cólimu , agt: cólumu, cúlumu Definitzione chi est a oros, prenu prenu, nau de istrègios o misuras; cosa a meda / avb. a cólimu = a oros, prenu prenu de no bi càbere àteru: nadu de mesura podet èssere prena a cucurru (diferente de a oros, a rasu) Sinònimos e contràrios acucuradu, pienu / muntone Frases a sos proite dubbiosa isetat una risposta cóluma de sustàntzia ◊ su mundhu est cólumu de peleas 2. sas lúscias las ant pienadas a cólumu ◊ su trenu passat sempre a cólumu de zente ◊ s'arveghe zughet sas titas a cólumu de late 3. sufrit unu cúlumu ispaventosu de males Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu plein Ingresu full Ispagnolu colmo Italianu cólmo Tedescu voll.

cucúrru , nm Definitzione su tanti de sa cosa (segundhu sa cosa) chi si ponet prus arta de is oros, in s'istrégiu o fintzes in sa mesura: fintzes aciunta, cosa in prus / prenu a c. = acucurau (in cobertantza, arrósciu) Sinònimos e contràrios acúcuru, cúcuru, cúmbulu 1 Frases no li ponzas su cucurru, a sa córbula, ca mi perdes su trigu in caminu! 2. sa cantilena finichela, ca como che so bell'e a cucurru! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu comble Ingresu full Ispagnolu colmo Italianu cólmo Tedescu vollgefüllt, Überschuß.

piénu , pps, agt, nm: plenu, prenu Definitzione de pienare e de plèniri, cun totu is matessi significaos; chi aintru no dhue at logu ca est totu ocupau, chi no dhue cabet àteru (ma a bortas nau fintzes in su sensu de meda, es. cussu móbbile est prenu de brúere, fróbbilu!; est su logu prenu de musca, sa linna betza prena de frommiga) Sinònimos e contràrios cenu, prenadu / cólimu / afiancu, atatu, mascadu, satzau / càrrigu, frunidu, prignu, semenadu | ctr. líchidu 1, sbuidu, tufudu Maneras de nàrrere csn: p. a ponte a ponte (nadu de isterzu)= a cucurru, a meda, a istibbu, a issacu; prenu che ou (nadu de isterzu o de chie at manigadu)= prenu ’eretu, de no càbere prus nudha; terra prena a trigu, a órgiu, a fà, o àteru = chi bi ant semenadu trigu, orzu, fae, o àteru; plenu de doloris = chi est totu dólimas, chi li dolet in totu sa carena; prenu de chentu e unu male = malu meda (nadu de ccn.); fàghere su prenu = prenare deunudotu; leare, iscúdere a punzu prenu = cun su punzu afissu o serradu; su pienu de sa Luna = candho sa Luna est tundha tundha, si bidet totu intrea; leare in prenu (iscudindhe) = fèrrere bene, de fàghere totu s'efetu Frases amus prenu s'ortu a fae ◊ cuss'isterzu l'apo prenu deo ◊ ndhe apo prenu su logu, at prenu sa broca ◊ sa piata s'ibboideit coment'etotu si fit piena ◊ de custas lendhas ndhe ant prenu su logu 2. sa die fit piena a ponte a ponte de càntigos, ballos, brincos, giogos e risos ◊ fit pienu de dépidos cun sa butega ◊ portat is manus prenas de ungas mannas ◊ su monte nostru fit prenu de onzi linna ◊ apu agatau cust'ampudha prena: is atras funt buidas ◊ sa note fit galu tépia e prena de istedhos 3. fit arendhe e at lassadu s'aradu intro de su sulcu, in su pienu ◊ in su prenu no bi depet colare bestiàmine ca faghet dannu ◊ cussus animalis faint dannu in is terras prenas a trigu! 4. cussos sunt tirriosos e prenos de pretesas ◊ fit unu trighínnia bellu, prenu, primariu, cumpridu ◊ fostei est sempri impressiu, sempri prenu de cosa de fai… (A.Garau) Sambenados e Provèrbios prb: sa brenti prena non creit a sa sbúida Ètimu ltn. plenus Tradutziones Frantzesu plein, rempli, encombré Ingresu full, hight, filled Ispagnolu lleno, colmado, repleto Italianu pièno, cólmo, sàturo, brulicante, infestato Tedescu voll, erfüllt.

«« Torra a chircare