adduràe, addurài, adduràre , vrb Definitzione tratènnere, sighire e istare in su matessi logu; istentare, lassare passare tropu tempus Sinònimos e contràrios abarrai, afrimai, aturai, imbarare, tratèniri / istentae, tricare | ctr. andai, tocai 1 Frases addura, no ti che andhes! ◊ pentzat chi su meri addurat a torrai ◊ si adduras drommida e preitosa, a manu tua ti ses iscavendhe pro cantu durat mundhu úmida losa! (Prantaferru) ◊ cudhu si ch'est andhadu e isse s'est adduradu inie ◊ serra: chie est intro addurat intro, chie est fora addurat fora! ◊ addura frimmu! 2. addurat a si ndi arregordai ◊ apu addurau tropu a mi cumbinci Ètimu ctl. aturar-se Tradutziones Frantzesu rester, tarder Ingresu to stay, to be late Ispagnolu tardar, demorar Italianu restare, tardare Tedescu bleiben, aufhalten.

afrenài , vrb: afrenare, frenae Definitzione abbrandhare, pònnere frenu a calecuna cosa; pònnere su frenu, cricare de firmare unu mezu o animale camminandho Sinònimos e contràrios arregulai, infrenai, medrare, medrire, moderai | ctr. acadriare, apretai Frases si est afrenendhe in su màndhigu pro no ingrassare Tradutziones Frantzesu freiner Ingresu to restrain Ispagnolu refrenar Italianu raffrenare Tedescu bremsen, aufhalten.

atostonàre , vrb Definitzione coment’e fàere su tostau, arrempellu, pruschetotu nau candho unu tirat agoa e no faet su chi depet Sinònimos e contràrios acolconare, acorochinare Frases su sero atostonat a si che corcare: su manzanu atostonat a si ndhe pesare! ◊ ti l'apo nadu tantas bias, a fàghere cussa cosa, ma as atostonadu e no l'as fata! 2. s'intendhet sa boghe afrigida e atostonada de su babbu pro sa fiza morta Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu hésiter, s'attarder Ingresu to loiter Ispagnolu demorarse Italianu indugiare, attardarsi Tedescu sich aufhalten.

istallàre 1 , vrb Definitzione andhare a istare in s'istallu, andhare a fàere abbitu, a istare Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu demeurer, s'établir Ingresu to live, to take one's residence to in a place, to install Ispagnolu residir, instalar, instalar Italianu dimorare, prèndere dimòra, insediare, installare Tedescu sich aufhalten, sich niederlassen

istentàe, istentài , vrb: istentare, stentai Definitzione tratènnere, istare unu tanti de tempus (chi podet èssere fintzes pagu), istare tropu tempus, prus ora de canta ndhe serbit; fàere divertire Sinònimos e contràrios stenterai, tratèniri / adasiai, afilusigare, biltentare, illesinare, tricare | ctr. andai / coitare Frases istentada est sa zente a tribagliare in sas òperas mannas de sa vida ◊ pro m'istentare issas mi daiant de cudha fruta bella ◊ - E meda ti che istentas in bidha? ◊ caliguna bia s'istentiaus a circae nios de curculleos, marapigas, candho non furint agilestros o tzatzallucas 2. proite as istentadu sendhe acurtzu su cumandhu? ◊ faghindhe custu istentamus ca est cosa inzotosa ◊ si t'istentas meda no bi ndhe agatas, de pane, in butega! 3. s'annu iat fatu bènnere cantadores a frores po istentare is borrochianos Ètimu itl. stentare Tradutziones Frantzesu s'attarder Ingresu to detain, to delay Ispagnolu demorarse Italianu trattenére, indugiare, tardare, ritardare Tedescu aufhalten, säumen, sich verspäten.

stentài , vrb: istentai* Definitzione tratènnere, abbarrare, istare in d-unu logu o faendho calecuna cosa unu tanti de tempus (chi prus che àteru est meda o tropu cunforma a su bisóngiu, ma podet èssere fintzes pagu nau in su sensu de istare) Sinònimos e contràrios adasiai, afilusigare, biltentare, tricare / tratèniri | ctr. coitare Frases bai, cica is pegus e no ti stentis furriotendi! ◊ seus torraus puru: no fut cosa de si stentai! 2. mi seu stentau una mes'oredha ca tenemu pressi ◊ stentadí, abarra cun mei! ◊ stentissidha ancora, gopai! ◊ su mundu istat narendi chi mi stentas debbadas ◊ no est lómpiu ancora: si depit èssiri stentau in su trabballu Tradutziones Frantzesu hésiter, s'attarder Ingresu to delay Ispagnolu tardar detenerse Italianu indugiare, trattenére, trattenersi Tedescu aufhalten, sich aufhalten.

tratèniri, tratènnere, tratènniri , vrb Definitzione istare, ibertare unu tanti de tempus; fàere abbarrare, fàere ibertare; fintzes ostènnere, transire o fàere a mancu de fàere una cosa / pps. tratesu, traténniu; tratenni su respiru = abbarrare unu pagu chentza torrare àlidu Sinònimos e contràrios addurae, arreare, illesinare, istentae | ctr. andai Frases si tratenit su tanti chi serbit po fai sa cosa ◊ no mi tratenzo ca tenzo presse ◊ in sa posta bi aiat zente e apo tratesu ◊ so andhendhe, no poto tratènnere ◊ apo tratesu a ti rispòndhere pro t'iscríere in poesia ◊ si est traténniu fintzas a tardu ma no bidiat s'ora de si ndi andai ◊ e meda che tratenes in bidha?◊ tratenedesi, fostè, tziu Antiogu! 2. mi ant tratesu in domo de Fulanu: pro cussu no so torradu luego ◊ toca, trateni is assuconis! 3. no isciu cumenti mi seu poderau de dh'ai aferrau… Mi seu traténniu ca fiaus in logu beneditu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rester, entretenir Ingresu to hold, to keep oneself, to engage Ispagnolu quedarse, retener Italianu trattenérsi, trattenére, intrattenére Tedescu bleiben, aufhalten, unterhalten.

«« Torra a chircare