acavacài , vrb: acovecai, acrobecare, acrovecai, cavacai Definitzione betare a covecu, betare apitzu; betare a conca a bàsciu, coment’e ponendho a covecu; fintzes bortulare, furriare / a. a ccn. = cumbíncherelu, conchinàrelu a carchi cosa, fintzas pònnereli timoria faedhendhe de no lu lassare mancu faedhare comente cheret Sinònimos e contràrios abbucai, acuguzare, apatigai, bíncere, furriai, tavacare | ctr. iscavacare Frases chi fui dèu nci dhi acovecau sa pingiada in conca! ◊ is argiolas no acabbànt mai, cun su celu totu de unu colori acovecau in pitzus 2. tèngiu unu bellu scannu po mi sèi: cussu gei no si nci acovecat! 3. li ant covacadu sa carena in su putu 4. cussa tenit unu mairu pioncu e unu fillu acovecau! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu retourner, renverser Ingresu to turn upside down Ispagnolu volcar, dar la vuelta Italianu capovòlgere Tedescu auf den Kopf stellen.

boltulàre , vrb: bortulare, botulare, vortulare Definitzione furriare o fàere orrúere a terra, orrúere, betare apare sa cosa chentza órdine perunu lassandhodha posta a tréulu, pònnere sa cosa farrancas a susu Sinònimos e contràrios botulare, corriare, fruschinare, imbrotulare, iscrucuedhai, isvortulare, lodhurare, tambulare Frases ant boltuladu su logu a fundhu in susu ◊ si su padronu tiat ischire in cale ora benit su ladru, tiat bizare e no si tiat lassare bortulare sa domo ◊ s'ampulla si est male posta che podet bortulare ◊ cussa cosa fit ritza ma ch'est bortulada Ètimu ltn. *vol(u)tulare Tradutziones Frantzesu renverser Ingresu to overturn Ispagnolu revolver, volcar, mezclar Italianu rivoltare, rovesciare Tedescu umkehren, umwerfen.

cavacài, cavacàre , vrb: acavacai, cobacare, cobecai, cobecare, copercare, coperciare, covacare, covecare, covocare, crobecai, crobecare, cropecare, cuprecare Definitzione pònnere calecuna cosa coment'e a covecu, po ammontu, in pitzu, e carragiare etotu; girare, furriare una cosa (o a unu) comente si ponet unu covecu, nau in su sensu de dhu bínchere, de dhu cumbínchere a calecuna cosa, fintzes isserrare Sinònimos e contràrios acuguzare, apatigai, bíncere, furriai, inconchinare, tavacare / conchinare, cumbínchere | ctr. iscavacare Maneras de nàrrere csn: èssere covacadu a suore = a una murca de suore, insorau; casu de cuprecare = casu de fàghere a culirzones Frases s'isterzu samunadu si covecat a sucutare ◊ a su piatu si ndhe li covecat un'àteru pro muntènnere sa cosa in caentu ◊ daghi che aiant crobecau su baulu, su tziu si est postu a brabulliare 2. candho falat su ràndhine, covàcadi! ◊ sa pinneta est covacada a bude ◊ fit una domo betza meda e covacada a fenu ◊ su chelu est totu covacadu de nues ◊ sa paghe s'ala betat cavachendhe sas puntas de su male ◊ sas cartzas covacant sas ancas 3. est própiu cropecadu dae su demóniu! ◊ a chie sisiat, betzu, mannu o minore, che lu covecaiat 4. sos fizos, mischinos, sunt semper in intro che copercaos! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu couvrir, renverser Ingresu to cover, to overturn Ispagnolu tapar, volcar, convencer Italianu coprire, capovòlgere, sopraffare Tedescu bedecken, stürzen, überwältigen.

gessài , vrb: gessare, ghessare, ghisciare, ghissare, grisciare Definitzione furriare o incrubare s'istrégiu e betare a terra su chi dhu’est, ma fintzes su essire de s'abba o cosas deasi a sumidura, a biradura de un'istrégiu tropu prenu Sinònimos e contràrios betae / besciare*, birare, butulai, rebbucare 1 / sfai, sumire Frases mih chi ghissas su binu a terra! ◊ sos tubbos sont ghissanne trainos de petróliu ◊ grísciache s'abba! ◊ no che grisces su túcaru! ◊ sas mamas pianghent su sàmbene ghessau de sos fizos ◊ si as víviu tropu, a ghessare a fora, eh! ◊ li apo ghissau abba a manos a si sapunare 2. su late si che fit ghissendhe in su fogu ◊ s'abba sàssiat sos sartos assutos candho funtanas e putos ghissant e ingrussant sos pojos e sos rios (L.Loi) 3. sa cuba est gessendu Sambenados e Provèrbios prb: si nche ghissas s'ozu, disgràssia! Tradutziones Frantzesu renverser, déborder Ingresu to overflow, to pour Ispagnolu verter, derramar Italianu versare, traboccare Tedescu gießen, überlaufen.

isterricràre , vrb: isterrigai, isterrigare, isterrigiare, isterrigrare, isterrijare, isterrugiare, isterrujare Definitzione betare, istrumpare a terra, crocare istérrios in terra Sinònimos e contràrios aterrai, aterrighinare, imbrortzinare, isterricorjare, isterrighinare, isterrinai, istragorzare, sterrionai Frases giòvunus mannus… isterrigaus siant! ◊ in Osposidha bido chimbe ómines isterrujados: a balla los ant fertos che sirbones (C.Mura)◊ sa muzere de su zigante, atachendhe cun grandhe fúria sos soldados de su re, ndh'isterrijeit trinta ses ◊ at agatadu sa pobidha isterrigada in terra che àinu, imbriaga ◊ si est isterrigadu in s'erva ◊ candho pensas de isterrujare su male cun sa vindita, ndhe faghes nàschere un'àteru! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu abattre, renverser à terre Ingresu to lay out, to pull down Ispagnolu derribar, tumbar Italianu abbàttere, stèndere per tèrra Tedescu niederwerfen.

tambulàre , vrb: tumbulare 1 Definitzione incrubare a una parte fintzes a orrúere o fàere orrúere a terra, furriare o crocare a terra Sinònimos e contràrios boltulare, corcare, furriai, irbersulare, parangai, rúchere Frases l'ispinghesit a folte e che tumbulesit in sas iscalinas trodhulenne ◊ a caragolu a caragolu tambulamus a sa marina ◊ a su tàmbula tàmbula, a su rue rue, faghiat unu trechetu de totu sos diàulos 2. bae a su letu a ti tambulare un'iscuta! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu renverser Ingresu to overturn Ispagnolu volcar Italianu rovesciare Tedescu umwerfen.

«« Torra a chircare