Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

aredhàre , vrb Definition essire asciutu meda, sicau, fàere a crosta Synonyms e antonyms aghedhare, ansare, carasare Etymon ltn. *arellare Translations French dessécher English to dry (up) Spanish secar Italian inaridire, disseccare German ausdörren, trocknen.

arridàe, arridài, arridàre, arridàri , vrb: arritare Definition fàere o essire àrridu, fàere sa cosa deasi sicada chi si segat luego po dha tocare, o tostada, ma fàcile a fàere a farinos Synonyms e antonyms ansare, carasare, turrai Sentences at arridau duas fitas de pani in sa braxa ◊ su soli pitziosu àrridat is ispigas ◊ s’astrau àrridat fintzas s’erba ◊ in istiu sa terra si àrridat de su sole forte Etymon srd. Translations French dessécher English to dry (up) Spanish secar Italian disseccare, essiccare German trocknen.

asciutài, asciutàre , vrb: assutare, sciutai Definition frobbire o suspire s’abba o àteru deasi; callare, citire, nau de unu chi est foedhandho o chi dhi praghet meda a foedhare / pps. assutadu, assutu Synonyms e antonyms abbentai 1, alluspiae, frobbire, isciucare 1 / apiliscare / cagliai, citire | ctr. ifúndhere Idioms csn: assutare su coro a ccn. = àere o dare dispiaghere de ndhe mòrrere, mannu meda; no assutat mai! (nau de ccn.) = est sempri fuedhendi, no citit nudha! Sentences sa robba samunada est in su sole istérrida assutendhe ◊ sos bentos assutant su logu ◊ pischendi àcua at asciutau sa gisterra ◊ su callu dhu poneus in coili po asciutai 2. odheu, custa cristiana, sempre faedhendhe: no assutat nudha! 3. malevadados, za bi lis at assutu su coro a su babbu e a sa mama a che lis furare cudha criadura! Etymon srd. Translations French sécher, essuyer English to dry (up) Spanish secar Italian asciugare, prosciugare German trocknen, austrocknen.

assicorràe, assicorrài, assicorràre , vrb: atzicorrai, tzicorrai Definition fàere sicau che corru, arridare, sicare meda, a tropu; còere a tropu, a sicadura Synonyms e antonyms arridae, atostorare, sicai Sentences s'asciutori at assicorrau sa terra ◊ lassa torrai suidu, deghinò ti assicorrant is prumonis! 2. seo assicorrau che unu cantu de linna ◊ dhui teniat pistocus atzicorraus Etymon srd. Translations French dessécher English to dry (up) Spanish desecación Italian rinsecchire German trocknen.

assoliàda , nf: soleada Definition su assoliare, su pigare o giare sole Synonyms e antonyms assoliamentu Sentences li cheret dadu una bella assoliada a su basolu pro che lu remonire Etymon srd. Translations French ensoleillement English hanging out to dry Spanish soleamiento Italian soleggiatura German Sonneneinstrahlung.

assoliàe, assoliài , vrb: assoliare Definition pònnere a pigare sole, pigare sole Synonyms e antonyms assobinai, assorinai, soghiai Sentences sas tilichertas sunt frimmas assoliàndhesi ◊ a assoliare trematas, fàunas e mantas lis faghet bene ◊ fasolu, moriscu, nughe, méndhula e àteru gai cheret assoliadu innantis de lu remonire ◊ assóliati sa carena in custu sole! ◊ cussu traste frundhidu bi est annos assoliendhe fora! Etymon srd. Translations French exposer au soleil English to dry in the sun Spanish solear Italian soleggiare German in die Sonne legen.

assoliaméntu , nm Synonyms e antonyms assoliadura Etymon srd. Translations French ensoleillement English hanging out to dry Spanish soleamiento Italian soleggiatura German Sonneneinstrahlung.

astenàre , vrb Definition nau de frutuàriu, intostare o aortire chentza cumpriu (fintzes po pecu); nau de linna, fintzes pipionire, pònnere su greme Synonyms e antonyms acalabiare, agurtire, allagorjare, assichillonai, atecadiare Etymon ltn. extenuare Translations French dessécher English to dry (up) Spanish enmustiarse Italian incatorzolire German einschrumpfen.

calamài , vrb: acalamai, calamiai, calemai, callamai, caramai Definition calàresi de su sicore, po mancamentu de abba, de fortzas Synonyms e antonyms acalabiare, allartzanai, allebigiare, allizare, irdebbilitare / ammaculiare, apirchizonare Idioms csn: unu frori caramau, calamiau, follas callamadas = tzédidu, tzédidas de su sicore; c. s'atza = dòrchere, pèrdere s'ata (in suspu, sa capatzidade de s'impònnere, de faedhare) Sentences s'est calemada sa mata 2. gopai Giuanni, bosu gei seis de bon'arratza e no si calamat s'atza che gortedhu arruinau! ◊ seu caramada: no tengu balia de nudha, cun cussu pentzamentu! Etymon srd. Translations French se flétrir, affaiblir, se faner English to dry up, to wither, to weaken Spanish marchitarse Italian appassire, infiacchire German ermatten, welken.

irmurtíre , vrb: ismultire, ismurtire Definition pèrdere s'abba, nau pruschetotu de erbas e linnas (ma fintzes de casu nou, de arrescotu); fintzes coment'e prentzare, fàere pèrdere s'abba Synonyms e antonyms addormicare, sumortire Etymon srd. Translations French dessécher English to dry up Spanish marchitar Italian smùngere German den ganzen Saft saugen aus.

sicài , vrb: sicare, sicari Definition bènnere mancu s'abba (o fintzes àteru deasi), pèrdere, bogare o fàere pèrdere s'abba fintzes a essire asciutu, nau mescamente de erba e matedu chi morit ca no podet fàere chentza abba; nau de funtanas, acabbare de bogare abba, nau de animales de múrghere, acabbare de bogare late; nau cun arrennegu, iscúdere a forte de fàere abbarrare cun calecunu arremu coment'e cancarau, retesu, de no ndhe serbire prus / pps. sicadu, sicu Synonyms e antonyms sciutai / cancarare Sentences si s’annada sighit cust'isciutori est sichendu fintzas s’erba po su bestiàmini, is trigus funt totus cobomaus ◊ s'avra mi che at sicau s'ortu: mi podeis giare unu pagu de pisu po s'ierru?◊ su sole forte sicat sa cosa prantada, si no est abbada ◊ in istiu s'erba in Sardigna sicat totu ◊ su sàmbene si mi sicat in sas venas ◊ in sos ispinatzos si bi iferchiat sa figu a sicare ◊ in s’istari is carrúcius bècius si sicant e funt bellus mera po su forru 2. si ch'est sica s'abba de s'isseta ca a custas oras la serrant ◊ sas berbeghes candho sunt próssimas si che sicant ◊ sicada si est sa rica funtana chi bundhaiat abbas a toroju (G.Ruju)◊ sas berbeghes si sicant fintzas pro maladia 3. ti sico sas manos, si ti lompo a t'iscúdere! ◊ li deviat sicare sa manu de bi la cancarare pro vida! Etymon ltn. siccare Translations French dessécher, sécher English to dry (up) Spanish secar Italian seccare, inaridire German trocken, dörren.