ànsa , nf: assa Definizione mancamentu de abba, sidi forte, meda, gana manna de bufare; calura forte Sinonimi e contrari ansura, asciutore, assarxu, sicoi / caldana, fogora Frasi sos màndhigos salidos ponent ansa ◊ creschet su dolore che ansa in su desertu de ànima sidida chentz'abba Etimo ltn. arsus, -a Traduzioni Francese chaleur brûlante, soif ardente Inglese burning thirst Spagnolo sed, sequedad, bochorno Italiano arsura, séte ardènte Tedesco brennender Durst.

àssu 1 , agt Definizione nau de animale fémina, chi est in more, in disígiu de mascu Sinonimi e contrari impurdedhiu, insuau, insutzuligau, suadu, suguzadu Etimo ltn. arsus Traduzioni Francese en chaleur Inglese on heat Spagnolo en celo Italiano inuzzolito, in calóre Tedesco begierig, brünstig.

bàsca , nf Definizione caentu forte meda, mescamente su chi faet in istade candho su sole est temperau Sinonimi e contrari caldesa, caldura, calentori, calura | ctr. friscura, fritu Modi di dire csn: sentiri sa b. = patire de sa calura; bascas de sa morte = su s'intèndhere morindhe, sa calura de chie est morindhe Frasi fiant istontonaus de sa basca che canis torrendi de cassa ◊ chin totu s'andhalitorra, fintzas candho su calore fit basca, mi sentio additzau pro su travallu ◊ est una basca de morri… seu totu a pampadas! ◊ de sa basca no aviat dormiu nudha ◊ baschixedha est fendi… de s'iscallai! Cognomi e Proverbi smb: Basca Etimo ctl. basca Traduzioni Francese chaleur étouffante Inglese heat Spagnolo calor, ardor Italiano caldo intènso Tedesco Hitze.

calàmmu, calàmu , nm Definizione basca forte cun umidore Sinonimi e contrari cama, camallóina, crucuju, fògora Frasi gi est pagu calamu, oi!…◊ cudhus merís de basca sentza de bentu fadiat unu calamu a segai a fitas! Etimo srd. Traduzioni Francese chaleur étouffante Inglese sultriness Spagnolo bochorno Italiano afa, caldo soffocante Tedesco Schwüle.

caldàna , nf: cardana Definizione basca forte in tempos de istade Sinonimi e contrari ansa, calmana, fogara, fogora, pampana | ctr. frios Frasi caldanas de inferru iscazant sa zente che catramu ◊ isse andhat donzi die a campu, a fritu e a caldanas ◊ mi so de abba frisca consoladu in dies sufocantes de caldana ◊ sas robbas sunt morzendhe de sidis a sa cardana de tríulas ◊ cun custas cardanas de sole, sa cosa prantada cheret abbada Terminologia scientifica tpm Etimo itl. caldana Traduzioni Francese chaleur accablante Inglese stuffiness Spagnolo caldo tórrido Italiano caldo eccessivo Tedesco Hitze.

calentòri , nm: callentori Sinonimi e contrari budhidore, caldura, calura | ctr. friorzu, frios Frasi in su mesi de argiolas is arrocas ghetant calentori ◊ su calentori de su soli est meda ◊ una messaja teniat sa sartània cun s'ollu, pronta a coxinai… nci arruit unu grillu e morrit in su callentori Etimo srd. Traduzioni Francese chaleur Inglese heat Spagnolo calor Italiano calóre Tedesco Hitze.

calòre, calòri , nm: colore 1 Definizione su caentu chi lassat andhare su fogu o css. àtera funte de energia prus càrriga: de totu is formas de energia (mecànica, elétrica, luminosa, sonora) est sa chi prus s'isperdet; sa furighedha de is animales fémina (ma dhu narant de gente puru) candho bolent su mascu Sinonimi e contrari alore, caentu, callentori, caloria, calura / more, sua 1, subore / cdh. cammariola | ctr. friorzu, frios Modi di dire csn: pònnere a calore a focu, a colore a fogu = aparadu a su fogu, acurtzu a su fogu de si caentare; còiri a colori a fogu = arrustu; animale in calores = in more, chi cheret su mascru Frasi a seranu sas famíglias si riuniant a nàrrere contos a colore a fogu ◊ dhus apu fatus seci a colore de fogu ◊ in su furru no bi at colore ◊ sa peta rassa a colore a colore che l'arrustiat in suta de su fogu (Z.Virdis)◊ sa cótzula fit cota in sa tzidha a colore lentu 2. comente intrat s'istiu sas berbeghes benint in calore 3. titia, cussa picioca a gonna crúcia crúcia cun custu frius: ndi portat de caloris!… Etimo ltn. calore(m) Traduzioni Francese chaleur Inglese heat Spagnolo calor Italiano calóre Tedesco Wärme.

camallóina , nf Definizione basca forte de istade cun aera úmida, chi faet sudorare: paret chi s'ària siat ballandho Sinonimi e contrari calammu, crucuju Terminologia scientifica tpm Etimo srd. Traduzioni Francese chaleur étouffante Inglese sultriness Spagnolo calor bochornoso Italiano caldo afóso Tedesco Hitze.

crucúju , nm, agt Definizione basca cun umidore meda de s'ària; nau de s'aera, chi est annuada, ammontada / fai c. = su si cobèrriri de s'ària cun nuis ma sentza de pròiri Sinonimi e contrari calammu, camallóina Frasi s'atóngiu portat undas de umidori e dis serradas de crucuju chi acorrat sa luxi adhia de issu 2. oi su celu est crucuju Traduzioni Francese chaleur étouffante Inglese sultriness Spagnolo bochorno Italiano afa Tedesco Schwüle.

frachèsa 1 , nf: afrachesa* Definizione genia de budhiore chi benit a totu sa carena (ma fintzes po basca) Sinonimi e contrari apoporada, bura, frachígliu, pampori Frasi soi totu cun sa trémula e a frachesas ◊ si proit andat bèni, bastus chi no fatzat frachesa de soli Traduzioni Francese bouffée de chaleur Inglese flush (hot) Spagnolo vaharada de calor Italiano vampata di calóre Tedesco Hitze, Glut.

pàta , nf Definizione su calore de sa forredha, ma fintzes sa basca Sinonimi e contrari caentu, patera, tebidori / basca | ctr. frios Modi di dire csn: avb.: a p. a fogu, a p. de fogu = a calor'a fogu; cotu a p. = cotu in su pamentu de su foghile imbudhighinadu; p. a… = afaca a…; su fogu betat p. = mandhat caentu Frasi lezindhe custu contu paret de intèndhere sa pata de su forru coghindhe su pane ◊ no caentao mancu a pata a fogu (P.Bitto)◊ fit in domo sétzidu a pata a fogu ◊ intret segura sa pata de beranu! 2. fimus sétzidos pata a tie a nos contare sos contos Cognomi e Proverbi smb: Pata, Patta Traduzioni Francese chaleur du foyer Inglese home warmth Spagnolo calor del hogar Italiano calóre del focolare Tedesco Wärme der Feuerstelle.

pudhérigas , nf pl Definizione casus cotus, màncias orrúbias chi essint in is cambas a fortza de dhas aparare nuas a su fogu, cosa chi a logos narant casuéciu Sinonimi e contrari càricas, chichiridhas, pudhedras Traduzioni Francese taches rouges de la peau à cause de la chaleur Inglese caloric spot Spagnolo cloasma producido por el calor Italiano cloasma calòrico Tedesco Leberfleck (wegen der Feuerhitze).

suàdu , pps, agt: assuau, suatu 1, subau, suvau Definizione de suare; chi est in more, in calore / subada che gatu = in more che batu in su tempus (chi istat a màulos, iscandhulosu) Sinonimi e contrari aibbadu, allimitu, imbirtiolau, insuiu, intzinnidu, suguzadu / cdh. sualzalitu Frasi pariant carrelas de vrústios de prudhedas suvadas Traduzioni Francese en chaleur Inglese aroused Spagnolo caliente, cachondo Italiano infoiato Tedesco geil.

suàre , vrb: assuae, subare, suvare Definizione nau prus che àteru de is animales, èssere o bènnere in more / fémina suada = in suatzone, in chirca de ómine Sinonimi e contrari ingrilliri, seguzare Etimo ltn. subare Traduzioni Francese entrer en chaleur Inglese to be on heat Spagnolo estar en celo Italiano andare in caldo Tedesco brunsten.

«« Cerca di nuovo