arrégula , nf: regla* Definitzione idea o fintzes una genia de lei chi serbit coment'e ghia de su cumportamentu, de su fàere sa cosa; aina, orrugu de cosa po fàere síngias deretas Sinònimos e contràrios critériu / arriga Frases no as iscípiu portai s'amori cun arrégula! Tradutziones Frantzesu règle Ingresu straightedge Ispagnolu regla, reglón Italianu règola, règolo dei muratóri, riga Tedescu Regel, Richtscheit, Lineal.
arríga , nf: erriga, ria* 1 Definitzione calesiògiat síngia longa e istrinta, prus che àteru dereta, mescamente in su paperi de iscríere; su chi s’iscriet in is errigas, s’iscritura chi dhu’est; genia de aina, orrugu de cosa dereta (e a bortas fintzes a intacas cun is misuras) po marcare, singiare, fàere línias Sinònimos e contràrios arrégula Frases calincuna borta in is lítaras dhue iat cuatru o cincu arrigas cancelladas ◊ oe duas arrigas cherzo iscríere: si no dhu fatzo mi sento in mancàntzia (A.Zedde) Tradutziones Frantzesu règle, ligne, rayure Ingresu ruler Ispagnolu línea, raya, renglón Italianu riga Tedescu Strich.
chitídu , pps, agt Definitzione de chitire Frases sas dies sunt finidas, sas oras sunt contadas, totu sas suferéntzias chitidas Tradutziones Frantzesu réglé, acquitté Ingresu paid Ispagnolu saldado Italianu saldato, pareggiato Tedescu beglichen.
màssima , nf Definitzione régula morale de su bonu fàere; si narat fintzes in su sensu de astrússia, de trassa Frases dogni màssima de Cristos giusta e santa no solu est trascurada: est petigada! ◊ comente si ant apònnere a tantas màssimas avelenadas? 2. tenet totu sas màssimas de su matzone Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu maxime, règle (norme) Ingresu saying Ispagnolu máxima Italianu màssima Tedescu Maxime, Lebensregel, Denkspruch.
règla , nf: arrégula, régula Definitzione idea o fintzes una genia de lei chi serbit coment'e ghia de su cumportamentu, de su fàere sa cosa; orrugu de cosa (es. linna, plàstica) po fàere línias deretas; a logos, su pl., tocu de campana candho morit calecunu, ispiru, bona morte Sinònimos e contràrios critériu / bara, isprammeta Maneras de nàrrere csn: r. de paperi = follu a rigas pro iscríere bene in paris; zúghere a r. una cosa (pane, dinari, abba, e gai) = pònniri isceti su tanti giustu, su chi bastat, sentza ndi perdimentai nudha; zúghere r. in sas cosas = fai is cosas cun critériu, arrexonendinci apitzus Frases fortuna e sorte sunt chentza régula: bi cheret nudha a s'iscollare, unu! ◊ sa paradura fit una cosa connota e mancu su ricu si franghiat a cussa régula ◊ tocat a zúghere régula faedhendhe e faghindhe! ◊ sas tzias lu cheriant vene ma non b'isciant a li dare régula peruna ◊ est istudiendi is reglas de Newton 2. sa maista iscudiat de régula a manus de sa part'e s'atza 4. sas campanas tocheint sas régulas: bi aiat mortu una criadura naschidolza Sambenados e Provèrbios prb: sa régula faghet sa domo e chie no at régula no podet avantzare Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu règle, modèle, parcimonie Ingresu rule, law, moderation, model, parsimony Ispagnolu regla, parsimonia Italianu règola, nòrma, modèllo, parsimònia Tedescu Regel, Lineal, Mäßigung.
regulàdu , pps, agt: arregulau, regulau Definitzione de regulare; chi est postu o impreau su tanti giustu, a régula; nau de ccn., chi portat o ponet sa cosa a régula, ponet su tanti giustu de sa cosa chentza ndhe perdimentare, chi si cumportat a régula Sinònimos e contràrios ammodidu, arrisparmiosu, mindigosu, regradu | ctr. irreguladu / istrubberi, sperdicieri 2. zúghela regulada, s'abba, chi no bi at bisonzu de totu cussa! ◊ su binu, bufadu reguladu, faghet bene ◊ amigos mios, betade regulados sos faedhos! ◊ totu, in pesu e in misura, est bene reguladu in sa natura (A.Loy)◊ pensa meda e faedha reguladu! (Cubeddu)◊ in su ispèndiri est un'ómini regulau ◊ cun cussos andha regulada ca sunt malos! Tradutziones Frantzesu réglé, parcimonieux Ingresu regulated, thrifty Ispagnolu regulado, reglado, moderado Italianu regolato, parsimonióso Tedescu geregelt, mäßig.
ría 1 , nf: arriga, erriga, riga Definitzione calesiògiat línia istrinta e longa pruschetotu dereta (es. in su paperi po iscríere, e fintzes sa chi abbarrat in terra de comente ant passau ccn. cosa); su chi s'iscriet in is errigas, s'iscritura de un'erriga; genia de aina, po tirare línias deretas e precisas, fata a intacos cun is números po inditare sa misura; foedhandho de sa conca, s'ispartzidura de is pilos petenaos; cosas postas a filera una aifatu de s'àtera; foedhandho de is àrias su chitzo, sa lughe comente si cumènciat a bíere ororu de su fundhale in s'orizonte Sinònimos e contràrios línia, síngia / arralla 2, pinta 1 / régula / chirra 1, scrima / fibera Maneras de nàrrere csn: ponindhe r., a sa posta de sa riga = orbescendi; ischírendhe duas rigas = zúghere trassas meda Frases semus faghindhe sa mesa totu a rigas, comente bi colamus cosa subra ◊ est iscrindhe in su cuadernu a rigas 2. a s'amigu l'at iscritu pagas rigas 3. a su sartu sestendhe li serbit sa riga 6. fit su manzanu chito ponindhe riga Sambenados e Provèrbios smb: Riga Terminologia iscientìfica ans Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu ligne, règle Ingresu line, ruler Ispagnolu línea, raya, regla Italianu riga, rigo, righèllo Tedescu Linie, Zeile, Lineal.