiu, a mesapare; su si pònnere impare
Synonyms e antonyms
aggregare,
assotziai
Sentences
parte de sas abbas de cussu riu est intubbada: su restu est acumonada pro abbare campos e frutales ◊ si boleis guadangiai de prus, acumonaisí in sotziedadi!
Scientific Terminology
pst
Etymon
srd.
Translations
French
réunir
English
to aggregate
Spanish
juntar,
poner en común
Italian
aggregare,
méttere in comune
German
zusammentreiben,
Vieh in Halbpacht haben
allobàe, allobài , vrb: allobare,
lobae Definition
pònnere o acapiare impare, a loba / sartiare a pes lobaus = cun ambadús peis impari (comenti si fait sartendi de logu artu)
Synonyms e antonyms
acopiare,
acrobai,
agiobare,
apagiare,
aparigai,
giúnghere
| ctr.
illobare,
iscrobai
Sentences
seus nosu chi dhus fadeus is fillus e a nosu tocat a dhus allobai
Etymon
srd.
Translations
French
jumeler
English
to couple
Spanish
juntar
Italian
abbinare
German
zusammenfügen.
apagiàre , vrb: apajare,
apazare 2 Definition
pònnere impare a loba, fàere una pariga, pònnere a pajas, a duos a duos
Synonyms e antonyms
allobae,
aparigai,
giúnghere
Sentences
su giuale serbit pro apagiare sos boes ◊ Fulana chin Fulanu ant apazadu
2.
cudhos duos giòvanos fint ballendhe apagiados
Etymon
itl.
appaiare
Translations
French
accoupler,
apparier
English
to couple
Spanish
juntar,
emparejar
Italian
accoppiare
German
zu Paaren vereinigen.
arrebutzulàre , vrb Definition
arregòllere sa cosa cun dificurtade, a pagu a pagu; rfl. fintzes errichire
Synonyms e antonyms
acabidae,
acabigiulare,
acabulare,
apunghitai,
preulire,
regutzulare*
Translations
French
ramasser (par ci par là)
English
to scrape up
Spanish
juntar
Italian
raggranellare
German
zusammensparen.
assodhíri , vrb Definition
arregòllere a unu a unu, a pagu a pagu, pònnere totu impare, chistire; nau de una segada o freadura, martzire, fàere a matéria / pps. assodhiu, assodhitu
Synonyms e antonyms
assodhai,
assortai,
assortire,
bodhiri,
collire
Sentences
assodheus firmas po una proposta de lei ◊ is carrogas si assodhint impari ◊ at assodhiu is pipius asuta de sa manta ◊ in cortilla dhoi fiant sordaus e serbidoris assodhius acanta de su fogu
2.
mi fait su prexeri de mi assodhí custu porcu cantu abarru innòi? ◊ beni, o morti, e assodhimindi! ◊ e duncas custa computeredha portat cosa po assodhiri totu su ch'iscrís? ◊ assodhendusí sa sutana me is genugus, su predi si est sétziu
3.
seu bessiu mau dèu puru, depu ai assodhiu de su capu scuadra miu!
Translations
French
rassembler
English
to gather
Spanish
reunir,
juntar
Italian
riunire
German
sammeln.
assortài, assortàre , vrb Definition
fàere una sorte, un'issorta, una chedha, pònnere impare
Synonyms e antonyms
acolondrare,
acorrae 1,
acorralai,
assodhiri,
assortí,
assortillai
Scientific Terminology
pst
Etymon
srd.
Translations
French
réunir
English
to gather
Spanish
juntar
Italian
riunire
German
sammeln.
assòrte , nf: sorte Definition
pruschetotu, bestiàmene arregortu a pagu a pagu o postu a parte po dhu bèndhere, fàere a petza
Synonyms e antonyms
cedha,
ereu,
fiotu,
grústiu,
issorta,
majone,
pasa,
retolu,
sinnissoni,
trechinzu,
tropa,
tropedhu
Sentences
un'assorte de bacas, de cadhos
Etymon
srd.
Translations
French
assortiment
English
assortment
Spanish
el juntar reses para venderlas
Italian
assortiménto
German
Sortiment.
assortí , vrb: assortie,
assortire,
assortiri,
assultire,
sortire Definition
fàere un'assorte, pònnere impare; nau de gente, aunire, atobiare, bènnere, o fàere atobiare a su matessi logu; nau de calecunu male, bènnere, lòmpere, ingòllere / zente assultida e de malas intrànnias = regortorzos e malos, aproviaus; èssere male assultidu = unu chi benit de fora, aproviau, pagu aggradéssiu
Synonyms e antonyms
assodhiri,
assortai,
assortillai
/
abbogiare,
acodie,
acorrae 1,
addopare,
aproghilare,
assèndhere,
ghirare
/
bènnere,
capitare
Sentences
bi tenzo duas berbeghes assortidas e no si cumprendhet de chie sunt ◊ ndi at assortiu su tallu ◊ cussos avassos cherent assurtidos a un'isterzu ◊ apo assultidu sas bacas a inoghe ◊ totus cussus sentza de trabballu chi assortant a pratza de crésia!
2.
no as a assortie candho ti at a pigae fàmene? ◊ chi is cuntzilleris no fetzant de mancu de assortiri ◊ no tzerrist, ca assortit genti! ◊ a innòi assortit sa genti po chistionai ◊ assultimus a s'oru de su prochile ◊ assortei unu momentedhu ca intendeis!
3.
stau ca ndi dh'assortit sa tubbercolosi! ◊ cussa mexina dhi serbit candu dh'assortit su daori de brenti ◊ a su póveru l'assurtit una ruta fintzas in su paris ◊ gei no at a assortí sa calentura a tui puru?!…◊ pessanne a cantu li fit assortitu li fit assénnitu s'ingadhintzu
4.
cussu est un'assurtidu, solu fizu de tita!
Translations
French
rassembler,
réunir
English
to assemble
Spanish
reunir,
juntar
Italian
adunare
German
zusammenrufen.
auníre , vrb: unire Definition
pònnere cosas diferentes o medas totus impare, pònnere o istare totus impare, betare totu a unu
Synonyms e antonyms
acoglire,
aggodhetare,
audhire
| ctr.
iscrobare,
pratziri,
scuncordai
Sentences
si sa sorte cheret a nos aunire amus a èssere cuntentos ambos duos ◊ a ti aunire sos coros impare no ti deghiat mancu a paragone! ◊ sos pastores si sunt aunidos in coperativa
Translations
French
rassembler
English
to gather
Spanish
juntar
Italian
unire,
riunire,
unificare,
raccògliere
German
vereinen,
wiedervereinen,
sammeln.
pinnicài , vrb: pinnicare,
pinnigai,
pinnigare,
prinnigai Definition
foedhandho de orrobba o àteru deasi a pígiu largu meda o cosa longa, pònnere o fàere a dópiu (o de prus puru) po dha chistire bene (o trantzire po àteru); foedhandho de gente (o fintzes de bestiàmene), bènnere apare, arregòllere, atobiare totu a unu matessi logu po si agatare impare; foedhandho de cosa, arregòllere impresse a unu muntone o totu impare po dha chistire, po ndhe dha pigare (o fintzes furare)
Synonyms e antonyms
ancujare,
collire,
dòrchere,
furai,
imboligare,
leai
/
pigiare 1
/
ammuntonare,
aunire,
remonire
| ctr.
istirai
Idioms
csn:
pinnicau che susuja = fatu a unu gantzu; pinnicai a dua pilla, a tres, a cuatru pilla = a pizos; pinnicaisí a crutzu = ritiràresi, istaresindhe in domo asseliadu; pinnigai bàchilis e bachilitus = pinnigare sos cosinzos, pinnigare totu (e andharesindhe)
Sentences
innòi tocat a si pinnicai a fundu de còscia po no s'isciundi ◊ custu ferru cheret pinnigadu in duos ◊ mi pínnigo che una colora ◊ at pinnicau sas funes in corros a sos boes ◊ is undas currendusí apari si pinnicànt a cuadhus mannus ◊ sos letolos netos cherent pinnigados e remonidos
2.
cun d-unu bandu iat pinnigau totu is sardistas ◊ si funt pinnigaus a tres a tres ◊ in sa pratza si dhui pinnigat genti po arrexonai de dónnia cosa ◊ su bentu pinnicat sa folla ◊ est tempus chi is sannoricus pinnighint a tundu! ◊ pínniga totu dae sa mesa! ◊ sa zente fit pronta a si pinnicare ◊ iant pinnigau perda po dha tirai a issu ◊ s'arrennegu si dhi fut pinnigau in su coru
3.
mi che ant pinnigadu totu su chi tenia ◊ su diàulu ti nche pínnichet! ◊ ue colat cussu, àpida sa cosa e pinnigada, faghet!
4.
at a èssiri a bí a chini bincit: crei ca cuncunu de cussus si pinnicat a crutzu!
Translations
French
plier,
réunir
English
to fold,
to gather
Spanish
doblar,
reunir,
juntar
Italian
ripiegare,
radunare
German
falten,
versammeln,
zusammentragen.
preulíre, preulíri , vrb: priuliri Definition
buscare, arregòllere cosa a pagu a pagu, cun dificurtade, in tempos longos; a logos dhu narant in su sensu de ndhe bogare s'agriore a s'ogiuermanu faendhodhoe fríere unu bículu de pane; fintzes cumprèndhere su chi s'ischit de s'àteru in manera ibballiada, in su sensu de ndhe pentzare male
Synonyms e antonyms
acabidae,
acabigiulare,
acabulare,
arreguai,
coberai,
pelcutzare,
regutzulare,
sciscillonae
Sentences
semus triballendhe che àinos ma no resessimus a preulire unu sodhu ◊ de un'arzoledha de prantaza de càule petzi bi ndh'apo preulidu pagos puntos ca mi che l'at manigada sa ruga ◊ si podint priuliri cuatru litrus de ollu dónnia coranta chilus de ollestincu
Translations
French
ramasser,
écornifler
English
to scrape up
Spanish
juntar,
reunir
Italian
racimolare,
raggranellare,
procacciare
German
zusammenbringen,
zusammensparen,
ansammeln.
regutzulàre , vrb: arrugutzulare Definition
arregòllere o buscare ccn. cosa cun dificurtade, a pagu a pagu
Synonyms e antonyms
acabidae,
acabulare,
apunghitai,
collire,
pelcutzare,
preulire,
sciscillonae
Etymon
itl.
Translations
French
ramasser (par ci par là)
English
to scrape together
Spanish
juntar
Italian
raggruzzolare
German
zusammenbringen.
sciscillonàe, sciscillonài , vrb Definition
segare e ingòllere iscaligiones in bíngia, o àteru chi si podet arregòllere cun dificurtade, a pagu a pagu
Synonyms e antonyms
acabidae,
acabigiulare,
acabulare,
apunghitai,
collire,
preulire,
regutzulare
Etymon
srd.
Translations
French
grappiller
English
to scrape up
Spanish
juntar
Italian
racimolare
German
zusammenkratzen.