abrúlla , nf: ebrulla Definizione calidades de erbas bonas chi si arregollent po papare ma chi creschent desesi chentza dhas prantare Sinonimi e contrari ebrúgiu Frasi chi dhoi fut mitza si castiàt po martutzu o laixedhu e in cungiau ínnidu po àteras abrullixedhas (P.Caredda)◊ fut beranu, su logu fut prenu de abrulla e mammai iat fatu un'insalda a prandi. Etimo srd. Traduzioni Francese herbe potagère Inglese vegetables (greens) Spagnolo hierbas silvestres buenas para comer Italiano erbàggio Tedesco Kräter.

àca , nf Definizione ebba de portante, ammaistada a camminare movendho impare ambaduos peis de una parte, a borta a borta Sinonimi e contrari acheta, ebba, vacheta Cognomi e Proverbi smb: Acca Terminologia scientifica anall Etimo spn. haca Traduzioni Francese jument qui va l’amble Inglese pretty mare Spagnolo yegua amaestrada para mover los pies de un lado juntos Italiano cavallùccia Tedesco kleine Stute.

acajólu , nm: acajou, arcajolu Definizione coment'e una fentanedha fata in is muros grussos, aperta a una parte, ananti, coment'e unu níciu, fintzes cun tàula a metade, a manera de dhue pòdere pònnere o arrimare ccn. cosa Sinonimi e contrari camaritu, colomberi, fenesta, macarina, muricone 2. iscruculla is arcajolus de s'ómini e as agatai sa beridadi de sa vida Terminologia scientifica dmo Etimo srd. Traduzioni Francese débarras Inglese receptable, storeroom Spagnolo espacio empotrado en la pared para guardar algo Italiano ricettàcolo, ripostìglio Tedesco Abstellnische, Wandschränkchen.

allústra , nf, nm: allústriu, allustru, lustra* Definizione genia de pasta o crema chi si frigat po fàere lúghida calecuna cosa (mescamente pedhe) Sinonimi e contrari illustru Frasi teniat allústriu de butinus po bendi ◊ po giogai a peincaredhu si ghetat una perda ciata o un'iscàtula de allustru Traduzioni Francese cirage Inglese shoe-polish Spagnolo betún, crema para el calzado Italiano lùcido per scarpe Tedesco Schuhcreme.

aradróxu , agt: aratóriu, aratorju Definizione nau de terrenu, chi est de campu, po laorare, lassau po dhue semenare e fàere su laore; terra bona po arare e laorare Frasi is terrenus aradroxus dhus pagant prus pagu de is terrenus de fràbbicu Etimo ltn. aratorius Traduzioni Francese terre cultivable, labourable Inglese tillable soil Spagnolo arable, tierra buena para ser labrada Italiano aràbile, arativo, terréno agrìcolo Tedesco pflügbar, Ackerland.

arresolièra , nf Definizione ampudhita a pònnere rosóliu, licore Terminologia scientifica stz Traduzioni Francese buteille à liquer Inglese rosolio bottle Spagnolo botella para rosoli Italiano rosolièra Tedesco Glasbehälter für Rosolio.

assòrte , nf: sorte Definizione pruschetotu, bestiàmene arregortu a pagu a pagu o postu a parte po dhu bèndhere, fàere a petza Sinonimi e contrari cedha, ereu, fiotu, grústiu, issorta, majone, pasa, retolu, sinnissoni, trechinzu, tropa, tropedhu Frasi un'assorte de bacas, de cadhos Etimo srd. Traduzioni Francese assortiment Inglese assortment Spagnolo el juntar reses para venderlas Italiano assortiménto Tedesco Sortiment.

ataleschí , cng Definizione a tales chi… = a manera chi…, a puntu chi… Frasi avisant sos fideles ataleschí acudant a crésia ◊ a tales chi viva friscu e sanu ◊ onora a su babbu e a sa mama a tales chi bivas tempus meda ◊ si un'istante iscultaias, a tales chi piús no ti ndhe bantes, ti proao in rejones apagantes Traduzioni Francese de sorte que, afin que Inglese so that Spagnolo para que Italiano talchè, affinchè Tedesco so daß, damit.

brochèra , nf Definizione màchina po fàere brochetos de cimentu Traduzioni Francese machine à blocs (de béton) Inglese machine used to produce cement blocks Spagnolo máquina para hacer bloques Italiano blocchièra Tedesco Blockmaschine.

carràlzu , nm: carrarju, carrarzu, carraxu, carrazu Definizione fossu chi si faet in terra po orrostire unu pegus intreu imbodhigau in murta, carragiau e fatu su fogu in pitzu: coi un'animali a carraxu; logu inue si chistit petza in friscu, cuadórgiu de cosa furada; cosas betadas a muntone, boghes betadas apare, isterratzu fuliau; cosa chi serbit a carragiare Sinonimi e contrari abbatúliu, abbolotu, atrepógliu, bullíssiu, chichígliu, chimentu, derreore, digorju, sciumbullu, trambullu, tregollu, trinellu / isterratzu / carragliatura Modi di dire csn: fai una cosa a carraxu = male, chentza régula; carrazu de pannos = muntone, cabidhada de pannos Frasi aiant furadu una baca, l'aiant fata a peta e cuada in su carrarzu, in sa tuva de unu beterone élighe ◊ in d-una conchedha aiat sistemau su carrarju ca in intro bi aiat una perca funguda e frisca ◊ depiat picare unu ladus de peta dae su carrarju chi teniat in sas bírghines ◊ sa limba sua paret peta de carrarzu! 2. at nadu unu carralzu de fàulas ◊ dhoi fiat unu carraxu de genti ◊ pro aparizare su terrinu peseint unu muru e fateint una cora chi bi betaiant totu su carrarzu pro la pienare 3. custus funt bellus isceti a fai carraxu, a tzérrius e a sàrtidus 4. est iscriendi a carraxu ◊ est unu carralzu de domos lampadas ◊ custu logu est totu a carraxu: circai de dh'allichidiri! 5. si sunt drommidos sentza carralzu, in fora, mancu una tupa e ne unu barracu ◊ a monte no si dhue podet erribbari ca sa ní fait carràrgiu Etimo ltn. carnariu(m) Traduzioni Francese tollé Inglese place to cook or store meat, din Spagnolo foso en el suelo para cocer la carne Italiano carnàio, putifèrio, bailamme, gazzarra Tedesco Fleischkammer, Krawall.

carriadòrgia, carriadòrza, carriadròxa , nf: carriatòglia, carricatorja, carrigadorja, carrigadroxa, garriatòglia Definizione de is pértigas de sa bide, sa chi si lassat fintzes prus longa po bogare prus frutu; calidade de àghina bianca / est peus de unu ciliru de cerri chi no acherrat mancu una carriadroxa = (nau de ccn.) est unu culivala, no aguantat su segretu Sinonimi e contrari barriadorza, cabidiana | ctr. codiana Frasi assumancus duas carriadroxas lassaisidhas a dónnia fundu Etimo srd. Traduzioni Francese sarment fructifère Inglese shoot Spagnolo sarmiento más largo para fruto Italiano tràlcio da frutto Tedesco Schößling.

càsticu , avb: càstigu, càstiu 1 Definizione a c. = po is die de festa / zipone, beste de càstigu, de càstiu = su bonu Sinonimi e contrari | ctr. fitianu Frasi custos pantalones mi los lasso a càstigu ◊ si ponias mente a mie lu tias portare a càstigu in sas dies bagadias, cussu pinzos ◊ su sartu mi tevet leare sas misuras pro unu bestire de càstigu ◊ a su tempus sa peta in sas domos fit a càstigu ◊ ti ses bestiu chin sa beste de càsticu Etimo srd. Traduzioni Francese réservé pour les grandes occasions Inglese reserved for the feasts Spagnolo para las fiestas Italiano riservato per le fèste Tedesco für die Festtage aufbewahrt.

chírra , nf: chírria, cirra, ghirra Definizione logu ammontau, genia de acorru, po dhue pònnere angiones o crabitos abbandha de is mamas; in s'acorru po is procos, una parte prus pitica de s'àurra, inue si ponet abbandha sa màdria angiada; fintzes matzu o chirrione de pilos, su pilu atzutzudhiu de un'animale / erba de cirras = ispéliu (Plumbago europaea) Sinonimi e contrari adile, àrula, cerina, cirradroxu Frasi coment'e àbbile airada s'iscudet subra de sos anzones in sa chirra Cognomi e Proverbi smb: Chirra Terminologia scientifica srr Etimo ltn. cirra, cirrus Traduzioni Francese enceinte Inglese pen Spagnolo corral para animales pequeños Italiano recinto per animali pìccoli Tedesco Gehege.

coberigàscia , nm Definizione telu téssiu po dhu pònnere a usu de tiàgia in pitzu de is càscias Sinonimi e contrari coberibbanca Etimo srd. Traduzioni Francese nappe pour coffre Inglese box cover Spagnolo tela para cubrir las arcas Italiano copricassa Tedesco Truhedecke.

cóntzu , nm Definizione genia de lentza po piscare Sinonimi e contrari palamitu Terminologia scientifica ans Etimo itl.s conzu Traduzioni Francese ligne à pêcher Inglese boulter Spagnolo clase de hilo para pescar Italiano palàmito Tedesco Langleine.

corriscàle, corriscàli , nm Definizione su corredhu a pònnere cosighedha asciuta, sa funghedha, po allúere su fogu Sinonimi e contrari corriscarju, corruèscara Terminologia scientifica stz Etimo srd. Traduzioni Francese petit étui de corne Inglese little horn to light fire Spagnolo cuerno para encender el fuego Italiano cornétto contenènte ésca Tedesco Hörnchen mit Köder.

cóvinu , nm Definizione arretza po piscare ambidha, nassa fata cun pértiga Terminologia scientifica pscd Etimo ltn. cophinus Traduzioni Francese nasse pour pêcher l'anguille Inglese eel basket Spagnolo nasa para anguilas Italiano nassa per anguille Tedesco Aalreuse.

coxíbi, coxíli , agt Definizione nau prus che àteru de laore, chi est de còere, bonu po còere; chi est de bonu cotu; nau de ccn., chi si lassat pigare comente bolent is àteros, chi adduit tropu a s'àteru Sinonimi e contrari coidore, coili 1 | ctr. gremedhu Frasi loris coxibis sunt totu sos laores bonos a còghere pro sa zente gai etotu comente si collint, chentza maghinados: fae, prisuci, basoludundhu, e gai Etimo ltn. cocibilis Traduzioni Francese facile à cuire Inglese something to cook, that is easy to cook Spagnolo para cocer Italiano da cuòcere, che cuoce facilmente, cottóio Tedesco zum Kochen, einfach zu kochen.

cradiadòre , nm Definizione agiuante de unu giòmetro o de ingenieri candho faet rilievu topogràficu (poderat su cràdiu o canna) Sinonimi e contrari cannigiadori Etimo srd. Traduzioni Francese arpenteur Inglese surveyor's helper while he is making topographic relief Spagnolo ayudante que pone los piquetes para medir Italiano canneggiatóre Tedesco Feldmeßgehilfe.

cronicàriu , nm Definizione ispidale po maladias malas a sanare Traduzioni Francese hôpital réservé aux malades atteints d'affections chroniques Inglese long-stay hospital Spagnolo hospital para enfermos crónicos Italiano cronicàrio Tedesco Siechenhaus.

«« Cerca di nuovo