Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

acutzòne, acutzòni , nm: agutzoni Definition fustigu, orrugu de linna puntudu, acutzu Synonyms e antonyms bucioni, pibirisia, sàgiu, sajone Etymon srd. Translations French brindille English stick Spanish estaca Italian stécco German dürrer Zweig.

brócu , nm: Definition orrugu de linna (prus che àteru a punta a una parte) prantau in terra o cravau in su muru po acapiare o apicare cosa, istrégiu (ma est fintzes postu, tretu, inue in is cumbessias unu costumat – o tenet diritu – a pònnere su bagàgliu, is trastos, a si arrimare); fintzes ogu de linna ue isparat cambu nou; àinu o cuadhu malandhau Synonyms e antonyms brechioni, cantu, rocu, runcu, tretu / frusticu Idioms csn: téteru che b. = círdinu, téteru che fuste, chi si creit meda e mancu saludat; èssere tirau che pedhe in b. = èssiri tirau che cani, èssere chentza tempus nudha nudha; brochedhu pro innetare dentes = ispuligadente; no ischire mancu su b. chi che li vocat s'ocru = no si abbizare de sos dannos e istrobbos prus ladinos, no bídere su male mancu candho est craru; annare che a su brocu (circhendu calecuna cosa)= andai a corpu seguru aundi est sa cosa circada Sentences bi at unu brocu de linna chi marcat sa làcana ◊ in domo sua no cheret tocare brocu dae terra! ◊ bi at tzente chi de unu brocu ndhe fachet una ràica! 2. est camminandhe téteru che brocu ◊ sa zente, de su bisonzu, fit tirada che pedhe in brocos 3. su priore ocupabat tres brocos, in sa cumbessia ◊ sos Portolos aiant picau possessu de su brocu issoro chi fit in s'úrtimu cuzone de sa cumbessia (S.Spiggia) Surnames and Proverbs smb: Broccu Etymon ltn. broccus Translations French pieu, piquet English peg Spanish estaca, piquete Italian pïòlo, picchétto German Haken, Pflock.

ciàu , nm: crau, cravu, giau Definition orrugu de cosa, mescamente de ferru, a punta a una parte (e a conca a s'àtera) de fichire in muros o in bigas po apicare cosa, o impreau po punciare cosa grussa meda: meda prus mannu de una css. púncia, po su prus est a sestu cuadrau de traessu (setzione) e prus che àteru dhu faet su ferreri segundhu su bisóngiu; sa puntighedha de una fruschedha, una essidura in sa pedhe; pistadura in conca Synonyms e antonyms clavíglia, obbibi, pilu 1, piredhu 1, púncia / buizola / tzulumbone Idioms csn: min. cravitu = essidura, buizola in sa pedhe; ammentare craos vetzos a unu = ammentare punturas malas fatas dae meta e malas a crujare, ammentare cosas chi unu no tiat chèrrere intèndhere prus; no ndhe fàghere ne crau e ne tzou de unu = no arrennèsciri a dhu ghetai in pinta, a dhu cumandai; segare su ciau a mossu = èssere tirriosu, malu, dispostu a fàghere male bastu de lòmpere a su chi cheret Sentences sa ruche nostra est custu fizu: ma no bi at zanna chentza cravu! ◊ at apicadu su cabbanu a unu crau de sa zanna ◊ cussu azes fatu? Ancu vos facant a craos! 2. dae sa grigna fit ladina ca podiat segare su ciau a mossu! Etymon ltn. clavus Translations French gros clou English big nail Spanish clavo grueso, estaca Italian gròsso chiòdo German großer Nagel.

clavíglia, clavílla , nf, nm: cravilla, cravillu Definition orrughedhu de linna o àteru chi si ponet a intradura po aguantare o arrèschere calecuna cosa Synonyms e antonyms cabiga, cangiolu, carícia, ordigione / brocu, giau, obbibi Sentences su procu uscrau dh'apicant in d-un'iscala a cravillus po dh'obèrriri a ndi bogai su matzàmini Etymon ctl. clavilla Translations French cheville, pieu, piquet English bolt Spanish estaca Italian cavìcchia, piòlo German Pflock.

listòne 1, listoni , nm: listrone 1, listroni Definition puntedhu de linna prus che àteru de pònnere prantau po poderare serru; nau in cobertantza, unu tontu, pagu abbistu / a disprétziu: listronatzu Synonyms e antonyms puntale / scimpri, tontorrone Sentences chi perdu s'arrexoni pigu unu listroni de magasinu e si arrogu s'ischina a tot'is duas! ◊ est unu logu serrau a listronis 2. tpru, como chi so a cadhu, tpru listrone! ◊ ite su ciafu chi ti che aporzo, brutu isconnóschidu, listronatzu chi no ses àteru! (M.Danese)◊ cudhu listrone, a ite ses bonu?!… Etymon ctl., spn. llistó, listón Translations French planche English big stick, numbskull Spanish estaca Italian steccóne German Latte.

pabòni 1 , nm: palone 1, paloni Definition puncione, orrugu de linna a punta po prantare cosas in s'ortu; nae de linna acutzada, prus che àteru iscomada, chi si ponet po arraigare is fundhos de sa bide in is bíngias; arraighina de dente; palu, puntedhu mannu puru Synonyms e antonyms rocu / ladicra, pontedhu Idioms csn: fàghere su p. = fàghere s'àrbure ritza, fai s'àrburi de s'arenada, o de sa nai; casciale a duos, a tres palones = chi portat duas, tres arréxinis; ebba de palone = sa de mesu, in s'arzola, presa a su rocu Sentences si ponent fichidos che duos palones ◊ at apicau su capedhu a unu paboni Surnames and Proverbs smb: Palone, Paloni Etymon srd. Translations French petit pieu English stake Spanish estaca, palo Italian palétto German Pflock.

pichète , nm Definition puntedhu piticu a punta chi si fichit in su puntu ue si depet prantare sa bide, o fintzes po singiale pigandho misuras in terra; in cobertantza, fintzes frastimu Synonyms e antonyms cràdiu, fichete / frastima Etymon spn. piquete Translations French piquet English peg Spanish estaca Italian picchétto German Pflock.

tesídhu , nm: tisidhu Definition orrugu de linna fine chi si ponet po poderare istirada una pedhe fintzes a sicare; fustigu chi si ponet a grughe cun àteru aintru de su casidhu de ortigu; crau de linna po firmare sos ultedhos a sas cannelas in is costanas de su carru; intacu (o tassidhu) chi si faet a sa síndria provandhodha si est cota Idioms csn: che at a istupare che t.! = che essit cràdiu!; èssere a unu tisidhu = ufradu meda, ufradu a casidhu Etymon srd. Translations French tendeur English tightner Spanish estaca, tensor Italian tenditóre German Spanner.