carabàtu , nm: caravatu, caravatzu Definizione ferru acancarronau Sinonimi e contrari amu, cancaritu, cancarroni, gànciu, unchinu Terminologia scientifica ans Etimo spn. garabato Traduzioni Francese crochet Inglese hook Spagnolo garabato Italiano gàncio, fèrro adunco Tedesco Haken.

ferríghine , nf Definizione iscadra o medra de ferru, s'iscartu de su ferru iscagiau in sa forredha de su ferreri o in logu inue iscàgiant ferru Sinonimi e contrari cagaverru, férrina Traduzioni Francese scorie de fer Inglese slag Spagnolo metralla, cagafierro Italiano scòria di fèrro Tedesco Schmiedesinter.

férru , nm Definizione metallu lúghidu in colore de chinisu, elementu chímicu de símbulu Fe, númeru atómicu 26, pesu atómicu 55,85, chi in natura si agatat prus che àteru a minerale: s'óssidu est s’orruina; bículu, orrugu de ferru; sa sonàgia chi si ponet a su bestiàmene e fintzes su sonu chi faet; su f. de prentzare, genia de aina de imbudhidare po dhu passare in s’orrobba a dh'istirare; su cartzíngiu de unos cantu animales impreaos a trebballare; in cobertantza, is dentes; aina de ferru po fàere ccn. trebballu (a/c. coment'e mtl. no tenet pl.)/ calidades de f.: ferru tzacadinu, chídrinu o crú, ferru pastosu o corriatzu; trebballu chi si faet a su ferru: cardai o ingrujare, mazare o arropai (po dhu alladiare), saldai o assardare; ainas: su pei de f. = genia de pei ue su sabbateri intrat s'iscarpa a puncitare su fundhu; ferru de frisai = pro allorigare is pilos; ferru de mina = genia de puntedhu fine e parívile, a un'ala a punta cun s’atza che un’iscrapedhu po fàere bucos in s’orroca a pònnere mina / erba de f. = duas crezes de erba: Piptatherum miliaceum e Atriplex prostrata Sinonimi e contrari farramenta, prància, sonàgia Modi di dire csn: a f. de cadhu = atrotiau acoment'e su ferru chi si ponit a is peis de su cuadhu; f. giogau = ferru triballadu; bochire a f. fritu = bociri cun ccn. aina chi pungit e segat (arrasoja, istillu); fai a f. fenugu = a sa biscaina, acomenti essit essit, arrogai, distrui totu; bortàresi a su f. ruju = no tènniri arrispetu po nudha e po nisciunus; èssere o istare a f. tuponadu (nadu de ccn.)= abarrai citiu Frasi su fatu est prus forti de su ferru ◊ est forte, tostu che ferru ◊ a fàghere custa cosa bi cheret carchi ferru ◊ li est faladu su ferru in su sàmbene: pro cussu s'intendhiat débbile débbile! 2. sas anzones mias fint un'apentu: lis deghiat prata e no ferru! ◊ torra a su sartu, ca intendis sa música de su ferru chi portat su bestiàmini ◊ allargu s'intendhiat su ferru de unu tazu 3. mastru Antó, si bi at ferros prontos bato s'ebba a la ferrare! 4. sos ladros a sos tempos si boltaiant a su ferru ruju, che furaiant totu 5. su carvonaju s'aviat a su buscu cun sos ferros in manu Cognomi e Proverbi smb: Ferru Terminologia scientifica mtl, chm Etimo ltn. ferrum Traduzioni Francese fer Inglese iron Spagnolo hierro Italiano fèrro Tedesco Eisen.

filivérru , nm: filuverru Definizione filu de ferru, fintzes un’orrugu (canna de f.); nau in cobertantza, abbardente, pitziosa / camba o canna de f.; calidades de filiverru: zingadu, ispinosu, fine, grussu, chídrinu, modhe Sinonimi e contrari / cdh. filufarru Frasi azis postu ferradas a balcones, filuverru pungosu in dogni gianna ◊ a prèndhere custa cosa che cheret duos filiverros Terminologia scientifica mtl Traduzioni Francese fil de fer Inglese iron wire Spagnolo alambre Italiano filo di fèrro Tedesco Eisendraht, Draht.

gríglios , nm pl: grillos, grillus Definizione genia de trobea o cadena chi poniant a is manos o a is peis e pesu chi poniant a is presoneris Sinonimi e contrari griglione, musas Terminologia scientifica ans Etimo spn. Traduzioni Francese chaîne Inglese chain, iron block Spagnolo grillos Italiano caténa, céppo di fèrro Tedesco Kette.

prància 1 , nf: prantza Definizione orrugu ladu e grussu de ferru o àteru metallu grae chi s'imbudhidat a fogu o a currente fatu a manera de dhu pòdere aferrare a una manu, po istirare orrobba / prantza de ortigu = su ortigu a arrogus mannus comenti dhu bogant de is matas, apustis cotu e istirau Frasi sa prància candho est calda no si podet tocare ca brúgiat sa manu Terminologia scientifica ans Etimo ctl., spn. planxa Traduzioni Francese fer à repasser Inglese flatiron Spagnolo plancha Italiano fèrro da stiro Tedesco Bügeleisen.

tràba , nf: trava Definizione genia de trobea chi si ponet a is peis de ananti (in cambúcios) de un'animale mannu: est fata cun pagas lórigas de cadena in mesu e duas lórigas mannas (genia de grigliones, una a cada cambúciu) chi si serrant e aperint a crae (gardu, materatzu): po su prus si narat pl.; in cobertantza, impedimentu mannu chi no lassat camminare o fàere comente si bolet Sinonimi e contrari atravu, iférias Frasi mòvedi tandho, chi arrivada est s'ora de truncare sa trava! ◊ già chi no cheres gropera e ne trava e ne trobea, cherzo ischire it'est s'idea chi ti portat custa sera! (G.Budroni) Etimo ctl., spn. traba Traduzioni Francese entrave Inglese iron hobble Spagnolo traba Italiano pastóia di fèrro Tedesco eiserne Fessel.

«« Cerca di nuovo