Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

cozorótu , nm Definition s'ispiga de su moriscu: gurdone de triguíndia o pipiedha de cixiniau Synonyms e antonyms burrichedhu, cucuta, pannucra, tulatzu, trúturi 1, tutuàciu Scientific Terminology rbr Translations French épi de maïs English maizecob Spanish mazorca Italian pannòcchia del granturco German Maiskolben.

crabinàda , nf Definition briga chi si giaet a boghes e frastimos Synonyms e antonyms acanarjada, brigada Sentences sos canes fint prontos a si alliare, si no fit istadu dae tia Giuannica chi si achereit giagarandhechelos a crabinadas Etymon srd. Translations French crise de colère, invective English invective, outburst Spanish pelea a gritos Italian invettiva, sfuriata German Schmärede.

cràbinu , agt: cràpinu, crébinu Definition de craba / arruvu cràviu = rosa canina, rú cràbinu Synonyms e antonyms béchinu Idioms csn: èssere conchi c. = tostorrudu; male c. = zúghere, su chi faghet sa craba suada cun su becu; arrú c. = rosa canina; figu cràbina = crabuvigu; murta cràpina = murta de erriu, itl. ruta caprina (hypericum hircinum); isparau cràbinu = itl. aspàrago bianco (asparagus albus); sa Mandra Cràbina = sos Sete Frades, sos sete istedhos chi si bident in s'aera a zisa de carru Sentences peta, lana, late, casu cràbinu ◊ ti ne benis bolitanne che unu frocu de lana crébina ◊ sa pòvera zente apena apena casu cràpinu tostu assazat 2. si ndi andais a circai fémina allena po fai su mali cràbinu (Scómuniga) Surnames and Proverbs smb: Caprinu Etymon ltn. caprinus Translations French de chèvre English goatish Spanish caprino Italian caprino German Ziegen.

crabitínu , agt: crapitinu Definition de crabitu / a sa crabitina = manera de acontzare e bèndhere sos anzones a sa russa: abbertos (fora su petorru) e irmatados, ma chentza ndhe lis tirare sa pedhe Sentences teniat una tzamarra de pedhe crabitina, a pilu a intro e chen'aforru 2. su crabitu, s'angioni si dhu donaus fatu a sa crabitina Etymon srd. Translations French de chevreau English caprine Spanish cabrituno Italian di caprétto German Ziegen…

crabonàlza, crabonàrgia , nf Definition muntone de linna assentada a bisura de barracu (a punta) chi carràgiant de terra po dha fàere a crabone (su tretu fatu apostadamente po dhi pònnere fogu: orrochinu) Synonyms e antonyms cea, fogàgia, piatza 1 Sentences fint inghiriados a una crabonalza betendhe truncos friscos a su fogu ◊ che una crabonalza brúgio suta, ma no essis a campu, o poesia (A.Casula) Translations French meule de charbonnière English charcoal pit Spanish carbonera Italian carbonàia German Kohlenmeiler.

cracasciài , vrb: cracaxai 1 Definition su crochidare o crocolare chi faet sa màdria angiada candho si acostit ccn. a is prochedhos (ma si narat fintzes de porcu bastat chi siat candho crócolat papandho o tzatzau, e si narat de sa pudha puru) Synonyms e antonyms crochidare / calcarare 2. intè, intè sa pudha cracascendu: si bit ca at fatu s'ou! Scientific Terminology bga Etymon srd. Translations French grogner (en parlant de la truie) English to grunt Spanish gruñir Italian grugnire della scròfa German grunzen.

cradàmpulu , nm Definition genia de erba e de frore: buca de lioni, buca de cani, de su mortu niedhu, erba ’e trota Scientific Terminology rba, antirrhinum majus Translations French gueule de lion English snapdragon Spanish boca de dragón Italian bócca di leóne German Löwenmaul.

cradiadúra , nf Definition su cradiare Synonyms e antonyms apalonadura Etymon srd. Translations French placement de piquets de grève English staking out Spanish poner los piquetes, jalones Italian picchettatura German Absteckung.

cradiàre , vrb: acradiare 1 Definition pònnere cràdios, puntedhos de canna in su terrenu, unu in filu de s'àteru, po pastinare bíngia, prantare matas e àteru; pònnere s'arraiga a sa cosa prantada (es. pisu, tamatas) po dha mantènnere arta de terra o no dha mòvere su bentu Synonyms e antonyms insignare / acerbonai, apalonae, apichetare, arradicare, arrochitare, impalai Sentences innantis de pastinare, sa terra si cràdiat Etymon srd. Translations French piqueter, placer des piquets de grève English to stake Spanish jalonar Italian picchettare German abstecken.

cragarístas , nf pl Definition braba o sutabbraba de caboni, genia de nàcaras chi portant pudhas e pudhos asuta de sa conca Synonyms e antonyms gangalustas Scientific Terminology crn Translations French barbillons de la poule English wattles Spanish barbas Italian bargigli delle galline German Lappen des Hahnes.

craincròa , nf Definition petzu de croi, in is arcos fatos a pedra o a matone, sa pedra o matone de mesu a bisura de cotza chi serrat s'arcu, in su tretu prus artu Synonyms e antonyms serràglia Scientific Terminology dmo Translations French clef de voûte English keystone Spanish sagita, sillar de clave Italian chiave di vòlta German Schlussstein.

cràstili , nm Definition caràilis avatu de pari, puntas de monte s'una aifatu de s'àtera a serra Synonyms e antonyms serra Scientific Terminology slg Translations French ligne de faîte, cordillère English mountain range, poke Spanish sierra, cordillera Italian giogàia German Gebirgskette.

créita , nf: crétida Definition su crèdere, su giare fide; su si crèdere a tropu, su si craculare prus de su chi unu est Synonyms e antonyms credéntzia 1, cretimenta, imbufadura / creitura, magnosidade, presuméntzia Sentences o sognos incantosos, crétida s'apo dadu, ma però solu un'umbra apo sighidu (P.Sulis)◊ no mi fido ne crétida ti dao 2. cussa pitzoca no istat ritza dae sa créita ◊ fit ufratu che bússica dae sa créita Etymon srd. Translations French crédit, confiance, très grande estime de soi-même English credit, trust, excessive self evaluation Spanish crédito, confianza, sobrestimarse Italian crédito, fidùcia, autostima eccessiva German Ansehen.

criadórgiu, criadórju, criadórzu, criadróxu , nm, agt: criatógliu, criatorju Definition logu inue is pudhas andhant a fàere is oos; criadorzu dhu narant po criongianu puru Synonyms e antonyms niada / criancianu Sentences est afoginada in su giannile che una pudha sentza criadórgiu (A.Zedde)◊ sa pudha est chircandhe criatorju 2. sunt pudhas bellas e criadorzas Etymon srd. Translations French nid de poules English brooding nest Spanish ponedero, ponedor Italian nido dóve la gallina depone le uòva German Brutnest.

crimizòne , nm Definition chedha de gente; muntone o gurdone de frutuàriu Synonyms e antonyms tribizone, trumulloni Translations French groupe de personnes English group Spanish corrillo Italian gruppo di persóne German Gruppe von Personen.

crinèra , nf Definition sa parte de ananti de un'istedhu coudu, sa punta Etymon itl. criniera Translations French chevelure de la comète English coma (of a comet) Spanish cabellera Italian chiòma di cométa German Koma.

crisài , vrb: crisare, grisai* Definition nau de sa Luna, cambiare, passare de sa luna noa a sa bècia, fintzes in su sensu de cambiare colore, fàere múrinu, iscuru; nau de su cuadhu, aumbrare, pigare assíchidu, fintzes provare ischifu Sentences ant a crisare unu die custas lunas ojanas ◊ sa luna si fut crisada e dèu mi fua crocau aspetendi a torrai su lugori 2. su cuadhu si fut crisau, cun s'arriscu de ndhe betare su mere ◊ crisa crisa no papas! Translations French croissant de lune English lunar phases changing Spanish fases lunares Italian il rinnovarsi delle fasi lunari German sich erneuern der Mondphasen.

crumíru , nm Definition tiracoa, chie in su postu de trebballu lassat chi siant is àteros a si arrempellare o apònnere a gherra e no faet fortza impare cun is cumpàngios po difèndhere is diritos fintzes suos etotu Translations French briseur de grève English scab Spanish esquirol Italian crumiro German Streikbrecher.

cuàssia , nf Definition genia de linna e meighina chi si ndhe faet Scientific Terminology mtm, Quassia amara Translations French bois de quassia English quassia Spanish cuasia Italian quàssio German Quassienholz.

cubòne , nm: cuboni, cupone, cuponi Definition carrada manna a unu fundhu (cuponi isciundau) o fintzes genia de bàrcia adata po pònnere s'àghina istrecada a budhire po fàere su binu: fintzes carrada etotu Synonyms e antonyms budhidórgiu ! carrada, cua 1 Idioms csn: pònnere sa ua catigada in c. = incubonare; bogare su mústiu de su c. pro lu pònnere in sa cuba = iscupu, iscubonare; dare c. a sa ua = lassare sa ua catigada in su cubone a budhire unu tantu de tempus; èssiri unfrau coment'e cuponi = ufradu a casidhu, dispiàghidu, annicadu meda Sentences su mústiu budhit in sos cupones ◊ a su mústiu si li podet dare prus o prus pagu cubone, segundhu su binu chi si cheret fàghere ◊ su mústiu in su cuboni tocat a dhu murigai unas cantu bortas Surnames and Proverbs smb: Cuboni Scientific Terminology stz Etymon srd. Translations French grande cuve de fermentation English big vat Spanish tina Italian gròsso tino da vinificazióne German großer Weinfaß.