Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

arrogliài, arrogliàre , vrb: arroliai, arroliare, arrollai, arrollare, arrolliai, arrolliare, arrulliari, orrolliare, roliai Definitzione istare (o fintzes pònnere) a rólliu, a inghíriu, a rodeu de calecuna cosa, de unu logu o fintzes de una chistione, andhare a inghírios, a giru, andhare o istare a inghíriu, istare perdendho tempus, fintzes bènnere Sinònimos e contràrios arrodeare, bagamundai, garronai, ingiriolai, zirandhare, zirare Maneras de nàrrere csn: èssiri arroliau = istare a arrólliu, a fiotu paris; filu ispinau arrolliau = fatu a incropadas mannas tentas apare a manera de impedire o istrobbare a colare; andai arróllia arróllia, arrolla arrolla = istare zirendhe, bagamundai Frases is pillonis funt arroliendi a cedhas ◊ unu crou est arroliendi circhendi àcua ◊ su bendidori arróliat in is arrugas ◊ ses arroliendi de diora…: no circhis contus! ◊ sas cumpanzas l'arrólliant e li fachent festa (N.Mureddu)◊ su sero sa zente si arrolliaiat in su zannile a friscurare ◊ in s'aera comintzeit a si arrolliare custa truma de nues ◊ at a èssi fadiau totu sa dí arrolliendu cun cussa cosa a codhu! 2. dhoi arróliat coment'e unu murrúngiu de tronus atesu 3. nci at una pranta arrogliada e fata, fata e arrogliada a picu e picada, picada a picu e bivit in friscu e non sicat mai ◊ sa pobidha fut sétzia arroliada in sa bia cun is bixinus Ètimu ctl. rotllar Tradutziones Frantzesu entourer Ingresu to go round, to wander Ispagnolu rodear, vagar Italianu girare attórno, gironzolare Tedescu umlaufen, umherschweifen.

bagamundài , vrb: bagamundhare, bagamunnare, pagabbundai, vagabbunnare Definitzione istare in giru de unu logu a s'àteru, prus che àteru chentza cabu Sinònimos e contràrios bandhulare, bannulerare, bantzillare, bergulare, cilindronare, corrunconai, curriolare, faghinerare, garronai, istrusciare, meriolare, sbagamundai, trastamare, tzincavesare, zirandhare Frases seu bagamundendi de logu in logu isprumonendimí po ghetai gridas ◊ nci essit cun is amighixedhus e bagamundant in totu sa bidha Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu vagabonder, errer Ingresu to wander (a place) Ispagnolu vagabundear, errar Italianu vagabondare Tedescu umherziehen, vagabundieren.

bandhulàre , vrb: bandulai, bandullai Definitzione istare bandhuleris, in giru chentza contu e chentza cabu; a logos, bandulai est a betare su bandhu, bandhire Sinònimos e contràrios arrochetai, arrociare, arruxulare, bannulerare, bantzillare, cilindronare, coluvronare, faghinerare, garronai, istrusciare, meriolare, tzincavesare Frases ge dh'iast a èssi pótziu fai ariseu, inveci de abarrai bandullendi! ◊ est abarrau bandulendi peri sa bidha ◊ aiat bandhuladu unu pagu innoghe unu pagu cudhae azummai duos annos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu vagabonder, flâner Ingresu to wander Ispagnolu vagar Italianu girovagare Tedescu umherziehen, vagabundieren.

bannuleràre , vrb Definitzione essire, andhare a bagamundhare, a giru Sinònimos e contràrios arrochetai, arrociare, arruxulare, bandhulare, bergulare, cilindronare, coluvronare, corrunconai, faghinerare, garronai, istrusciare, trastamare, tzincavesare Frases est tzucatu a bannulerare peri sos tzilleris Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu vagabonder, flâner Ingresu to wander Ispagnolu vagar Italianu vagabondare Tedescu umherziehen, vagabundieren.

giraoltàre , vrb Sinònimos e contràrios bandhulare, corruntonai, perdulare, tzincavesare Tradutziones Frantzesu vagabonder, flâner Ingresu to wander Ispagnolu vagar Italianu girovagare Tedescu wandern.

girollàe, girollài , vrb Definitzione andhare, istare in giru de unu logu a s'àteru Sinònimos e contràrios bandhulare, bannulerare, garronai, perdulare, trassigiai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu errer Ingresu to wander Ispagnolu errar, vagar Italianu vagare Tedescu wandern.

perdulàre , vrb Definitzione andhare che perdulàriu, girandho peri su logu Sinònimos e contràrios bandhulare, corruntonai, girollae, peldulariare, trastamare, tzincavesare Frases fint tres ànimas chi no agataiant pasu e fint custrintas a perdulare dae unu logu a s'àteru ◊ deo pérdulo in mares e in montes Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu errer Ingresu to wander Ispagnolu vagar Italianu vagare Tedescu ziehen, umherziehen.

zirài , vrb: girai*, zirare Definitzione andhare peri su logu, fàere giros (fintzes po averguare o cricare cosa), castiare a un'àtera parte, furriare de parte una cosa; ammostare, fàere a bíere; afrontare a unu difendhendhosi; fintzes torrare o portare a domo, arrecuire, ghirare Sinònimos e contràrios furriai, furrietare, ghindhare / arringai Maneras de nàrrere csn: zira! (narendi a unu chi portat cosa in manu) = ammustra!, fai a biri!; zirare bentu = cambiare filada de su bentu e, in suspu, andhare sas cosas in contràriu; zirare a bidha, a domo = ghirare, contoniai Frases ma est rundhellu, mih, custu: istat die die zirendhe! ◊ apo ziradu totu sas butegas ma no apo àpidu su chi cheria ◊ ziradilu totu, su cunzadu, fintzas a bídere no bi agates carchi àidu! ◊ ndh'at dépidu zirare, de logos, bendhindhe ozu!…◊ ite che sunt zirendhe, in bidha, sas finantzas?◊ ite bi sezis zirendhe intro de s'ortu meu? 2. zira, a bídere comente l'as fata custa cosa! 3. zira zira, bastat etotu, mih, cussa cosa! ◊ ti podet bènnere su tempus contràriu: no cherfat Deus chi ti ziret bentu! 4. arratza de gama chi ndhe at ziratu, Andriedhu, dae teracare! ◊ a bidha bi ziraiat unu comporatore chi las pacaiat bene sas pedhes cràpinas Tradutziones Frantzesu pérégriner Ingresu to wander Ispagnolu peregrinar, volver Italianu peregrinare Tedescu wandern.