Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

àlcu , nm: arcu Definition css. cosa a bisura de unu mesu cricu / genias de arcu: tundhu, a punta de mitra; arcu de sa sedha = onzunu de sos duos cantos de linna chi aunidos apare cun sas travedhas faghent una sedha o sedhone e setzint in s'ischina de un'animale, falendhe a parte e àtera; arcu de sa petorra = sa crae de su codhu; arcu de chelu, de sole = arcubbalenu; arcu voltàicu (de A. Volta) = su si tocare acostindho a lébiu de duos càbudos de filu cun currente, cosa chi serrat su circúitu ma bogat fogu e iscàgiat is filos: est mescamente unu métidu po assardare a currente a tensione bàscia acostindho sa punta de un’eletrodu a sa parte de assardare Scientific Terminology dmo Etymon ltn. arcus Translations French arc English bow, arch Spanish arco Italian arco German Bogen.

alletiàe, alletiài , vrb Definition allachedhare o pònnere coment'e faendho a letu; fintzes solu tròchere, atrotigare Synonyms e antonyms abbajonare, allacare, allachedhare, atrotiai, atzumborai, colembrai, indortigare Sentences si allétiat unu fusti, unu filu, una mata ◊ s'àcua fiat arribbada a strossa e su trigu si fiat alletiau asuta de su bentu e de s'àcua (F.Pilloni) 2. fadeus a chini allétiat su bratzu po biri chini est su prus forti? ◊ po bínciri a issu bastat a non alletiai is cambas ◊ sa manu dh'increscit e dha portat alletiada in piturras ◊ su bentu est alletiendi is nais de is matas 3. portat is cambas alletiadas de su fàmini Etymon srd. Translations French fléchir, courber English to bow Spanish flexionar, doblar Italian flèttere German biegen.

fritíre , vrb Definition tròchere e incrubare (comente faent is puntas de is matas po su bentu); su si mòvere o mòvere una cosa fintzes po che dha pònnere a una parte, su si mòvere a giagaradura, a cropu, tratènnere unu pagu faendho una cosa po ndhe fàere un’àtera o agiudare a unu Synonyms e antonyms allacanae, chinnire, frànghere, grunare, incruai, incrunai, indugi, infritire, ingrussiare, mòere, suncai, truminare, tziricare / trèmere Sentences denanti a una mama isconsolada frito sa fronte ◊ a su càntaru meu friti sas laras ca ndhe as ingranzeu (P.Mereu)◊ dolorosas penas ant fritidu sa forte conca tua ◊ fritinno is genugos dhi faiant s'adoracione ◊ donzi fundhu fit càrrigu de ua a ispantu chi fritiat sa bide totu a terra ◊ tristu e a passos lentos fit cun sos ojos fritidos a terra 2. cun totu sos impitzos chi tenzo no mi poto fritire a fàghere àteru ◊ comente mi poto fritire andho a binza a meighinare ◊ sas berbeghes si sunt fritidas: bae a bídere no bi apat animale! ◊ frítidi ca inoghe istrobbas! ◊ a bos fritides ca depo passare?! Translations French fléchir, courber English to bow Spanish doblar Italian flèttere, chinare German beugen.

grunàre , vrb Definition incrubare sa conca e s'ischina puru, unu pagu, a cara a denanti, nau fintzes de cumportamentu de chie si acunnortat de fàere sa volontade de is àteros Synonyms e antonyms abbassiare, ancrucare, fritire, incruai, incrunai* Sentences at grunadu sos ògios ◊ gruna sa fronte a sa divina voluntade! ◊ cheret chi deo m'ingrune a isse! Translations French baisser English to bow Spanish inclinar, agachar Italian inchinare German beugen, sich fügen.

inconcobàre , vrb: incorcobare Definition atrotigare faendho coment'e a conca, a lacu Synonyms e antonyms abbajonare, agionedhare, allachedhare, atzumborai, colembrai, corcobare, ingobbedhare Etymon srd. Translations French courber, voûter English to bow Spanish encorvar, corcovar Italian incurvare, incurvire German beugen.

incruài , vrb: incrubai, incrubare, incuare, inculbare, incurbare, incurbiai, incurbiare, incurvare Definition abbasciare a un'ala, pònnere a un'imboe, culembru; abbasciare sa conca, indrúchere s'ischina a cara a denanti; su si indrúchere a ccn., a su chi bolet s'àteru Synonyms e antonyms ancrucare, cruai, incrunai, inconchinare, incrinire, incrubedhare, incrunai, indortinare, ingruxare, palangai | ctr. arritzare, istantargiai, ficare Sentences m'incurvavo in sa funtana bufandhe a fruncu ◊ si est incrubau a ndi bodhí cosa de terra ◊ fit timendhe a s'incurbiare a cullire crocas ◊ su bentu est tirendi aici e sa mata s'incrubat a cussa parti ◊ zuchet s'ischina a unu cantzu a fortza de istare incurbiau ◊ incrua s'istrexu po pigai prus àcua a tassoni! ◊ totu sas matas s'incrubant ◊ apo incurbadu sa conca e mi so cagliadu 2. su soli si nci fiat incrubendu 3. no est de atzetare goi a conca incurbiada su chi nos benit o chi nos fachent! Surnames and Proverbs prb: chie meda s'incúrviat su culu si li biet Etymon srd. Translations French incliner, pencher, s'incliner, s'humilier English to incline, to bow, to bend down Spanish inclinar, agachar, humillarse Italian inclinare, chinare, inchinarsi, umiliarsi German neigen, sich neigen, sich erniedrigen.

ingratziàda , nf Definition abbasciada de conca / fai s'i. = abbassiare sa conca coment'e pro saludu o pro rispetu, ma fintzas tzurumbechendhe pro su sonnu Synonyms e antonyms incrubada, incumandhu, incúrbiu, ingrunada / ciribbeca, tzulumbrina 2. faint s'ingratziada coment'e chi siant in crésia! ◊ is puntioledhas de is matas faint s'ingratziada Etymon srd. Translations French révérence English bow, curtsey Spanish reverencia Italian inchino German Verbeugung.

ingrunàda , nf Definition su ingrunare; incrubada de sa conca coment'e singiale de arrespetu, po saludu Synonyms e antonyms incrubada, incúrbiu, ingratziada Etymon srd. Translations French révérence English bow Spanish reverencia Italian inchino German Verbeugung.