adduràe, addurài, adduràre , vrb Definitzione
tratènnere, sighire e istare in su matessi logu; istentare, lassare passare tropu tempus
Sinònimos e contràrios
abarrai,
afrimai,
aturai,
imbarare,
tratèniri
/
istentae,
tricare
| ctr.
andai,
tocai 1
Frases
addura, no ti che andhes! ◊ pentzat chi su meri addurat a torrai ◊ si adduras drommida e preitosa, a manu tua ti ses iscavendhe pro cantu durat mundhu úmida losa! (Prantaferru) ◊ cudhu si ch'est andhadu e isse s'est adduradu inie ◊ serra: chie est intro addurat intro, chie est fora addurat fora! ◊ addura frimmu!
2.
addurat a si ndi arregordai ◊ apu addurau tropu a mi cumbinci
Ètimu
ctl.
aturar-se
Tradutziones
Frantzesu
rester,
tarder
Ingresu
to stay,
to be late
Ispagnolu
tardar,
demorar
Italianu
restare,
tardare
Tedescu
bleiben,
aufhalten.
redadíu , agt, avb: regadiu,
regradiu Definitzione
chi benit a tardu, chi abbarrat agoa, a úrtimos, nau po tempos longos assumancu de meses; fintzes chi su tempus ch'est passau, a tempus passau
Sinònimos e contràrios
coàinu,
coaxu,
coinàlgiu,
sagotzianu,
tricadibu*
/
taldiu
| ctr.
cabidraxu,
premediu
Frases
s'iscaluza est ua regadia ◊ custa figu est calidade regadia
2.
che daet a regadiu a fàghere cussa cosa ◊ noche benit regadiu a fàghere cussu ◊ como est regradiu pro donzi cosa
Tradutziones
Frantzesu
tardif,
tard
Ingresu
late,
tardy
Ispagnolu
tardío,
tarde
Italianu
tardivo,
tardi
Tedescu
spät,
Spät.
sagotziànu , agt: secotianu,
secotzianu,
secutianu,
segossianu,
segotianu,
segotzianu,
segunsianu,
segutzianu,
sucotianu Definitzione
nau de cosa chi creschet, coment'e frutuàriu, erba o fintzes àteru, chi benit apustis, a s'assegus, chi lompet agoa, a trigadiu / a s. = a regadiu
Sinònimos e contràrios
coàinu,
cotianu,
redadiu,
regutzianu,
tricadibu
| ctr.
premediu
Frases
at bocau sos mojos a montes ube su beranu est prus sucotianu ◊ candu unu lori est seminau a trigadiu est segotzianu ◊ apo todhitu péssiche secotianu ◊ apo agatau una pariga de figumoriscas sagotzianas
2.
innantis si sèmenat su trigu: a segotianu s'orzu
Ètimu
ltn.
*secutianus
Tradutziones
Frantzesu
tardif
Ingresu
late
Ispagnolu
tardío
Italianu
tardivo
Tedescu
spätreif,
verspätet.
tàldu , avb, agt: tardu,
traddu,
tradu,
traldu Definitzione
ora, tempus apustis de s'ora sua, de su tempus suo, de s'ora giusta: nau de s'ora de sa die, chi ch'est antibitzada (prus acanta a mesudie, prus acanta a mesunote)/ a/c. coment'e avb. cun èssere/èssi, pàrrere/parri si narat sèmpere chentza prep., ma cun àteros vrb. pigat sèmpere sa prep. a
Sinònimos e contràrios
trigadinu
| ctr.
chici,
cisso
Maneras de nàrrere
csn:
dae tardos in tardos = carchi borta, a bortas lascas; a lestru o a tardu = luego o apustis de tantu, una die o s'àtera; t. mannu = tardu meda, tropu t.
Frases
su sero de sa festa si mànicat e si vivet fintzas a tardu mannu ◊ pariat prus tardu de s'ora chi fit (G.Piga)◊ nachi ch'est tardu ◊ s'arrellógiu est firmu, ma est sempri tardu ◊ toca, Fielica, ca nci passaus a domu, ca est giai tradu!
2.
a tardu o a chito nachi las poniant a postu sas cosas (S.Patatu)◊ oe noche daet a tardu a ghirare ◊ nachi a torrare prus a tardu, ca como no est ora! ◊ manzanu mancari ti ch'essas a tardu, a campu ◊ fuit semper peleanne, istudianne, discutinne die e note finas a tardu (A.Cossu)◊ fit recuidu a tardu ◊ vae currendhe e no istes a tardu! ◊ sos seros a tardu si apompiaiat dae su barconitedhu totu sas domos de sa bidha (A.Pau)◊ in custu logu atesu est fendu a tradu ◊ prus a tardu, andendu a iscola, fut passau a domu de Domianu (B.Lobina)◊ candho iscúricat tardu chitzo arveschet
3.
s'incràs, a lestru o a tardu, iat a èssi arribbau
4.
s'ora si ch'est fata tarda ◊ che fit sero tardu
Ètimu
ltn.
tardu(m)
Tradutziones
Frantzesu
tard
Ingresu
late
Ispagnolu
tarde
Italianu
tardi
Tedescu
spät.
tricadíbu , agt, avb: trigadinu,
trigadiu,
trigariu Definitzione
chi benit o lompet a tardu, chi istat a coa, a úrtimu; tempus prus ainnanti
Sinònimos e contràrios
coàinu,
redadiu,
sagotzianu,
trigadiora
/
taldiu
| ctr.
cabidraxu,
premediu
Frases
ocannu est un'annada trigadina
2.
si est fatu trigadinu ◊ benit prus trigariu ◊ dh'apu iscípiu tropu trigadiu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
tardif,
tardivement,
tard
Ingresu
late,
tardily
Ispagnolu
tardío,
tarde
Italianu
tardivo,
tardivaménte,
tardi
Tedescu
verspätet,
spät.
tricàre , vrb: trigai,
trigare Definitzione
istare, abbarrare ora o tempus meda in calecuna cosa, prus ora, prus tempus de su chi dhue serbit
Sinònimos e contràrios
adasiai,
afilusigare,
biltentare,
istentae,
tratèniri
| ctr.
coitare
Frases
nos semus dispedidos e como trigaus a nos bíere! ◊ chi trigat a sanai pobidhu miu gei seus acasagiaus!…◊ sos fizos incontrant su babbu pianghindhe in cantu chi ant trigadu meda e fit timindhe pro issos ◊ su púlighe si tricat, si sisirinat che persone abberu abbituada a sa tzivilidade
Ètimu
ltn.
tricare
Tradutziones
Frantzesu
tarder
Ingresu
to be late
Ispagnolu
demorarse
Italianu
tardare
Tedescu
säumen.