montícru , nm: montígiu,
montigu,
montiju,
montiscru,
montixu,
montricu,
montrigu,
muntiju,
muntricu,
muntrigu Definizione
genia de montighedhu piticu, bàsciu bàsciu (a bortas dhu narant monte etotu in logos de basciuras)
Sinonimi e contrari
cúcuru,
frunchizolu,
sedha
Frasi
sos montígios si sunt assacarrendhe d'erva ◊ in cussu montigu si apubat una cresiedha ◊ sas arveghes che sunt pigadas a su montiju ◊ arrèssati un'azicu supra de carchi montricu! ◊ bi at montes artos e montiscros ◊ su babbu at datu duas lampitzatas in supra de su muntricu ◊ abberindhe s'istrada, pustis de duas chidas de triballu ant àpidu su nodu frimmu de su montrigu de Sa Corona ◊ bestint de ulia e laru ogni montrigu ◊ bi at bidhas inghiriadas de montigos
Terminologia scientifica
slg
Etimo
ltn.
montic(u)lus
Traduzioni
Francese
colline,
coteau,
monticule
Inglese
hill,
hillock
Spagnolo
colina
Italiano
collina,
còlle,
monticèllo
Tedesco
Hügel,
kleiner Berg.
sèdha , nf Definizione
genia de trastu chi, cun isterrimentu modhe asuta, si ponet in pitzu de s'ischina de molentes e cuadhos po dhue pòdere cicire ccn. o fintzes pònnere càrrigu; genia de iscannu fatu cun d-unu truncu, pedra ue si ponet su casidhu; tretu unu pagu in paris in cúcuru de monte, sa parte prus arta de unu logu; in cobertantza, pesu grae o chistione mala a padire / min. sedhitola / partes de sa sedha: s'arcu de ananti, s'arcu de asegus, sa conca (su tretu prus artu de s'arcu), sa coberta (pígiu de pedhe o àteru chi ammontat is travedhas e andhat de un'arcu a s'àteru), su petorali, sa cingra (po firmare sa s. a su dossu de s'animale, in bentre acanta a is cambas de ananti), sa retranga (de s'arcu de daisegus a suta de sa coa), s'istafa (a una parte e àtera), is trantzilleris (genia de codriolas po apicare calecuna cosa), is coscinus / itl. dòsso (di strada) = sedha
Sinonimi e contrari
sedhatza,
sedhone
/
cúcuru,
frunchizolu,
monticru,
sedhile
Modi di dire
csn:
pòniri sa s. = issedhare, sedhai; pigai sa s. a un'animali = catzare, falare, leàreli sa sedha; s. de càrrigu = sedhone, sedhatzu; non baliai sa s. = no baliare brullas, ofesas; non si dha podit pigai cun su cuadhu e si dha pigat cun sa s. = (pro un'ofesa o unu dispiaghere) no podet fàghere nudha a chie ndhe tenet curpa e si ndhe pagat cun àtere, cun chie podet; falare che sedha (nadu de frastimu, irrocu) = andhare bene meda de fàghere efetu; falare una sedha a ccn. = tènnere dannu, malasorte; sas sedhas de su carru = su letu o fundhu de su carru; sedhedha = creze de temperedha; drommire sedha sedha = in campu abbertu, chentza acotu perunu
Frasi
chei sos àteros cadheris, curriat su poledhu a sa nuda, chene sedha ◊ si pinnigànt otu o dexi giòvunus a cuadhu, sedha e istafas curtzas ◊ calicunu de sos cadhos at segadu sa cringa e pérdidu sa sedha
3.
sa robba si ch'est corcada in sa sedha ca bi tocat bentighedhu friscu ◊ a sos pisedhos de iscola che los pigaiant a ispassu a sa sedha de cunventu ◊ fiat coranta annus ingunis, in cussa sedha de monti
4.
bai ca cussa sedha dèu no mi dha lassu pònniri! ◊ si nos falat cussa sedha, de nos cumandhare sos mandrones, istamus friscos, mih!…◊ candho fut betada cussa sedha gei dhi costàt a si che dha tirare!…(A.Barra)
5.
sa maledissione chi li ant iscutu li est falada che sedha ◊ ca no binchet su cabadhu matzucat sa sedha!
Cognomi e Proverbi
smb:
Sedda
/
prb:
a cuadhu friau sa sedha dhi pítziat
Etimo
ltn.
sella
Traduzioni
Francese
selle,
colline
Inglese
saddle
Spagnolo
silla,
colina
Italiano
sèlla,
còlle,
collina
Tedesco
Sattel,
Hügel.