caéntu , nm: cajentu, chelentu, chellentu Definizione temperadura artighina, prus che àteru po comente podet pràghere Sinonimi e contrari caldu, cazentu, cheghentu / basca, calura | ctr. frios, fritore Frasi pro maladia gai bastat a istare in caentu ◊ in beranu e in istiu in logos nostros che faghet caentu ◊ pònelu in su caentu, cussu piatu de cosa, pro no s'ifritare! ◊ ue bi at sole o fogu bi at caentu ◊ custas dies su tempus est in caentu Etimo srd. Traduzioni Francese chaud Inglese heat Spagnolo calor Italiano caldo Tedesco Wärme.

callènte, callènti , agt, nm: cazente, caxente, caxenti, chelente, chellente Definizione chi tenet caentu, chi est in caentu; chi tenet fortza, chi istat bene (chi tenet cosa, errichesa): nau de fémina, fintzes chi est in more Sinonimi e contrari caente*, caldu, calgenti, cheghente / caentu, cazentu | ctr. fridu, frios Modi di dire csn: caxente che fogu = caente meda, budhidu; fatzat callenti e arriat sa genti! = su chi contat est a èssere bestidos, de no tènnere fritu (e prus pagu contat sa bellesa de sa bestimenta o de sa cuguzura) Frasi s'abe cheret logu callente e fiores ◊ como sunt aeritas cazentes ◊ is pàrdulas chellentes si issundhint cun su sutzu de su limone e s'ispertzant de tzúcoro ◊ a is agiudadores si donàt su turredhu, su pistocu callente o durces fatus in domu ◊ ge no ti ndi at a dipendi cancunu dannu, de cussa puntura?… ponidí bàngius di axedu callenti! 2. sa carri donat e pedit callenti, carignus e cunfortu ◊ no portai lentzoru de linu ma una mantixedha de piu, però gei mi ndi fera de callenti! 3. si est afancedhada cun su datori e dhi at fatu giai unu pipiu: brut'ègua, gei dh'at agatada callenti! Traduzioni Francese chaud Inglese warm (th) Spagnolo caliente Italiano caldo Tedesco warm, Wärme.

calòre, calòri , nm: colore 1 Definizione su caentu chi lassat andhare su fogu o css. àtera funte de energia prus càrriga: de totu is formas de energia (mecànica, elétrica, luminosa, sonora) est sa chi prus s'isperdet; sa furighedha de is animales fémina (ma dhu narant de gente puru) candho bolent su mascu Sinonimi e contrari alore, caentu, callentori, caloria, calura / more, sua 1, subore / cdh. cammariola | ctr. friorzu, frios Modi di dire csn: pònnere a calore a focu, a colore a fogu = aparadu a su fogu, acurtzu a su fogu de si caentare; còiri a colori a fogu = arrustu; animale in calores = in more, chi cheret su mascru Frasi a seranu sas famíglias si riuniant a nàrrere contos a colore a fogu ◊ dhus apu fatus seci a colore de fogu ◊ in su furru no bi at colore ◊ sa peta rassa a colore a colore che l'arrustiat in suta de su fogu (Z.Virdis)◊ sa cótzula fit cota in sa tzidha a colore lentu 2. comente intrat s'istiu sas berbeghes benint in calore 3. titia, cussa picioca a gonna crúcia crúcia cun custu frius: ndi portat de caloris!… Etimo ltn. calore(m) Traduzioni Francese chaleur Inglese heat Spagnolo calor Italiano calóre Tedesco Wärme.

pàta , nf Definizione su calore de sa forredha, ma fintzes sa basca Sinonimi e contrari caentu, patera, tebidori / basca | ctr. frios Modi di dire csn: avb.: a p. a fogu, a p. de fogu = a calor'a fogu; cotu a p. = cotu in su pamentu de su foghile imbudhighinadu; p. a… = afaca a…; su fogu betat p. = mandhat caentu Frasi lezindhe custu contu paret de intèndhere sa pata de su forru coghindhe su pane ◊ no caentao mancu a pata a fogu (P.Bitto)◊ fit in domo sétzidu a pata a fogu ◊ intret segura sa pata de beranu! 2. fimus sétzidos pata a tie a nos contare sos contos Cognomi e Proverbi smb: Pata, Patta Traduzioni Francese chaleur du foyer Inglese home warmth Spagnolo calor del hogar Italiano calóre del focolare Tedesco Wärme der Feuerstelle.

tebidòri , nm: tebiore, tebiori, tebiroi, tepiore Definizione caentedhu brandhu, lenu Sinonimi e contrari alore, tebidesa Frasi sos tebiores de su mese de abrile ◊ intas sos animales godint su tepiore in s'umbra suta de sos àrvores Etimo srd. Traduzioni Francese tiédeur Inglese warmth Spagnolo tibieza Italiano caldùccio, tepóre Tedesco milde Wärme, Lauheit.

«« Cerca di nuovo