afedài, afedàre , vrb: fedare* Definitzione fàere fedu, fígios; pesare animales a séberu; foedhandho de animales, fintzes betare su fedu (angiones, crabitos) a súere a is mamas Sinònimos e contràrios afigiare, agnare, fizolare / arratzare / achisciare Frases custa mallora gei afedat: est fintzas acanta de angiai! ◊ si mullint is pegus chi ant afedau 2. semus afedendhe sa robba Terminologia iscientìfica vda Tradutziones Frantzesu mettre bas, faire ses petits (animaux) Ingresu to litter Ispagnolu parir Italianu figliare Tedescu Junge werfen.

agnàre , vrb: angiai, angiari 1, antzare, anzare Definitzione su fàere is fígios, nau de is animales: solu unu pagu a brulla o a befa si narat de sa fémina / anzare a croba = fàere duos fedos Sinònimos e contràrios afedai Frases sas berbeghes in custos meses de santandria e nadale sunt anzendhe ◊ inuve est su pudhéricu chi at antzatu s'ebba? ◊ tenit duas brebeis acanta de angiai 2. is marxanis apostant is angionedhus apena angiaus Ètimu ltn. *agniare Tradutziones Frantzesu mettre bas, faire ses petits, agneler Ingresu to litter Ispagnolu parir Italianu figliare Tedescu Junge werfen.

calabrína , nf: calarina, calavrina, caralina Definitzione ebba pitica, asuta de is duos annos ma de pòdere cicire (a/c.: si narat fintzes coment'e agt.: annigru, tentorzu calarinu = cuadhedhu de unu o duos annos, pudhecu) Sinònimos e contràrios acheta Frases andho a bèndhere calarinas e pudhedros de annu ◊ sa calarina in currella donzi cadhu at superadu…◊ so dego sa calabrina rude mala a domare! ◊ si mi morit sa caralina so arruinadu 2. colaiat in costanas de istradone trotuliendhe che calarina a manizu Terminologia iscientìfica anall Tradutziones Frantzesu pouliche, jument Ingresu young mare Ispagnolu yegua pequeña Italianu cavallina, giuménta Tedescu junge Stute.

cerbinèdha , nf Definitzione fedu fémina piticu de su crebu Terminologia iscientìfica anar Tradutziones Frantzesu petite biche Ingresu little doe Ispagnolu pequeña femina del ciervo Italianu cervétta Tedescu junge Hirschkuh.

cherchizòne , nm: crechigione Definitzione matighedha de crecu, comente dhue ndh'at chi abbarrat bascitu, a tupa, mescamente candho essit de s'arraighina de una mata segada Frases solu su cherchizone bi est creschindhe in sas terras chentza prus aradas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu bourgeon de chêne Ingresu oak sprout Ispagnolu chaparra, sardón Italianu querciòlo Tedescu junge Eiche.

ebbíta , nf Definitzione min. de ebba, ègua pitica Sinònimos e contràrios ebbuta Tradutziones Frantzesu pouliche Ingresu filly Ispagnolu potranca Italianu cavallina Tedescu junge Stute.

muscionàlla , nf Definitzione noedhus, sa cria de su pische, pischighedhu de naschidórgiu; in cobertantza, cambarada de piciochedhos Sinònimos e contràrios piciocalla, pitzinnàglia Terminologia iscientìfica psc Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu alevin Ingresu new fishes Ispagnolu alevín Italianu novellame dei pésci Tedescu junge Fische (Pl.).

odhiólu , nm Definitzione sa trota candho est de naschidórgiu, ancora pitica Sinònimos e contràrios groli, seju 1, sodhiscu, trotischedha, tzurrita Terminologia iscientìfica psc Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu alevin de la truite Ingresu fry trout Ispagnolu alevín de la trucha Italianu avannòtto della tròta Tedescu junge Forelle.

piciochédhu , nm Definitzione pipiu matucu Sinònimos e contràrios pilocu, pisedhu 3 Frases is maistus depint imparai a is pitzochedhus a chistionai sa limba nosta Tradutziones Frantzesu jeune garçon Ingresu little boy Ispagnolu chiquito Italianu ragazzino Tedescu kleiner Junge.

piciócu , agt, nm: pitzocu Definitzione chi o chie, ómine, est de pagos annos, minore de tempus; si narat fintzes in su sensu de ómine cojuandho, giovonedhu fastiandho; a logos, piticu de mannària / bellus piciocus = zenia de frores minudedhos ma bellos Sinònimos e contràrios giòvanu, minore, pàgiu, pisedhu 3 / sposu / minore, piticu | ctr. béciu, mannu Frases a nai sa beridadi, cussu aici piciocu no fiat cosa de pigai! ◊ cussa fémina est tropu picioca po issu ◊ sa sorre prus manna l’at naradu a sa prus pitzoca 2. Fulana tenit su piciocu: si est fata a isposa! 3. teniant una bella domo: no fit tantu manna, ma nemmancu tropu pitzoca (M.Danese)◊ apronta una panedha pitzoca pro mene e vatimila! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu garçon Ingresu boy Ispagnolu chico, chaval Italianu ragazzo Tedescu Junge.

pilócu , nm Definitzione piciochedhu fintzes a is dóighi, tréighi annos Sinònimos e contràrios piciochedhu, pillosu*, pisedhu 3 Frases apo colau sos annos de pilocu apare cun mannoi meu Tradutziones Frantzesu petit garçon Ingresu young boy Ispagnolu niño, mozo Italianu fanciullo, ragazzino Tedescu kleiner Junge.

pisédhu 3 , nm, agt Definitzione su cristianu candho tenet pagos annos: si narat de su piciochedhu (fintzes pipiu no tropu piticu), de su piciocu matucu, de su giòvono, ma fintzes (solu coment'e agt.) de ómine mannu no tropu antzianu (a/c.: candho si chistionat cun àtere, medas o pagos o unu solu, si narat fintzes in fràsias de meravíglia in forma pl.)/ su p. podet èssere: bonu, minore, mannu, bellu, cabosu, malu, abbistu, síncheru, faularzu, atrividu, botosu, paghiosu, arrebbugiu, mauchedhu, e àteru Sinònimos e contràrios bibbigorredhu, pàgiu, picinnu, pipiu / giòvanu, minore, piciocu, pilocu | ctr. béciu, mannu Frases sos pisedhos si daent a su zogu ca no tenent sos pidinos de sos mannos ◊ sos pisedhos minores… a s'asilo! ◊ a pisedhu fit unu rundhellu, ma a mannu at fatu una cambiada!…◊ pisedhos e pudhas imbrutant su logu 2. no fit betzu meda: fit ancora pisedhu candho est mortu ◊ che tenet prus de setanta annos ma cumparit pisedha meda 3. pisedhos mios, no bos faghet meraviza, custa cosa?! ◊ pisedhos mios, a ndhe cherides bídere de funtzione, a si che colare a sa resone chentza ndhe àere!… Sambenados e Provèrbios smb: Piseddu Ètimu ltn. pisinnus (cun àteru sufissu) Tradutziones Frantzesu enfant, jeune garçon Ingresu kid, child Ispagnolu niño, chico Italianu bambino, ragazzino Tedescu Kind, kleiner Junge.

pudhàsta , nf Definitzione pudhighedha, pudha pitica de tempus Sinònimos e contràrios pudhichina Frases tengu unu caboni de sa vera casta: bista sa pudhasta si ndi fait meri! (E.Pintor Sírigu)◊ e a innui tocais aici prexada e in grandu cumpangia, gommai pudhastedha? Ètimu ltn. pullastra Tradutziones Frantzesu poulette Ingresu pullet Ispagnolu pollastre Italianu pollastra Tedescu junge Henne.

pudhèdra , nf: purdedha Definitzione ebbita, ebba giòvona / p. fata a buca = chi sentit su frenu e si frimmat si bi lu tirant Frases una pudhedra che bentu iscurrizat peri sas tancas ◊ no podia frimmare sa pudhedra ca no fit ancora fata a buca Tradutziones Frantzesu pouliche Ingresu foal Ispagnolu potra Italianu cavallina Tedescu junge Stute.

pudhichína , nf: pudhighina, pudhigina Definitzione min. de pudha: pudha pitica, giòvona Sinònimos e contràrios gadhina, pillonedha, pixona, pudhasta, pudhighedha Tradutziones Frantzesu poulette Ingresu young hen Ispagnolu gallina joven Italianu gallinèlla Tedescu kleine Henne, junge Henne.

sciscítu , nm Definitzione piciochedhu abbistu, scadrallutu Sinònimos e contràrios spiscinetu Tradutziones Frantzesu vif, alerte Ingresu lively and witty child Ispagnolu chico avispado, listo Italianu ragazzo vispo e spiritóso Tedescu munterer und witziger Junge.

«« Torra a chircare