Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

atendiài , vrb Definition pònnere o fàere a manera chi una cosa abbarret istirada, cun is càbudos o is oros tiraos Synonyms e antonyms istèndhere, istenniare, istèrrere, istirare, stendiai, tèndhere Sentences sa funi aténdiat fintzas chi si segat ◊ si aténdiat sa pasta cun su túturu Surnames and Proverbs prb: atendiai su pei in cunforma a su lentzoru Etymon srd. Translations French étendre English to stretch Spanish distender Italian distèndere, stirare German strecken.

illorigàre , vrb Definition istèrrere, ispràghere o istirare cosa pinnigada; rfl. si narat fintzes in su sensu de fàere impresse Synonyms e antonyms ilboligare, istirare | ctr. alloricare Sentences como faghimus una bella caminada ca nos illorigamus sas ancas 2. pesa, illorigadindhe, ca est tardu! Etymon srd. Translations French étendre English to stretch Spanish desentorpecer Italian sgranchire German recken.

ispaghinàre , vrb: ispagnai, ispainai, ispainare, ispaniai, ispaniare, isprainare, spagnai Definition pigare e betare o pònnere ispratu a ispergiadura, ispainau peri su logu; isterrigorzare, pònnere crocau totu istérriu Synonyms e antonyms illaizare, isciudrare, ispàlghere, isparcinare, isparminare, isprabinare / isterrighinare, isterrinai | ctr. ammuntonae, collire Sentences a su fenúciu a pizu si ghetat unu pacu de sufrissu vene ispaghinau e un’ispiugherada de casu ◊ Bidhanoavorru est diventada famosa po sa cultura chi arrennescit a ispaniai ◊ s'ispagnat su concimi ◊ ossus ispainaus a ingíriu de su foghidoni ◊ isciú sa pudha, chi m'ispànias sa palla!◊ est ispaghinendhe sa chisina 2. sa gatu est ispaghinàndhesi in terra 3. sas crapas sont ispainatas in sas ripas de su monte Etymon ltn. *expaginare Translations French étendre, répandre English to spread Spanish esparcir, derramar Italian spàndere, spàrgere, diffóndere German ausstreuen, verbreiten.

istèndhere , vrb: istèndiri, stendi Definition ispràghere is trastos isciustos po asciutare in su sole (o àteru), pònnere sa cosa a manera chi arresurtet o abbarret isprata in largària, o fintzes istirada in longària Synonyms e antonyms atendiai, istenniare, istèrrere, istirare, stendiai, tèndhere | ctr. atuturae Etymon ltn. extendere Translations French étendre, étaler English to hang out (lay), to stretch Spanish tender, extender Italian stèndere, sciorinare German aufhängen.

istendiài , vrb: istenniare, stendiai Definition pònnere istérriu, istirau, bene apertu Synonyms e antonyms atendiai, ispàlghere, istèrrere, istirai, tèndhere | ctr. atuturae Sentences si dhi fut firmau ananti e poi dh'iat istendiau sa manu nendidhi calincuna cosa ◊ is mortus abarrant istendiaus ◊ portat sa faci istendiada Etymon srd. Translations French étendre English to extend Spanish distender, extender Italian stèndere, distèndere German ausstrecken.

istèrrere , vrb: istèrriri, sterri Definition pònnere sa cosa a manera de pigare logu meda, atesu de pare, in paris (fintzes in su sensu de carragiare cun cosa istérria, de pònnere cosa modhe isprata po pònnere àteru in pitzu), fintzes pònnere crocau; cumenciare unu chistionu, presentare un'argumentu; nàrrere a bàntidu cosa meda prus de su chi est; allonghiare una chistionada, un'allega, a manera de nàrrere cosa meda, fintzes creschendho sa cosa / pps. istérridu, istretu Synonyms e antonyms atendiai, ilboligare, ispabarare, ispàlghere, isparcinare, istèndhere, istenniare, istirare, stendiai, tèndhere | ctr. ammuntonae, atuturae Sentences s'isterrent sos trastes ifustos in su sole ◊ isterro su pamentu a pabilos pro no imbrutare illatendhe ◊ suta de sas olias como isterrent telos pro coitare collindhe ◊ tocat a istèrrere zara in s'istrada ◊ sas tzitades si sunt isterrindhe, ma medas bidhas si che sunt derruindhe ◊ sa canna prantada s'isterret, si leat su logu ◊ su fogu fuidu s'est istérridu meda ◊ istèrredi cue e drómmidi ◊ no t'isterras tropu! 2. sunt a bínchida isterrendhe versos ◊ como cussu isterret carchi àtera fàula! ◊ toca, isterri sa chistioni, ca intendeus! 3. e za no isterret, mih, candho chistionat de su fizu: paret menzus de Deus! 4. s'ora ch'est tarda e no mi apo a istèrrere meda cun sa chistionada mia ◊ si li naro carchi fàula no l'abbàido mancu in oxos, ca sinono si mi leget in cara deretu chi so isterrendhe Etymon ltn. sternere Translations French étendre, répandre English to spread out Spanish extender Italian spàrgere, stèndere, estèndere German verstreuen, ausstrecken, erweitern.

lúngi , vrb: lúngiri Definition frigare mescamente ógiu o àteru a calecuna cosa in pitzu / pps. lúngiu, luntu; lungi s'arroda = fàere arregalos po ammodhiare a ccn. Synonyms e antonyms friai, ludai, úngere Sentences aporrimidha una fita de lardu ca mi dhu lúngiu asuba de su pani arridau! ◊ mi at lúngiu is ogus cun d-unu pagu de ludu, mi seu isciacuau e non seu prus itzurpu! ◊ Scuetu ispronat a Cuadhedhu, dhu fait sudai bèni e si lungit de sudori ◊ is sebadas si lungint cun su meli ◊ seu lungendu is botas po dhas alluxentai ◊ tui ses bella isceti a ti lungi is murrus e is ungas! (T.Putzu) Translations French étendre, étartiner, enduire English to spread Spanish untar Italian spalmare German streichen, schmieren.

stendiài , vrb: istendiai* Definition pònnere istérriu, istirau, bene apertu Synonyms e antonyms atendiai, illorigare, ispàlghere, istenniare, istèrrere, istirai, tèndhere | ctr. ammuntonae, atuturae Sentences m'increscit a stendiai custu bratzu, de candu mi ant operau ◊ sa pulenta in sa mesa sténdiat mellus si no est tropu tostada 2. is acàpius fiant stendiaus, su motori de sa màchina, po s'isfortzu, si fiat imballau Translations French étendre English to stretch Spanish tender, estirar Italian stèndere, sgranchire German ausstrecken.