anédhu , nm Definizione prendha a lóriga chi si ponet in su pódhighe, a bortas de totunu andhare, a bortas totu trebballada o fintzes cun calecuna prendha de pedra; genia de cricu de ferru o de lutone chi si ponet in sa màniga a lepedhas e àteras ferramentas po dhis giare fortilesa; agt. puru o irballu? / min. anedhutzu Sinonimi e contrari fasceta, fede, manafidi Modi di dire csn: a. de randhita = anedhu de oro cun filigrana e pedras; a. de puntas = anedhu de oro cun chimbe o oto pínnigas; didu de s'a. = su de bàtoro pódhighes de sa manu; ogu de s'a. = ue est incrastada sa pedra (su chi ndhe zughet); ligai perda in anedhu = incrastarebbei ranu de prendha; a. de sarmenta = bentzígliu 1, úrtzula 1 Frasi isposendhe, s'ómine ponet s'anedhu a sa fémina e issa a s'ómine ◊ cussu che infilat una fritza in dóighi anedhos arreu! ◊ piga s'anedhu e ponidhu a su didu de sa fémina! ◊ s'anedhu m'intrat a inzotu, so ingrassada 2. sos ómines devent dare puru: sa fémina n'est istufa, no los agguantat prus e fachenne gai los lassat che malune anedhos (Prémiu Posada) Terminologia scientifica prd Etimo ltn. anellus Traduzioni Francese bague Inglese ring Spagnolo anillo Italiano anèllo Tedesco Ring.

àrra , nf Definizione lallanu de oro o de àteru metallu bellu fatu po pònnere in dossu, mescamente in pódhighes, ma fintzes in su brúciu, in su tzugu, in origas: genia de caparru o singiale chi s'isposu donat a s'isposa; si narat fintzes a sa lóriga de filuverru chi si ponet in su murru de su mannale po no forrogare Sinonimi e contrari lallanu, prenda / anedhu, aricina, arracada, nàcara, pendhulica / àrria Frasi abarras noti e dí cun s'isprigu ananti cumponendurudí is arras Cognomi e Proverbi smb: Arra, Arras Terminologia scientifica prd Etimo ltn. arra(e) Traduzioni Francese bague Inglese ring Spagnolo anillo, alianza Italiano anèllo Tedesco Ring.

fède , nf: afede Definizione prendha de oro chi si donant cojuandho is isposos a pònnere in su pódhighe de s’anedhu in sa manu Sinonimi e contrari anedhu, manafidi, maninfiore, matzete Etimo itl. fede Traduzioni Francese anneau nuptial Inglese wedding-ring Spagnolo alianza Italiano anèllo nuziale Tedesco Ehering, Trauring.

gangalíta , nf: gangulita, gangullita, grangullita Definizione in su gúturu, su tretu totu a inghíriu de s'ingurtidórgiu; afidura, istrinta a su gúturu fata cun is manos; genia de corpu chi si faet in su gúturu / ponni is gangalitas a unu = pònnere sas ganghedhas, sa puligada Sinonimi e contrari atzavoga, ganghedha, puligada, tzoga 1 / cianculita, ciucullita Terminologia scientifica crn Etimo srd. Traduzioni Francese anneau pharyngien Inglese pharyngeal ring Spagnolo anillo faríngeo Italiano anèllo faringèo Tedesco Rachenmündung.

giòbe , nm: ciopu 1, giobu, lobu Definizione giru, lobu de cosa (es., filu, fune, codriola) coment'e acapiandho a nodu istrintu o fintzes lenu chi potzat iscúrrere po cassare mescamente animales (ma si narat fintzes in cobertantza po gente); orrugu de sartitzu cun is cabos acapiaos impare; lóriga de cadena Sinonimi e contrari isciocu, lantu Modi di dire csn: giobu de càriga = filleri de càriga; parare su giobu = parai su latzu; giobitu de criadura = cosa chi si apicat in trugu a sa criadura pro no àere male Frasi upas caratzadas de pídigu parant sos giobes a sa libbertade ◊ a giobu mi l'ant tenta sa crabola (G.Fiori)◊ si che torresit a binza gàrrigu de giobos e comintzesit sa catza de sas puzones ◊ retzas, trobeas, giobos fuo, cantos ndhe preparas tue, trassista! 2. at mandhigadu unu giobu de saltitza ◊ est una cadenita totu a giobitedhos ◊ sa cadena est fata a tantos giobos intrados apare Etimo ltn. cop(u)lum Traduzioni Francese nœud coulant, lacet, anneau de chaîne Inglese skipknot, lace, link Spagnolo lazo, eslabón Italiano càppio, làccio, anèllo di catena Tedesco Schlinge, Kettenglied.

lórica , nf: lóriga Definizione css. cosa tundha a bisura de anedhu, cun istampu in mesu, fintzes donniunu de is ossos de s'ischina (nodos); genia de prendha de apicare in origas; is nàcaras de is pudhas; furriotu de foedhos, iscusas, arreghèscias / genias de prendha a lóriga de apicare: a càliche, a lantione, a pendhulitzones, a prudone, a rodedhas, de coradhu, de oro Sinonimi e contrari anedha, anedhu / arracada, loritzina Modi di dire csn: lorighedha, lorighita = zenia de pumata longhita; sa lórica de su trucu = sa mola de su tzugu; lórica de isposa, de sa fide = anedhu de isposare; sa lóriga de sa zanna = zenia de anedhu russu pro tochedhare; lórigas, lorighitas = pilos allorighitados; lorighitas de bide = filongiana, itl. vitìccio; lorighitas de brou = istídhius de ollu in su brodu; annare a lórigas = a biraorba, faghindhe inghírios; agatare a ccn. presu a sa lóriga = a corpu seguru, che animale presu (si narat sempre in sensu negativu) Frasi in su muru de sa loza bi sunt sas lórigas pro prèndhere sos animales ◊ si at truncau sa lórica de su trucu sa die chi est rutu 4. cussu cadhajoni de síndigu iat cumenciau a lórigas, a lórigas, una borta una cosa, una borta un'atra…◊ malgiane est annanno a lórigas ◊ sa zente no l'agatas presa a sa lóriga, no: donzunu est pessendhe a sas fainas suas e cheret chircadu cun tempus! Cognomi e Proverbi smb: Loriga Etimo srd. Traduzioni Francese anneau, bague, vertèbre Inglese ring, vertebra Spagnolo anillo, sortija, vértebra Italiano anèllo, vèrtebra Tedesco Ring, Wirbel.

pisciótu , nm Definizione in sa natura de s'ómine, su pedhutu chi ammontat sa conchedha Terminologia scientifica crn, ssl Traduzioni Francese prepuce Inglese prepuce ring Spagnolo anillo del prepucio Italiano anèllo del prepùzio Tedesco Vorhautbändchen.

«« Cerca di nuovo