Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

malecumbinàu , agt Synonyms e antonyms afrodhocu, malacónciu, malafrigongiau, malecuncordu, malefraganau Translations French mal assorti English in bad shape Spanish harapiento Italian malcombinato German zerlumpt, schlampig, schlecht gekleidet.

maleducàdu , agt: maleducau Definition chi tenet pagu annestru, pagu educatzione, o chi no ndhe at imparau, chi no ndhe faet a bíere Synonyms e antonyms malallutrinidu, malarrispetau, malechischiau, malinduladu | ctr. corregidu, educau Sentences po no si ne tzapare de zente maleducada!…◊ nara, bruta maleducara, aici si arrispundit?!◊ toca e tuponadi, maleducau, ca si no foedhas a sa russa tue no ses cuntentu! Translations French mal élevé English ill-bread Spanish maleducado Italian maleducato German unerzogen, ungezogen.

maltràtu , agt, nm: malutratu, matratu Definition prus che àteru nau de ccn., chi est fintzes légiu de bisura a fortza de istare male o de dhu tratare male, chi si biet a sa bisura chi at sufriu o est sufrindho meda; nau de cosa, chi est malacòncia, andada male; su maletratare Synonyms e antonyms atrasatadu, ispitiu, issiminziu, istrimuzidu, mabagrabiu, stravaciau / matratamentu Sentences tres ndh'incontrat malancinidos e gai maltratos chi pariat zente essindhe dae sa presone ◊ sa zente maltrata patindhe meda creschiat sa vida ◊ ses de persone maltrata ◊ nàrami ite as àpidu, Antioga, totu aggruncida e maltrata! ◊ zughes sa carena matrata pro cantu ses patindhe 3. pro ti dare maltratu, no t'iscrio! (Moretti)◊ cantu malutratu l'apo fatu a muzere mia!…◊ a imperriotu mi dh'ia cicida: a su maltratu chi teniat de mei sa madriola si fut aortida Translations French fané, mal en point, affaibli English run down Spanish maltrecho Italian sciupato, deperito German abgezehrt, heruntergekommen, beschädigt, verdorben.

mèngro, méngu , nm, agt Definition nau de ccn., chi est de pagu contu, siat de carena e siat de fortzas o capacidades, pòberu meda / min. menghitu Synonyms e antonyms innorante, ménghinu, mengosu, míseru Sentences furriotos cun arte, bellos pro abbovare zente menga! ◊ prosighi! impara! si menga est sa zente li sonas un'Ischíglia eternamente! ◊ so a dolu de totus reduidu, unu menghitu, beru pellitzone Etymon itl. menico Translations French mal dégrossi, ignorant English rough (man) Spanish menguado, insignificante Italian rózzo, ignorante German grob, roh.

ostiàdu , pps, agt Definition de ostiare; nau de unu, chi no est bene bófiu, no est bene bistu Synonyms e antonyms malechérfiu, malibbófiu | ctr. benibbófiu Translations French mal vu English disliked Spanish malquerido Italian inviso German unbeliebt.

péjus , agt, avb: peus Definition foedhu chi ponet a paragone malu cun malu, male cun male: chi o cosa chi est de calidades o in cunditziones prus malas; chi andhat o faet in contràriu, male prus de cantu est o prus de innanti, in manera prus pagu bona / a/c. no càmbiat mai mancu coment’e agt. (su, sa, is, sas, sos peus + nm./nf.) e podet pigare s'avb. prus; si narat fintzes coment'e pron. Synonyms e antonyms | ctr. méglius Idioms csn: a peus chi…, peus e peus = male e peus chi…; fai mali po peus = fàghere male e peus, malepeus Sentences cussos fint sos annos peus de s'emigratzione ◊ tue puru, su peus chi bi fit mi ndh'as batidu! ◊ in su peus disastru che ruesti (M.Murenu)◊ cust'úrtima troga est peus de sa prima 2. peus pro isse chi faghet gai! ◊ cristianu reberde, si li naras a si callare abbóghinat peus! ◊ si ses a dolore de mata no mànighes, no ti fetat peus! ◊ custa cosa immoi andat peus 3. su bortaedie si fit ponendhe in pejus: tronos e lampos pariat chi cheriant isperrare sa terra ◊ apu bistu a bonu papencinci a mellus e apu agatau a malu trotoxau cun peus (F.Carlini)◊ lassa sciogai, sentza de ti nci ammesturai a su tallu, po no fai mali po peus! 4. a peus chi mi dolet su casciale mi at essidu in sa barra unu tzuellu Surnames and Proverbs prb: aundi dhoi est mali, aciungit peus Etymon ltn. peius Translations French pire, plus mal English worse Spanish peor Italian peggióre, pèggio German schlechter, schlimmer.

pistàe , vrb: pistai, pistare, pistari Definition nau de cosa (mescamente tostada o àrrida), fàere a orrughedhos minudos, a farinos, o segundhu fintzes a pasta, istrecare acropandho cun calecuna cosa o aina tostada: nau de cosa chi no segat, ammodhigare a cropos, a istrecadura, ponendho pesu in pitzu o poderandhodha a istrintu meda; lassare singiale de cropu (e fintzes atumbare a cropu a logu tostau); giare surra, atripare meda, pigare a cropos a meda (fintzes iscúdere a una mata po ndhe fàere orrúere su frutu, es. landhe, olia, nughe); pigare o giare cadha, múngia / pps. pistadu, pistu Synonyms e antonyms cerfai, ischitzare, pistatzare / abbugnai, atzumbarare / magiare, surrai / batacollare, matanare Idioms csn: pistai a fini, a grussu; pistare a unu chei s'azu, che tilipirche, chei su nie = surraidhu meda; pistai àcua = pistare a modhe, fàghere cosas in debbadas; pistàresi sa limba = (puru) faedhare in debbadas; dare pedra ’e pistare a unu = pònnereli dificurtades meda (mescamente andhèndheli in contràriu); pistai is pabaristas = istare abberindhe e serrendhe sas pibiristas a meda, pistincai Sentences pístadi sa limba, pro nàrrere machines! ◊ si pistat su sale russu pro lu fàghere fine ◊ no ti che seas subra de sas pumatas ca si pistant! ◊ chie lu at pistu custu labiolu, chi est totu a marcos?! ◊ su ferreri pistat su ferru in s'ancódina ◊ sa figu posta a càtigu si est totu pista in s'isterzu ◊ mi apo pistu unu pódhighe corpendhe a martedhu ◊ ndh'est rutu dae cadhu e at pistu sa conca a una pedra (P.Pillonca) 2. si no mi l'agabbas, oe ti pisto! ◊ ti pisto chi ti apo a fàghere modhe che tamata! 3. Gonàriu at isprimitziau a si pistai ◊ debbadas ti pistas: cusse no ti cheret ◊ chissaghi cantu as pistau in sa vida!…◊ in cussu logu est totu unu pistai: est fortunau chini ndi torrat sanu! ◊ ses tota vida pista pista! Etymon ltn. pistare Translations French piler, écraser, se donner du mal English to crush, to do one's best Spanish machacar, afanarse Italian pestare, arrabattarsi German zerstoßen, stoßen, schlagen, sich bemühen, sich anstrengen.

residórju, residórzu , agt, nm Definition chi o chie faet molenterias, fatas de maleducaos Synonyms e antonyms molentatzu Translations French mal élevé English lout Spanish paleto Italian cafóne German ungehobelt.

tribbulàdu , pps, agt, nm: atribbuladu, tribbuliau Definition de tribbulare; chi o chie istat male, patindho, passandho vida mala de trebballu meda e de suferéntzia Synonyms e antonyms patidore, suferente, tribbuleri 2. dogni ómine tribbuladu agatet paghe ◊ amparade in s'últim'ora dogni ànima tribbulada! ◊ ses discantzu e reposu de s'ànima tribbuliara ◊ ant afrontadu sos tribàglios de sa vida tribbulada ◊ Deus est s'amigu de is tribbuliaus Translations French tourmenté, mal en point English ill-treated, tormented Spanish atormentado, agotado Italian tormentato, strapazzato German gequält.