biscàre , vrb Definizione aciapare, cassare cun su biscu Sinonimi e contrari imbiscare Etimo srd. Traduzioni Francese engluer Inglese to spread with birdlime Spagnolo enviscar Italiano invischiare Tedesco mit Vogelleim fangen.

friài , vrb: friare, fricare, frigai, frigare Definizione passare calecuna cosa tocandho in pitzu de un'àtera unu pagu a forte siat po pigare (limpiare, samunare), o pònnere, o fintzes po aconciare un’arremu; fàere freaduras, malandras, a su friga friga cun calecuna cosa; cullonare, pigare a ingannu / ger. friendi Sinonimi e contrari afrigongiai, carasiai, cariare, ifricatzare, scrovinai, sfrigongiai / lúngiri / acostanare, agliagai, frazare, inghetare, iscaldire, ispitulare, malandrare Modi di dire csn: avb. friga friga = acurtzu meda, azummai tochendhe, tochendhe própiu; èssere friga friga = istare sempre tochendhe a un'àteru acurtziendhesili; andhare friga friga = a sachedhadura, coment'e frighendhe; zúghere a unu friga friga = tene tene, acurtzu meda curríndheli fatu pro lu tènnere; frigai s'arrobba = samunare; frigai bèni sa mardi a unu = dàreli unu dispiaghere mannu; frigare su late = acragare, pònnere su cragu a su late; frigare murta, lestincu = arregòllere murta, lestincu Frasi s'isterzu cheret bene frigadu pro che li catzare sa cosa atacada ◊ seu andada a frúmini a frigai s'arrobba ◊ in sa pedhe malàida si at frigadu sa pumada ◊ de sa cuntentesa chi teniat fit sempre frighèndhesi sas manos ◊ s'arromana chi frigu parit unu ghetau… ◊ po sa cura de su léndhine si poniat mele in d-unu tzapulledhu e si frigàt fintzes a che dh'arrasigare 2. custa cintura mi est friendi su tzugu 3. non mi frigais prus: no aspetu a nisciunus! ◊ male, un'ómine abbistu che lodhe no fit tantu fàtzile a lu frigare! Cognomi e Proverbi smb: Frigau / prb: cuadhu friau sa sedha timit Etimo ltn. fricare Traduzioni Francese frotter, froisser, enduire Inglese to rub, to spread Spagnolo frotar, untar, engañar Italiano fregare, sfregare, strofinare, stropicciare, spalmare Tedesco reiben, streichen.

irmendhàre , vrb Definizione fàere ischire is segretos, nàrrere totu su chi s'ischit, chentza abbisóngiu; fintzes cunfessare, pentire; lassare a pèrdere, no fàere contu de calecuna cosa Sinonimi e contrari iscassetare, iscobiare, lendhare, scolovetai / cufessare Frasi prima at incomintzau a li dimandhare su segretu, apustis a li zurare chi mai liu diat irmendhare (G.F.Sedda) 2. pessa de t’irmendhare: mira chi su pecadu est grae! (A.Cucca) 3. irmendhatindhe, de cussu! Traduzioni Francese divulguer Inglese to spread Spagnolo propalar Italiano propalare Tedesco verbreiten.

ispabaràre , vrb Definizione pònnere ispratu, istérriu de si pòdere bídere totu, bene Sinonimi e contrari ispàlghere, istèrrere, istirare, stendiai | ctr. atuturae, imboligare Frasi torrant cun cudha tela manna, naro chi fit nessi duos metros e chimbanta, la ponent in terra e l'ispàbarant (M.Bua) Traduzioni Francese déployer Inglese to spread Spagnolo desplegar, extender Italiano dispiegare Tedesco ausbreiten.

ispaghinàre , vrb: ispagnai, ispainai, ispainare, ispaniai, ispaniare, isprainare, spagnai Definizione pigare e betare o pònnere ispratu a ispergiadura, ispainau peri su logu; isterrigorzare, pònnere crocau totu istérriu Sinonimi e contrari illaizare, isciudrare, ispàlghere, isparcinare, isparminare, isprabinare / isterrighinare, isterrinai | ctr. ammuntonae, collire Frasi a su fenúciu a pizu si ghetat unu pacu de sufrissu vene ispaghinau e un’ispiugherada de casu ◊ Bidhanoavorru est diventada famosa po sa cultura chi arrennescit a ispaniai ◊ s'ispagnat su concimi ◊ ossus ispainaus a ingíriu de su foghidoni ◊ isciú sa pudha, chi m'ispànias sa palla!◊ est ispaghinendhe sa chisina 2. sa gatu est ispaghinàndhesi in terra 3. sas crapas sont ispainatas in sas ripas de su monte Etimo ltn. *expaginare Traduzioni Francese étendre, répandre Inglese to spread Spagnolo esparcir, derramar Italiano spàndere, spàrgere, diffóndere Tedesco ausstreuen, verbreiten.

ispàlghere , vrb: ispàrgere, ispàrghere, ispàrgiri, ispràgere, ispràghere, ispraghi, ispraxi, spàrgiri Definizione pònnere, portare, betare peri su logu, atesu de pare, nau pruschetotu de cosa ammuntonada o meda; pònnere istérriu, ispratu, istirau, su si apèrrere de is frores / pps. ispaltu, ispartu Sinonimi e contrari ispabarare, ispaghinare, isparcinare, istèrrere, sparri | ctr. ammuntonai, atuturae, collire Frasi mi apo ispartu sos pannos ◊ dhoi at tupas de arrú po ispraxi s'arrobba ◊ sas berbeghes s'isparghent paschindhe ◊ isparghídebbos chirchendhe cosa pro aggurgare prus logu! ◊ su sonu de su ferru de su tàgiu s'ispraghet in totue ◊ ant ispartu sa zara in s'istrada ◊ si funt ispràxius cantendi e badhendi 2. no b'isparghet prus frore in sa pastera Etimo ltn. spargere Traduzioni Francese répandre Inglese to spread Spagnolo esparcir Italiano spàrgere Tedesco ausstreuen.

ispixàre , vrb Definizione isciusciare is pinnigas, is piegas, istèrrere una cosa pinnigada Sinonimi e contrari ispinnicare | ctr. apigiare Etimo srd. Traduzioni Francese repasser Inglese to spread (out) Spagnolo desplegar, desdoblar Italiano spiegare, stirare Tedesco auseinanderfalten.

istèrrere , vrb: istèrriri, sterri Definizione pònnere sa cosa a manera de pigare logu meda, atesu de pare, in paris (fintzes in su sensu de carragiare cun cosa istérria, de pònnere cosa modhe isprata po pònnere àteru in pitzu), fintzes pònnere crocau; cumenciare unu chistionu, presentare un'argumentu; nàrrere a bàntidu cosa meda prus de su chi est; allonghiare una chistionada, un'allega, a manera de nàrrere cosa meda, fintzes creschendho sa cosa / pps. istérridu, istretu Sinonimi e contrari atendiai, ilboligare, ispabarare, ispàlghere, isparcinare, istèndhere, istenniare, istirare, stendiai, tèndhere | ctr. ammuntonae, atuturae Frasi s'isterrent sos trastes ifustos in su sole ◊ isterro su pamentu a pabilos pro no imbrutare illatendhe ◊ suta de sas olias como isterrent telos pro coitare collindhe ◊ tocat a istèrrere zara in s'istrada ◊ sas tzitades si sunt isterrindhe, ma medas bidhas si che sunt derruindhe ◊ sa canna prantada s'isterret, si leat su logu ◊ su fogu fuidu s'est istérridu meda ◊ istèrredi cue e drómmidi ◊ no t'isterras tropu! 2. sunt a bínchida isterrendhe versos ◊ como cussu isterret carchi àtera fàula! ◊ toca, isterri sa chistioni, ca intendeus! 3. e za no isterret, mih, candho chistionat de su fizu: paret menzus de Deus! 4. s'ora ch'est tarda e no mi apo a istèrrere meda cun sa chistionada mia ◊ si li naro carchi fàula no l'abbàido mancu in oxos, ca sinono si mi leget in cara deretu chi so isterrendhe Etimo ltn. sternere Traduzioni Francese étendre, répandre Inglese to spread out Spagnolo extender Italiano spàrgere, stèndere, estèndere Tedesco verstreuen, ausstrecken, erweitern.

lendhàre , vrb Definizione nàrrere a s'unu e a s'àteru totu su chi s'ischit chentza abbisóngiu, fintzes cosas chi iant a dèpere istare méngius chentza bandhias comente podent èssere is chistiones de domo o personales Sinonimi e contrari irmendhare, iscassetare, iscobiare, linire, sbrufulai, scolovetai, scordulai Frasi neune andhaiat a lendhare sa cosa a sos carabbineris e si calicunu si proaiat a iscobiare est ca fit un'arga de muntonarzu Etimo srd. Traduzioni Francese répandre, divulguer Inglese to spread Spagnolo contar, airear, largar Italiano spifferare, svesciare, propalare Tedesco ausplaudern.

lúngi , vrb: lúngiri Definizione frigare mescamente ógiu o àteru a calecuna cosa in pitzu / pps. lúngiu, luntu; lungi s'arroda = fàere arregalos po ammodhiare a ccn. Sinonimi e contrari friai, ludai, úngere Frasi aporrimidha una fita de lardu ca mi dhu lúngiu asuba de su pani arridau! ◊ mi at lúngiu is ogus cun d-unu pagu de ludu, mi seu isciacuau e non seu prus itzurpu! ◊ Scuetu ispronat a Cuadhedhu, dhu fait sudai bèni e si lungit de sudori ◊ is sebadas si lungint cun su meli ◊ seu lungendu is botas po dhas alluxentai ◊ tui ses bella isceti a ti lungi is murrus e is ungas! (T.Putzu) Traduzioni Francese étendre, étartiner, enduire Inglese to spread Spagnolo untar Italiano spalmare Tedesco streichen, schmieren.

«« Cerca di nuovo