Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbagadiàre , vrb: bagadiare Definitzione fàere bagadiu, fàere festa, no andhare a trebballare Sinònimos e contràrios afestai Frases su lunis m'abbagadio ca est printzípiu de chita, su martis so cossumita: no beto bucone a buca Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu prendre congé Ingresu to take a day off Ispagnolu estar de vacaciones Italianu celebrare il giórno festivo, far vacanza Tedescu feiern.

aspetatíva , nf Definitzione su tempus chi unu istat fora de trebballu chentza pèrdere su postu, po calecunu motivu grave Tradutziones Frantzesu congé Ingresu leave (of absence) Ispagnolu permiso Italianu aspettativa Tedescu Wartezeit.

congèdu , nm: conzedo, cungedu Definitzione dies chi unu si leat o chi dhi giaent de su trebballu po pàusu o àteru; acabbu de su servítziu militare Sinònimos e contràrios dispàciu Tradutziones Frantzesu congé Ingresu leave Ispagnolu despedida, licencia absoluta, canuto Italianu congèdo Tedescu Abschied.

dispàciu , nm: dispatzu Definitzione su che dispatzare, mandhare bogare a ccn. o calecuna cosa; cosa, mescamente isceda, chi si mandhat o chi si giaet a ischire Sinònimos e contràrios bocada, bocadura, dispatzada Frases a s'ammoradu li at dadu su dispàciu Ètimu ctl., spn. despatx, despacho Tradutziones Frantzesu expulsion, congé Ingresu expulsion, leave Ispagnolu expulsión (f), despedida Italianu espulsióne, congèdo Tedescu Ausschluß.

dispedía, dispedída , nf: dispidida, dispiria Definitzione su si dispedire tzucandho a calecunu logu atesu, su giare is saludos, andhare a saludare; s'úrtima parte de is modas (no sèmpere) chi si cantant in parcu; su mòrrere Sinònimos e contràrios andada, dirghiada, tucada / disispedida, illissessata, molte / cdh. dispidita Frases chin boghe trémula e lena bos poto fagher sa dispedida prite parto a terra anzena (G.A.Solinas)◊ isvilidu de tantos patimentos fit aprobe a fàghere dispidida a s'impiegu ◊ cun custa dispidida dolorosa mi lassas! 2. candho lompet s'ora de su destinu, nois puru faghimus sa dispedida ◊ como già l'as isortu su lórumu de sa vida… pro custa dispedida no agato cunfortu! (G.Porcheddu Useli) Ètimu ctl., spn. Tradutziones Frantzesu congé, adieu Ingresu leave, death Ispagnolu despedida Italianu commiato, congèdo Tedescu Abschied, Hinscheiden.

dispedíe , vrb: dispedire, dispediri, dispidire, dispidiri Definitzione fàere o giare sa dispidida, saludare andhandhosindhe, pruschetotu partendho po andhare atesu, fàere viàgiu longu, mancare tempus meda; fintzes mandhare, bogare, fàere andhare Sinònimos e contràrios dipaciare, saludae / lescensciare Frases si est dispedidu ca fit tuchendhe a sordadare ◊ si seus dispidius badhendi in pratza ◊ si funt dispidius e si ndi funt andaus ◊ o babbu meu caru, est arribbada s'ora de mi ne dispedire! ◊ cudh'ómine s'est dipididu e aviadu s'est 2. dispedichelu! ◊ l'at dispediu chin pacas paràgulas firmas ◊ su babbu e sa mama si avicinesint pro mi dispedire ◊ a su teracu su mere che l'at dispedidu ca no poniat mente Ètimu ctl., spn. Tradutziones Frantzesu prendre congé Ingresu to say goodbye (to s.o.) Ispagnolu despedir Italianu congedare, accomiatarsi Tedescu verabschieden ( sich ).

lesséntzia , nf: licensa, licéntzia, lissénsia, lissentza, lisséntzia Definitzione genia de permissu chi si giaet e tempus chi s'istat chentza atèndhere a calecunu dovere, fintzes su fógliu chi dhu giaet e dhu precisat; genia de permissu de s'autoridade púbblica po pòdere fàere calecuna faina (es. bèndhere, portare gente e àteru) Frases pro nois fit istadu gosu e gustu si ti aiant dadu sa lissénsia! (Pirastru) 2. siu Giuanni fut andau a iscola po biri chi arrennesciat a si ndi pigai sa licensa de cassa ◊ istanote che ndh'amus de armonia a modulassione de frecuentza, como chi s'ant bogadu sa lissentza sos poetedhos de sa Baronia!…(Sassu) Tradutziones Frantzesu licence, permis, permission, congé Ingresu permission, licence Ispagnolu licencia Italianu licènza Tedescu Erlaubnis, Schein.

vacàntza, vacàntzia , nf: bacàntzia Definitzione su tempus chi unu abbarrat iscabbúlliu de su trebballu, de s'istúdiu Sinònimos e contràrios féria Frases so partidu pro sas vacàntzias de istiu ◊ candu femu istudenti torramu a domu po is vacàntzias ◊ sas dies sunt torrados sos assessores friscos e pasados de sas vacàntzias ◊ candho istei piús mannita, mama e sorres mias si mi basaiant si paltia o torraia pro sas vacàntzias ◊ lunis su cocòi, martis sa fogatza, mércuris vacantza, gióbia arregàbudu, cenàbara e sàbudu sèmpiri piscau! (R.Locci) Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu congé, vacances Ingresu holiday Ispagnolu vacación Italianu vacanza Tedescu Urlaub.