branculimbèsse , avb Definitzione
a b. = a mercas in subra, a palas a terra: ctr. a mata a terra, a buca a terra / corcare, rúere a b.
Frases
sos bratos de sos àrbores pariant bortàndhesi a branculimbesse de su gàrrigu de su nibe
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
sur le dos
Ingresu
supine
Ispagnolu
decúbito supino
Italianu
supino
Tedescu
rücklings.
goròpa , nf, nm: cropa 1,
gropa,
gropas,
gropos Definitzione
is cúmburos de unos cantu animales, ue faet a cicire puru a cuadhu, ma chi arresurtat apalas de sa sedha
Sinònimos e contràrios
goropera
Maneras de nàrrere
csn:
portai a unu a cuadhu a gropas, de gropos = a gropera; gropi bóinu = nadu de cadhu, chi in gropas est fatu che a sos boes
Frases
a cheres sètzere in de gropos? ◊ est a gropas de cuadhu ◊ cust'àinu no bàliat gropas ◊ sas criaturas nche las sedent a goropa ◊ ti leo a goropa mea
Terminologia iscientìfica
crn
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
croupe,
dos
Ingresu
rump
Ispagnolu
grupa
Italianu
gròppa,
groppóne
Tedescu
Kruppe,
Kreuz.
ischína , nf: schina Definitzione
sa parte de apalas in sa carena, in mesu in mesu; sa filera de ossos (33 o 34, serra de i.) chi andhat de su gatzile a su frustale de sa coa, totu coment'e a nodos o lórigas subràbari e tentos apare de pòdere agguantare totu sa carena (mescamente in su cristianu, ca camminat prantau, in posidura verticale) e fàere giogu de si pòdere incrubare a dónnia bandha, cun d-unu pígiu de ossu modhe in mesu tra nodu e àteru, totu istampaos a bisura de lórigas a tales de formare unu cundhutu ue passat su meudhu; foedhandho de logu, in monte longu o puntas de montes, su tretu prus in artu, longu, a bisura de ischina de animale o serra / ischineta = is ossos de s'ischina de su pische
Maneras de nàrrere
csn:
zúchere i. = èssere forte; ischina de cabertura o schinali = su tretu prus in artu, totu de longu, de una carbertura a duas abbas
Frases
supenti e pesadindhe de ischina, comente faghias unu tempus! ◊ àteras bortas fipo ómine de ischina forte e sanu ◊ chirca tribàgliu, mandrone: si giughes bidru in s'ischina ingruxadila a furcone!
2.
inoghe badhes, rios e marinas sunt sidhados ispartos in sa zona chi a cabita lis faghent corona serras rujastras, buscosas ischinas
Terminologia iscientìfica
crn, slg
Ètimu
grm.
skina
Tradutziones
Frantzesu
dos,
colonne vertébrale
Ingresu
backbone
Ispagnolu
espalda,
columna vertebral
Italianu
schièna,
colónna vertebrale
Tedescu
Rücken,
Wirbelsäule.
mocílla , nf: mucíglia,
mucíllia,
muncíglia,
muncilla,
murcíglia,
muscíglia,
muscilla,
mutzíglia Definitzione
ispétzia de zainedhu, istrégiu de pedhe (ma prus che àteru de lana téssia, de furesu) chi si ponet apalas bestia in codhos (cun is corrias o tirellas) po pigare arrecatu a sartu; busciaca manna, larga, acapiada in chintzu ananti, chi portant is féminas po arregòllere olia
Sinònimos e contràrios
panatiera,
tasca,
taschedha
Frases
andendi a sartu, portàt sa marra a codhu e sa muncíglia in pabas ◊ torrant a sa famíllia allirga, ispedhiosa, cun libba e mesa de cosa in fundu a sa mucíllia (L.Cocco)◊ ci seus essius a cambaradas cun d-una muscilla de pani
2.
mamma in d-unu sinnu est a mutzíglia piena acogliendhe olia suta de s'àrbure
Ètimu
ctl.
motxilla
Tradutziones
Frantzesu
musette,
sac à dos
Ingresu
haversack
Ispagnolu
mochila
Italianu
tascapane,
zàino
Tedescu
Schäfertasche,
Rucksack.
palamída, palamíra , nf Definitzione
genia de pische mannu, longu agiummai de metro, chi faet meda in su Mediterràniu: de bisura assimbígiat a su písaru o cavàglia
Terminologia iscientìfica
psc, sarda sarda
Ètimu
ctl.
palamida
Tradutziones
Frantzesu
bonite à dos rayé,
pélamide
Ingresu
atlantic bonito
Ispagnolu
bonito
Italianu
palàmia
Tedescu
Pelamide,
atlantischer Bonito.
tólu , nm, agt: tou 1 Definitzione
sa parte grussa de una ferramenta po segare, s'àtera bandha de s'atza / abbarrare tolu = abarrai istrantaxu
Sinònimos e contràrios
saldiscu
| ctr.
assa 1
Frases
in bidha no si nat "tolu" s'óciu de sa istrale ma namus "intolau" pro nàrrere "mortu"◊ su tolu de sa bistrale, de s'aschiolu, de su leputzedhu, de sa càvana ◊ dh'ant iscutu a tolu de segure
2.
cussa picioca mi parit ca portat atza… e tou!
Sambenados e Provèrbios
smb:
Tolu
Ètimu
ltn.
tolus
Tradutziones
Frantzesu
dos
Ingresu
spine
Ispagnolu
recazo
Italianu
còstola (parte oppósta al tàglio)
Tedescu
Rücken.