Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

panevrèsa , nm Definition pane carasau, pan'e cici, genia de pane finedhedhu, longu o tundhu (fintzes addopiau), fresau e assau, tzacarrosu (si no est isciustu) Scientific Terminology mng Etymon srd. Translations French pain typique de la Sardaigne très mince biscuité English typical bread from sardinia Spanish pan típico de Cerdeña Italian pane tìpico sardo a sfòglia sottilissima biscottata German eine Art sardischen Brotes.

pannía , nf Definition pannos, orrobba de pannu, orrobba mescamente in butega, fintzes solu bistimentu Synonyms e antonyms pannamenta, pannaria Sentences no so pisedha de giúghere a drotu, ne curridora de mala pannia! ◊ cussos istant in chirca de si bestire cun pannias raras ◊ sunt tessendhe sa pannia pro sa die de s'isposu Etymon srd. Translations French assortiment de tissus English clothes assortment Spanish surtido de telas Italian assortiménto di panni German Wäsche, Kleider.

papadoría , nf Definition cosa de papare, papóngiu, in su sensu de aprofitamentu de calecuna cosa, mescamente de su manígiu de su podere po ndhe tènnere torracontu e no po su bene de is amministraos Synonyms e antonyms magneria, mandhighiu Sentences cosa creis ca faint? totu papadorias funt! Etymon srd. Translations French détournement de fonds English food Spanish chanchullo Italian mangerìa German Mauserei.

papàrra 1, pàparra , nf Definition cosighedha de perunu contu, nudha Synonyms e antonyms pampalluca, pimpirripàparra / bóciga Sentences dh'as a cumprendi, tui, sa pàparra!…◊ no scit una paparra de sa letzioni ◊ est abbituau a arriri de is carrus furriaus, ma cun mimi fait pagu paparra! Translations French objet de peu de valeur, sans valeur English an object of no value Spanish menudencia Italian còsa di ìnfimo, nessun valóre German Nichtigkeit.

paradòra, paradòre , nf, nm: paradori Definition mobbília chi serbit a pònnere trastos, mescamente in sa sagristia; css. móbbile chi serbit a pònnere calecuna cosa de ammostare o fintzes sa candhela o àtera lughe acanta a su letu Synonyms e antonyms aparadore Sentences in su paradore bi at unu múculu Etymon ctl., spn. aparador Translations French crédence de sacristie English sacristy sideboard Spanish cajonera de sacristía Italian credènza di sacrestìa German Schrank in der Sakristei.

parapúntu , agt Definition chi est totu istampau, totu puntu Synonyms e antonyms pertusatzu, pipionidu, precolatzu, tavunadu, trapau Translations French criblé de trous English riddled with holes Spanish agujereado Italian bucherellato, sforacchiato German durchlöchert.

parpàghine , nf: parpàine, parpàjine Definition pértia furada o cambu, canna de bide, interraos a betare arraighinas chentza ndhe dhos segare de su fundhu, ma fintzes canna de bide (sarda) chi si prantat segada de su fundhu Synonyms e antonyms abràina, brabàina Etymon ltn. propagine(m) Translations French marcotte de vigne English layer Spanish mugrón, esqueje Italian propàggine, magliòlo German Ableger.

partóxu , nm: pastroxu, postórgiu, postorju, postorzu, postroxu Definition posta de laore, assentu, mescamente aremàgiu, logu inue si ponet cosa o su laore ammuntonau, su laore etotu ammuntonau acapiau a mànigas innanti de dhu treulare e postu in s'argiola o acanta; fintzes logu, tretu, inue dhue naschit e creschet cosa (es. codrolinu)/ postorzu de pronitza = crispione, berrisone de prunetza chi si ponet a impizare muru, serrare àidu Synonyms e antonyms ponidórgiu / biga 1, gramàgliu, muntone, posta 5, pascalzu, postura, remealzu, spartoxu, tzerga 1 Sentences po ndi sairai su trigu de is campus a su partoxu si usàt sa carruga, unu tempus ◊ si faiat su partoxu che unu montixedhu ◊ po treguai ponenta is pastroxus totu bèni arringheraus is s'arxoa Etymon srd. Translations French meule de gerbes English stook Spanish parva Italian bica di covóni German Garbenhaufen.

passionèra , nf Definition genia de frore chi faet a cannàile longu e bogat unu frore asulu o sambíngiu Sentences sa passionera est ingespiada de su asulu de su celu Scientific Terminology fr, passiflora coerulea Etymon ctl. passionera Translations French fleur de la passion English passionflower Spanish flor de la pasión Italian passiflòra, fiór di passióne German himmelblaue Passionsblume.

pastinónzu , nm Definition su prantare o pònnere bíngia noa, logu e die chi si prantat (e si faet festa puru ca agiudant a cambarada) Synonyms e antonyms pastinadura Sentences callàdebbos, custas boghes, parides in pastinonzu! Etymon srd. Translations French plantation de nouveau vignoble English new vineyard plant Spanish plantación de una viña Italian impianto di nuòvo vignéto German Anbau neuen Weinberges.

patàta , nf, nm: patatu, petata Definition pumu (e fintzes fumu) de terra, genia de ebrúgiu chi si prantat carragiau bene de terra e faet a cambu fora, ma asuta in is arraighinas faet un’ingrussamentu tundhatzu chi si arregollet po alimentu (upm), bonu cotu a budhiu, o fríssiu, cotu in su forru: famada sa p. de Gavoi e de Fonne (e tudau torrat a tzeurrare ca portat ogos e faet sa p. noa); parte de unas cantu erbas chi s'ingrussat a bisura de patata (itl. tùbero), es. su lepirisposu; in cobertantza, nau pl. is butones de su mascu, de s'ómine Synonyms e antonyms pomo, pomuderra Idioms csn: p. a perras = segada in duos o tres cantos, de fàghere a budhidu a piscadura; patatu sirigadu = tudhidu, intzeurrau; bogare p. = tirare sa sirba, mòere sa terra a tzapu, a tzapita, pro ndhe suguzare e collire sa patata noa; pàrrere boghendhe patatu dae su sacu = nàrrere, contare, faedhare meda Sentences at fatu unu pràngiu a malloredhus de patata ◊ fae, chibudha, basolu, patatu… no codiaias nudha! ◊ in s’ortixedhu ponit càuli e patata ◊ sa patata si tudhit o intzeurrat, si sèmenat, si bogat ◊ amus frissu pagas patatas ◊ sa patata frissa piaghet meda a sos pisedhos ◊ sa patata acumenti imbèciat si frungit e pillonat 2. candho intraiat a domo istaiat contendhe contos, issa pariat boghendhe patatu dae su sacu, cantu ndhe ischiat! Surnames and Proverbs smb: Patatu, Pattatu Scientific Terminology rbzc, Solanum tuberosum Etymon itl. Translations French pomme de terre English potato Spanish patata Italian patata German Kartoffel.

patènte 2, patènti , nf: apatente Definition documentu de s'autoridade chi assegurat de comente unu at fatu calecunu istúdiu o est autorizau a fàere calecuna cosa: oe, prus che àteru su documentu de chie at imparau a guidare unu mezu a motore Etymon itl. Translations French permis de conduire, license English license Spanish permiso de conducir Italian patènte German Erlaubnis, Führerschein.

patúngi , vrb: peltúnghere, pertúnghere, pertungi, pertúngiri Definition fàere un'istampu, istampos, bucos; cricare votos a iscúsiu, cricare acotzos po otènnere praxeres, po artzare de gradu / pps. pertuntu; nm. pertuntu = una parte de su telarzu totu a istampas Synonyms e antonyms istampai, istampighedhare, istuvire, istuvonare, pertúndhere*, pertuntare, pertusai, sfustigonai, stuviolai, trapai, tuvire / imbestire 1 Sentences su sacu fiat totu patuntu ◊ s'atacadorza pertunghet anisca su chercu (G.Fiori)◊ sa balla lu peltungat! Translations French percer, cribler de trous, cribler English to riddle Spanish horadar, agujerear, perforar Italian forare, bucherellare, crivellare, bucherare German durchlöchern, durchbohren, lochen.

pazosía , nf Definition su èssere pageris, su si crèdere meda Synonyms e antonyms bagianeria, barrosia, bragheria, ispómpiu, prejumu, spalleria Sentences cantu su poete silighesu teniat de braga, de pazosia, cudhu aiat de seriedade e de agguantu Etymon srd. Translations French prétention, manque de modestie English immodesty Spanish jactancia Italian immodèstia German Unbescheidenheit.

pècia 2 , nf: petza 3 Definition crantu, orrugu de css. cosa, piticu o mannu, fintzes truncu o pedra a cicire (custa fintzes manna, segada giusta a parallelepípedu); mescamente, bículu de orrobba po imbodhigare su pei in s'iscarpa / una p. de casu, de regotu = pischedhu, arrogu; petz'e làmbriga!… = debberone làgrima! Sentences fit una petza manna de pedra ruja ◊ unu fit restadu sétzidu subra sa petza de pedra sonendhe sa chiterra ◊ dae subra sa petza de su giannile imbíami unu cantu pro cumbidu! (A.M.Pinna)◊ fit sétzidu in sa petza addainanti de sa domo ◊ petza de s'élighe mannu setziat tiu Portolu 2. unu tempus a pes si poniant sas petzas: como sas mizas Etymon itl. pezza Translations French bout de tissu English cloth Spanish paño que se pone alrededor del pie Italian pezzuòla German Läppchen.

pedàssu, pedàtzu , nm Definition orrugu de terrenu, de calecun'àtera cosa; fintzes orrughedhu de cosa chi si ponet asuta de calecunu trastu o àteru po acotzu, po cicire méngius, a bisura de pei (e deosi est fintzes su truncu o cambu ue si ponet s'istica, si faet s'iferta, e fintzes traessile de un'iscala) Synonyms e antonyms acantu 1, arrogu, bículu Sentences si ndhe podiant fintzas brigonzare a murruzare a nois unu pedassedhu de terra pro narbone! ◊ pedassos de peta 2. a donzi puntedhu li cheret su pedatzu suo Etymon spn. pedazo Translations French pièce de terre English plot of land Spanish parcela Italian appezzaménto German Grundstück.

pedràda , nf Definition pedra pitica iscuta atesu, cropu de pedra / leare a pedradas, giogàresi a sa p. = iscúdere a pedra Sentences si sunt giogados a sa pedrada e a isse li at essidu unu biaconcu in chizos Etymon srd. Translations French coup de pierre English blow with a stone Spanish pedrada Italian sassata German Steinwurf.

pedràja , nf: perdaja Definition logu ue si bogat pedra, cava de pedra Synonyms e antonyms pedrera Etymon itl. pietraia Translations French carrière de pierres English stone quarry Spanish pedrera Italian cava di piètre German Steinbruch.

pedràle , agt, nm: perdali, petrale, predale, pretale Definition chi est de pedra, tostau che pedra; pedra de fundhamentu (mescamente su pl.), fintzes pedra de argiola po treulare; su tretu in mesu in mesu de s'argiola Synonyms e antonyms perrai Idioms csn: béciu p. = betzu meda, a pes in sa fossa; surdu p. = chi no intendhet nudha nudha; birde p. = birde meda, cherfu, nadu de frutuàriu Sentences est béciu perdali ◊ fit una nue niedha pedrale ◊ s'ustinu est surdu predale e mudu che tumba ◊ germanu miu est surdu perdali ◊ est istatu in prejonia fintzas a si torrare vetzu petrale 2. e cale coro pedrale no sentit custas penosas boghes suas amorosas? (Grolle) Etymon srd. Translations French de pierre English stony Spanish de piedra Italian di piètra German steinern.

pedrèra , nf: perdera Definition logu ue si bogat pedra; logu totu pedra; pedra po cassare animales Synonyms e antonyms pedraja / brechilaxu, crastarzu, pedriaxu, praicàrgiu, razile, talloraxu / pràdica, tèglia Sentences abbruxendi sa campagna dha faint a desertu e a perdera Etymon srd. Translations French carrière de pierres English stone quarry Spanish pedrera Italian cava di piètre German Steinbruch.