Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

clavài , vrb: aclavare, clavare, crare 1, cravae, cravai, cravare, cravari Definition pònnere craos o intrare coment'e craos; fàere intrare a fortza, o intrare a fortza o in logu chi no si depet; pònnere o istare firmos coment'e incravaos (e deosi fintzes impressare); lòmpere, giare a pitzu de ccn. o a calecuna cosa, iscúdere, imbolare, trummentare, brigare / cravau! = frimmu! asseliadu! Synonyms e antonyms ciaitare, cravitare, inciaire, inclavai, incravillai, incraitare, obbilai / criviri, fichire, intrare, istichire, tzacare / furriai, isciúdere, lòmpere 2. a Cristus dhi ponint una corona de ispina in conca, cravendidha a forti ◊ fuit cravandosiche in s'abba ◊ ube tiàulu ti nche ses cravau? ◊ cun sa picioca, comenti si seus bistus si seus cravaus apari, eus incarrerau a si basai chi no si ndi podiaus prandi! 3. s'est cravara ananti a issu ◊ cravau ingunis abarra! 4. su cani s'est cravau a su malloru ◊ po dhui acostai, cussu dimóniu si cravat che unu cani! ◊ fut unu murrúngiu de cani fertu chi fut po si cravai ◊ ant cravau perda a crobitura ◊ ant cumenciau a si pigari foedhos, a brigari e peri a si cravari Etymon srd. Translations French enfoncer English to hammer Spanish clavar Italian confìggere, conficcare, ficcare German einschlagen, einrammen.

ficàre , vrb Definition pesare, pònnere istrantagiau, prantau, pesaresindhe istrantàgiu, pesaresindhe de letu sanandho de ccn. maladia Synonyms e antonyms arritzare, fichire, istantargiai, pesai, pònnere, sanai | ctr. crocai, incruai Idioms csn: ficare de renes = andai mellus, assusai, tènniri prus pagu abbisòngius; ficare simpatia, ódiu a unu = ghetai, pònnere, àere, muntènnere simpatia, ódiu a unu; ficare che preneta = incravai de no si mòviri prus; ficare dentes a una cosa = intràreli dentes, resessire a la segare a dentes, a ndhe istacare unu mossu Sentences ficadindhe ritzu, ca corcadu no andhat bene a fàghere custa cosa! ◊ ficare unu furcarzu, unu rocu, puntzas in su muru ◊ si l'at cotadu suta, gherrendhe, e li at ficadu sos benugros in mata 2. una die non ficheis piús e nos lasseis pro sempre ◊ gasi giompant a cras e chi si fichent! ◊ si fico dae letu isto in terra frundhidu Translations French ériger, enfoncer, s'élever English to erect, to hammer, to get up Spanish erigir, hincar, levantarse Italian erìgere, conficcare, alzarsi German errichten, einschlagen, aufstehen.

inclavài, inclavàre , vrb: incravai, incravare, ingravare Definition pònnere is craos, firmare cun is craos, nau mescamente de Cristos o de unu apicau a sa grughe; firmare, agguantare firmu coment'e ponendho craos Synonyms e antonyms crocifissare / ciaitare, cravillai, inciaire, incravillai, ingiaitare, obbilai | ctr. isclavai Sentences de Deus su Fizu divinu su mundhu at créfiu salvare candho in sa rughe si est lassau incravare (G.Caddeo)◊ su buginu dh'abbrancat una manu po si dha incravai ◊ po ti èssi postu tanti amori ti dh'as bófiu incravai 2. citu, no musciat, incravau in fundu de s'errori Etymon srd. Translations French crucifier, enfoncer, fixer English to crucify, to hammer Spanish crucificar, enclavar Italian crocifìggere, confìggere German kreuzigen, annageln.

intzudhíre , vrb Definition intrare unu pagu a fortza in logu malu, difícile, de malesa, de gente meda Synonyms e antonyms atzutzudhire, fichire, ifertzire, imbèlghere, incotzigare, infruncuai, intzutzudhire Sentences no ti agatant mai in posse: no isco inue ti che intzudhis! ◊ si che intzudhiat in totue fintzas si no bi aiat logu ◊ si no intzudhis, cun totu custas màchinas no colas mai! ◊ a ue ses intzudhindhe: no bides chi no che at logu?! Etymon srd. Translations French enfoncer, s'introduire, se faufiler English to hammer, to enter, to slip in Spanish clavar, introducir Italian conficcare, introdursi, intrufolarsi, ficcarsi German einschlagen, sich einschleichen, sich bringen.

màgiu 1 , nm: màgliu, mallu, maxu 1, mazu 1 Definition genia de massa manna de linna, tundha (est unu cantu de trunchedhu curtzu cun duos cricos de ferru e una màniga) po iscúdere mescamente isperrandho linna; orrugu curtzu de linna a cannone, ifinigau a una parte coment'e po fàere un'asa po dhu pigare a una manu, po sighire a pistare linu ogronau (o fintzes laore àrridu); pedra de argiola / conca de mallu = sa cria de sa rana, conconi, culivúrria (ma est fintzes unu pische); conca de mazu = parapunta Sentences e unu cropu de mallu a su pistidhu dhi dòngiant! ◊ addobbaiat cun su màgiu fintzas a segare su nodu ◊ ndi bodhemus s'ispiga e dha pistamus cun su mallu ◊ cun su màgiu e is cotzas ispacaus is truncos mannos 2. s'àcua est prena de concas de mallu Surnames and Proverbs smb: Mallus Scientific Terminology ans Etymon ltn. malleus Translations French maillet English hammer Spanish mazo Italian màglio, mazzapìcchio German Holzhammer.

maltedhàre , vrb: ammartedhai, martedhae, martedhai, martedhare, martedhari Definition trebballare a martedhu; istare a cropos giaendho ifadu, acropandho, iscudendho; èssere a tochedhos, portare su coro a atzàpidos / martedhai s'arràmini = triballare cun su puntu s'isterzu de ràmine pro li fàghere sas mustras; martedhae is matas = sinnalare sas àrbures de ndhe segare Synonyms e antonyms martzedhare, pichedhai Sentences su ferreri est martedhendi preparendi is ainas ◊ apu biu fadendu unu cardaxu e aintru ci fiant trinta arramanajus martedhendu e s'unu no s'intendiat cun s'àteru… 2. apo seradu su coro maltedhèndhemi in su petus ◊ s'anzone zughet su coro martedhendhe Etymon srd. Translations French marteler English to hammer Spanish martillear, martillar Italian martellare German hämmern.

maltédhu , nm: maltzedhu, marcedhu, martedhu, martzedhu, matzedhu Definition aina (prus che àteru de atzàrgiu) fata de un'orrugu piticu cun duas partes diferentes (una a conca, s'àtera cun d-un'atza atundhada o pinna), s'ogu in mesu po intrare una màniga curtza de pigare a una manu a iscúdere: is martedhos funt de diferentes genias segundhu chi serbint a su ferreri, a su mastruàscia, a su sabbateri, a su maistu de muru, a su picapedreri, a su cardareri o àteru Sentences so che a su ferru caldu tra s'incódina e su maltedhu ◊ su matzedhu est frimmu in s'incúdine ◊ a martzedhu, pala e picu li mintemis codhu Surnames and Proverbs smb: Marceddu, Marteddu, Marzeddu, Mateddu Scientific Terminology ans Etymon ltn. martellum Translations French marteau English hammer Spanish martillo Italian martèllo German Hammer.

màssa , nf: matza Definition aina de ferru, genia de martedhu mannu cun màniga longa de pigare a duas manos, a duas concas o fintzes a una conca e un'atza atundada po magiare ferru o segare pedra Sentences pones subra s'incódine su mundhu e cun sa matza sas gobbas li sanas ◊ torrant cun custa grandhe matza e segadu ant sas cadenas ◊ ant ispianadu s'ispuntone a fortza de matza e de minas Surnames and Proverbs smb: Mazza Scientific Terminology ans Etymon itl. Translations French masse, maillet English club, hammer Spanish cachiporra, maza Italian mazza, màglio German Hammer.

tochedhàre , vrb: tzochedhai Definition fàere tzàcurru acropandho, tocandho a iscudidura: si narat meda de su coro candho trebballat cun isfortzu e lestresa, e fintzes de unu dolore candho si sentit coment'e a puntas Synonyms e antonyms ammartedhai / dubbussare, dumbulare, picare 2, sacai, tochitae, trochedhare, tzacarrai, tzocai Sentences s'intendhet unu tochedhendhe a bistrale, seghendhe linna 2. mi est tochedhendhe custu pódhighe segadu: signale chi mi devet martzire Etymon srd. Translations French battre, taper English to hammer, to throb Spanish latir Italian bàttere, pulsare German schlagen.