achilièra , nf Definizione àbbila de mare, genia de pigione mannu, papadore de petza, chi abbitat in is orrocas a oru a mare Terminologia scientifica pzn, haliaëtus albicilla Etimo srd. Traduzioni Francese balbuzard, aigle pêcheur Inglese sea eagle Spagnolo pigargo europeo Italiano àquila di mare Tedesco Seeadler.

arresciòni , nm: arriscioni, arrintzone, arritzone, arritzoni, arruscioni, arrutzoni, erriscioni*, ritzone Definizione arritzoni de mata, de terra, de sicu, genia de animaledhu chi si faet sa tana in terra o in buidos de mata, essit solu a denote, portat sa pedhe totu ispinas (foras de sa bentre) e candho dhu tocant si faet a bòcia totu ispinosa a dónnia bandha; genia de animaledhu de mare, tundhu, piticu de sete o oto centímetros, a ispinas longas a dónnia bandha (arritzoni de mari o de tríscia); su primu corgiolu de sa castàngia, totu a ispinas longas; nau in cobertantza, su sutabbídhiu de sa fémina / is partis de un'a. de mari: scroxu, ispina, buca, títulas (oos, solu de s'a. fémina), sidhus (genia de bentosas) Sinonimi e contrari eritu*, ischissone / tzinnea, tzintzinu Modi di dire csn: intrada de leoni e bessida de arritzoni = fatura de chie si paret de chèrrere o de poder fàghere meda e agabbat a birgonza o no faghet nudha; is arritzonis (de mari) iscolant = perdent sos oos, che lis essint irfatos a brou Frasi dhoi at lèpuris, conillus e arruscionis ◊ portat is pilus círdinus coment'e un'arruscioni Terminologia scientifica anra, erinaceus aeuropeus italicus; anb, arbacia pustulosa, paracentrotus lividus, echinus acutus, e. melo, sphaerechinus granularis; rbr Traduzioni Francese hérisson, hérisson de mer Inglese hedgehog Spagnolo erizo Italiano rìccio, rìccio di mare Tedesco Igel, Seeigel.

arrocàli , nm: rocale 1 Definizione genia de pische: a su mascu de s'a. biancu dhi narant perdixi e babbasuni, segundhu su tempus dhi narant lampu; in cobertantza, iscimpru, macacu Frasi aciapa su gatu ca ndi at furau s'arrocali de su pratu! Terminologia scientifica psc, crenilabrus tinca Etimo ctl. roquer Traduzioni Francese labre, gobie, merle d'eau Inglese goby Spagnolo tordo, señorita Italiano labro, pavóne, mèrlo di mare Tedesco Lippfisch.

atzíbba , nf: tzibba* Definizione genia de erba chi faet in oros de mare in terra salamata e chi ponent po chistire imbodhigada sa birímbua cota a orrostu o a budhiu Sinonimi e contrari èlema, elimedha / sassoini Terminologia scientifica rba, Atriplex portulacoides Traduzioni Francese pourpier des mers Inglese purslane Spagnolo orzaga Italiano porcellana di mare Tedesco Keilmelde.

burrída , nf: burrira Definizione genia de pische e genia de papare, manera de coghinare e cundhire (bagna e aghedu) segundhu su pische (mussola, scrita) Sinonimi e contrari bastinu Frasi lebit ca tengu porcedhu ammurtau e burrida cun àterus mandiaris! ◊ chi andas a innias ti ndi depis iscaresci de sa patata a ischiscionera e de sa burrira! 2. cantendi de mengianu chitzi est iscimingendimí, mi est faendi sa conca a burrira! Terminologia scientifica mng, psc, scyliorhinus canicula Etimo itl.l buridda Traduzioni Francese roussette, chat de mer Inglese sea cat (fish) Spagnolo pintarroja Italiano gattùccio di mare Tedesco Katzenhai.

caíta , nf, nm: caitu Definizione min. de cau, genia de pigiones: marragau o arrúndili de mari, o fintzes marragau a peis niedhus, caita bicu niedhu (itl. beccapésci = sterna sandvicensis)/ a/c.: coment'e in cau, deasi etotu in caita sa /c/ de cuménciu no càmbiat sonu po si agatare in mesu de duas vocales: sa caita = nr. "sacaíta" (e no "sagaíta") Sinonimi e contrari caixedha 1 Terminologia scientifica pzn, geochelidon nilotica, sterna hirundo, s. albifrons Traduzioni Francese sterne hansel Inglese gull-billed tern Spagnolo pagaza piconegra Italiano róndine di mare o stèrna zampenére, fraticèllo Tedesco lachseeschwalbe.

cirròni 1 , nm Definizione una genia de pische de mare apertu, de mare biu Cognomi e Proverbi smb: Cirroni, Cirronis Terminologia scientifica psc, synodus griseus Etimo itl.s cirru Traduzioni Francese poisson-lézard rayé Inglese sea lizard, atlantic lizardfish Spagnolo lagarto, logarto Italiano lucèrtola di mare Tedesco Meereidechse.

èlema , nf Definizione genia de erba chi faet in oros de mare in terra salamata e chi ponent po chistire imbodhigada sa birímbua cota orrostia o budhia: cun cust'erba faent sa merca Sinonimi e contrari atzibba, elimedha Terminologia scientifica rba, Atriplex portulacoides Traduzioni Francese pourpier des mers Inglese kind of vervain Spagnolo verdolaga marina Italiano porcellana di mare Tedesco eine Salzmeldesorte.

elimèdha, elimédhu , nf, nm Definizione genia de erba chi faet in oros de mare in terra salamata e chi ponent po chistire imbodhigada sa birímbua cota orrostia o budhia Sinonimi e contrari èlema, atzibba Terminologia scientifica rba, Atriplex portulacoides Traduzioni Francese pourpier des mers Inglese kind of vervain Spagnolo verdolaga marina Italiano porcellana di mare Tedesco eine Salzmeldesorte.

grògu 1 , nm Definizione genia de tzintzigorredhu de mare, minudu meda, in colore de chinisu, lisu a pintirighinos, est bonu a papare; dhue at logu ue is grogos funt tzintzigorros de terra, mannos Sinonimi e contrari caragolu 2. su pitzinnu giughet unu grogu de cussos mannos, zogandhe Terminologia scientifica its, monodonta turbinata? Traduzioni Francese escargot de mer Inglese sea snail Spagnolo caracol de mar Italiano lumachina di mare Tedesco Meerschnecke.

imbàtidu , nm: imbàtiru Definizione bentu friscu de mare chi movet is undhas e infriscat s’abba, pruschetotu de su Sud Sinonimi e contrari australe, imbatu* Frasi su piscadori portat sa pedhi niedha, arrecota de su soli e de s'ària salia de s'imbàtiru chi ndi benit de mari Terminologia scientifica tpm Traduzioni Francese brise de mer Inglese sea breeze Spagnolo viento marero Italiano imbatto, brézza di mare Tedesco Meeresbrise.

lútzu 1 , nm: allutzu Definizione genia de pische mannu de mare (faet fintzes de metro, a murru longu e a dentes mannas) Frasi est passadu unu lutzu mannu e si che l'at mandhigadu in d-unu bucone Cognomi e Proverbi smb: Lutzu, Luzzu Terminologia scientifica psc, sphyraena sphyraena Etimo itl.s luzzu Traduzioni Francese brochet Inglese sea pike Spagnolo espetón, barracuda Italiano lùccio di mare Tedesco Pfeilhecht.

màre , nm: mari Definizione mare biu, is abbas de sa Terra, in colore asulu cotu e biaitu, arregortas impare in is fundhales prus bàscios, cosa chi ndhe pigat tres batorunos de totu sa Terra: si distinghet in ocèanu, su prus mannu chi imprassat fintzes is continentes, e mare si intremesu de terras, parte de is abbas chi arresurtant inghiriadas de terras o in calecuna manera distintas de dhas pòdere cunsiderare a bandha de un'ocèanu (es. Mare de Sardigna, m. Tirrenu, m. Adriàticu, m. Mediterràniu); nau a ispantu in su sensu de meda, cantidade manna de gente e de cosa, símbulu de bundhàntzia / a./c.: de su paris de su mare si misurant is artàrias fache a s'aera e is profundhidades fache a su centru de sa Terra Sinonimi e contrari meda Modi di dire csn: camba, bratzu de m. = parte de unu mare chi che intrat in mesu de sa terra; mari biu = mare abbertu, abba russa; mari mortu = istagnu; s'abba a su m., aciúngiri abba a mari = dare a ue o a chie no ndh'at bisonzu; andhare a mare plenu = risposta de as arguidores chi che leant sos trastes a domo de sa cojada noa; no agatai abba in m. = no bídere su cadhu presu; mare malu = mari avolotau, candho s'abba est móida pro sos bentos (m. bonu candho est sériu); èssere che betadu a mare (nadu de cosa chi serbit) = èssere in debbadas, no lassare arrastu (nadu de cosa pérdida o furada); sicare su mare (nadu de unu pro su faedhare chi faghet)= faedhare a mal'istropiadura de lassare trassidos; (fàghere una cosa) canno sicat s'abba in m. = mai; camminare pígiu m. = subra de s'abba; cunnu de m. = burba marina o budha de cuadhu (o de molenti), zenia de cocoi de mare sentza de zoga, chi a un'ala e àtera zughet coment'e duas pínnigas; fàghere mares e mundhos = cosas de ispantu, mannas, aira; mare territoriale = tretu de mare largu unos 25 chilómitros totu ororu de sa terra, ue un’istadu essit a mare, cussideradu parte de su territóriu sou etotu (dae cuss'oru su mare est cussideradu internatzionale) Frasi oe che sunt in mare a si ammodhigare ◊ est biaitu e pàsidu su mare ◊ su mare si altzat, si falat e torrat a s'incànsciu sou ◊ sa balca piscagiola piscat in altu mare ◊ tue ses limba mala chi pones fogu a su mare! ◊ cun su vaporinu bandu a piscai in mari biu 2. in cussa domo bi fit su mare: contaiat una fémina de su vichinatu chi, solu dae s'atzimatura de sa càule, bi campaiat una famíglia intrea ◊ chi Deus ti cuntzedat unu mare de gràscias! ◊ bi aiat unu mare de zente ifatu sou ◊ su sole betat mares de lughe ◊ – Anue andais? – A mare plenu! 3. ant àpidu mare malu e lis at fatu male sa nave ◊ cussu dinari est che betadu a mare Terminologia scientifica slg Etimo ltn. mare Traduzioni Francese mer Inglese sea Spagnolo mar Italiano mare Tedesco Meer, See.

tramàdighe , nf Definizione bobboi chi ponent a esca po cassare su pische Sinonimi e contrari tramarígia Traduzioni Francese ver d'eau Inglese sea-mouse, nereid Spagnolo afreza, bayo, lombriz de tierra Italiano afrodite, nerèide, bruco di mare, ésca di fango Tedesco Borstenwurm.

tzíbba , nf: atzibba Definizione genia de erba chi faet in oros de mare o istagnu in terra salamata e chi ponent po chistire imbodhigada sa birímbua cota a orrostu o a budhiu Sinonimi e contrari èlema, elimedha Terminologia scientifica rba, Atriplex portulacoides Traduzioni Francese pourpier des mers Inglese orach Spagnolo orzaga Italiano porcellana di mare, obióne Tedesco Keilmelde.

tziloría , nf: tzirolia 1, tzirulia Definizione tzirulia de mare, una genia de pische a ossu modhe, a pinnas de costau mannas meda e a coa longa longa, finedhedha Frasi coghent ambidha e tzirolia, ma a su giarrete li faghent sas ficas! Cognomi e Proverbi smb: Zirulia Terminologia scientifica psc, myliobatis aquila Traduzioni Francese roussette Inglese eagle-ray Spagnolo águila Italiano àquila di mare Tedesco Seeadler.

tzintzínu , nm Definizione arritzone de mare, genia de animaledhu tundhu, a ispinas longas a dónnia parte: de sa calidade fémina si papant is oos, chi si agatant aintru a bisura de silibbas de aràngiu (fintzes de matessi colore) ma meda prus piticas mancu su tanti de unu cocerinu / is partis de unu tz.: scroxu, ispina, buca, títulas (ous), sidhus (genia de bentosas) Sinonimi e contrari tzinnea Terminologia scientifica anb, arbacia pustulosa, paracentrotus lividus, echinus acutus, e. melo, sphaerechinus granularis Etimo itl.l. zinzino Traduzioni Francese oursin Inglese sea urchin Spagnolo erizo de mar Italiano rìccio di mare Tedesco Seeigel.

«« Cerca di nuovo