afutàre , vrb Definizione pigare (o fintzes giare) afuta, arrennegu Sinonimi e contrari achibberare, airai, aorcare, arrabbiai, arragiolire, arrannegai, inchighiristai, inchimerai, incrabudhire, infelai, infuterare Frasi su pitzinnu l'istrochet pro l'afutare, ma cudhu li daet un'iscabessu ◊ s'assessore faedhanne àltziat sa boghe, si afutat, iscudet punzos a sa mesa (A.Cossu)◊ mi afuto inchietu pro chi tentu no ndhe apo de profetu (B.R.Carbone)◊ si mi afuto est rejone, ca so ispiantadu! 2. sas pedidorias isfatzidas de sos profitadores ant afutadu a babbu (G.Ruju) Etimo srd. Traduzioni Francese s'irriter Inglese to lose one's temper Spagnolo amoscarse Italiano stizzirsi Tedesco sich ärgern.

alvuràre , vrb: arborare, arberare, arbulare, arburai, arburare, arvurare, arvuriare Definizione pònnere o prantare a àrbures, a matas; foedhandho de gente, pigaresidha deretu, su si pesare a boghes po cosighedhas, oféndhios o tzacaos: arburai dhu narant fintzes po pesare o fàere a mannu, arburare fintzes in su sensu de pònnere prantau, istrantagiau (a bisura de àrbure) Sinonimi e contrari arburire / artzisare, inchietae Modi di dire csn: arburàresi (nadu de sos cadhos) = pesàresi comente e ritzos, cun sos pes de dainanti in artu; arburai ccn. cosa = pònnere ritza, istantargiare 2. s'achetu est semper marritanne, isconchinanne, annigranne e cricanne de si arburare 3. ti àlvuras de crítica mania sentza ti intendher ne de birde e ne de sicu (G.A.Cossu)◊ su venenu mi àrborat sos nérbios!◊ si m'arvúriat su sàmbene in s'intèndhere cudhu!◊ si àrbulat su cadhu e che betat su mere! 4. su pipiu est nàsciu tzeghixedhu e pensà ca no ndi dh'arburamu (A.Murru)◊ in pratza sunt arburandhe sa tuva po su fogulone Traduzioni Francese border d'arbres, se fâcher Inglese to plant with trees, to lose one's temper Spagnolo arborecer, enarbolar Italiano alberare, inalberarsi Tedesco mit Bäumen bepflanzen, sich aufbäumen.

ammodoinài , vrb: ammuduinare, modoinai Definizione fàere o istare coment'e dormiu, pigare o pèrdere is atuamentos, sa memória Sinonimi e contrari abbalaucare, ammadainare, asturdire, atontonare, immaidoinare, immaudinare, scilibriri, stolondrai, stontonai 1 Etimo srd. Traduzioni Francese perdre la mémoire Inglese to lose one's memory Spagnolo perder la memoria Italiano smemorare Tedesco das Gedächtnis verlieren.

artzisàre , vrb Definizione su si arrennegare, su si ofèndhere Sinonimi e contrari alvurare, inchietae Frasi issu, solu a intèndhere cussu zistru, artzisau si est deretu Etimo srd. Traduzioni Francese se mettre en colère, se fâcher Inglese to lose one's temper Spagnolo enfadarse Italiano inalberarsi Tedesco sich aufbäumen.

disapegài , vrb Definizione pèrdere s'amore, s'istima po ccn. o calecuna cosa Sinonimi e contrari disamorai, ispitzigare Traduzioni Francese se désaffectionner Inglese to lose one's enthusiasm Spagnolo desapegarse Italiano disaffezionarsi Tedesco die Zuneigung verlieren.

ibentiàre , vrb: ilbentiare, irbentiare, ilventiare, irventiare, isbentiare, isvantiare, isventiare, sbentiai Definizione coment'e pèrdere bentu, pèrdere fragu, pèrdere sa fortza, s’efetu de s’àrculu (nau de is imbriagos puru), fintzes pigare ària, bentu Sinonimi e contrari iscoturare, istudinare, scexiai / bentiai, irvalorire, ispaporare / illeriare, irbasolare Frasi ti mandho a pistare giarra, gasi ibéntias!◊ una borta dau focu, a sa piatza li fachiant sas bentosas in costazos pro irbentiare ◊ impitat sèmpere ispíritu isventiadu pro cumpònnere sas drogas ◊ tupa s'ampulla de su binu ca sinono si che irbéntiat! ◊ pro lu fàghere isventiare, a s'imbriagu, che l'ant postu fora Etimo srd. Traduzioni Francese s'éventer, s'évaporer Inglese to lose scent (strenght), to evaporate, to fade (away) Spagnolo evaporarse Italiano svaporare Tedesco ausdunsten, verdunsten, verrauchen.

isminunchíre, isminuncíre , vrb Definizione torrare a s'ossu, essire iscarritzinu, làngiu Sinonimi e contrari apedhuncare, illanzigare, irromasire, istincare, scalaxiri, slangiri Traduzioni Francese maigrir beaucoup Inglese to lose weight a lot Spagnolo adelgazar mucho Italiano dimagrire mólto Tedesco abnehmen.

isporàre , vrb Definizione betare pore, pèrdere de pore, pèrdere de ànimu, disisperare, pèrdere s'ibertu, s'ispera Sinonimi e contrari isarcare | ctr. animai, incoragire Frasi no timas e no t'ispores! ◊ pro su ludu no t'ispores: cola! ◊ àlvure mai arraighinada, onzi travuntana l'atrighentat, la tríulat e l'isporat ◊ su caminu no l'isporabat pro dare un'ocrada a s'amorada ◊ l'aiat isporau su dispiachere de sos fizos chi nche l'aiant imbertu a sa gherra ◊ est gai sa sorte, ma issu no s'isporat! Etimo srd. Traduzioni Francese déprimer, décourager, démoraliser Inglese to depress, to discourage, to lose heart Spagnolo desanimarse Italiano deprìmere, scoraggiare, pèrdersi d'animo Tedesco niederdrücken, entmutigen, verzagen.

pèldere , vrb: pèldiri, pèrdede, pèrdere, perdi, pèrdiri, predi Definizione essire o pigare cosa de sa vista, de possessu, a manera de no ischire prus inue est o de no ndh'èssere prus meres, de no dha tènnere prus, ma fintzes in su sensu de perdimentare sa cosa ponendhondhe chentza cabu, chentza bisóngiu, o guastandhodha; rfl., no ischire prus inue unu est, no agatare o no ischire prus su camminu po andhare a ue si bolet o torrare a logu connotu: segundhu de ite si foedhat, su si cundennare s’ànima, essire malu, andhare male; àere sa parte peus in is càmbios (fàere prus ispesa chi no badàngiu), in su giogu, in is provas a trivas de pare; nau de istrégiu, lassare essire in calecunu istampu o segada o lassare orrúere su chi dhu'est aintru; andhare male, no ndh'àere fortuna de calecuna cosa, guastare de no èssere prus bonas nau de cosas de papare / ind. pres. 1ˆ p. sing. pèrgio; cong. pres. 1ˆ p. pl. perdemas; pps. pérdidu, pertu, prédiu Sinonimi e contrari aperdimentare, arroinare, guastare, imballiare, impèrdere, ispeldisciare, perdire / falare, sfàiri | ctr. balanzare, bíncere, conchistare, salvai Modi di dire csn: p. sa limba = no èssere prus bonu a faedhare una limba, no faedhare, essire mudu; pèrdiri sa boxi = essire serragados meda; p. sa vista, sos ogros, sa salude = inciurpaisí, essiri malàdiu; p. sa passéssia = arrennegàresi, dare a subra, no agguantare prus; p. sas fortzas = essire débbile; p. lati e cardaxu = pèrderendhe totu, pèrderendhe sacu e sale; p. su sentidu = irbariare, ammachiaisí; p. tempus = pònnere su tempus in cosas chentza cabu, chentza fàghere cosas de zudu; pèrdere sonnu = drommire prus pagu de su tantu chi bi cheret; no ndi perdit nudha (nadu de ccn. postu a paragone de un'àteru; nadu de unu chi est iscurtendhe, chi istat gai atentu de si ammentare totu su chi at intesu) = si assemizat deunudotu, est lintu e pintu s'àteru; pèrderendhe su fedu (nau de fémina, de animali príngiu) = aurtire, fintzas andhàreli male de àtera manera, mòrrere de dannu; pèrdere s'iscola = no andhare o no lassare andhare a iscola; lassare pèrdere (una cosa, una chistioni, un'ofesa) = lassare istare, lassai sentz'e circai, no ndi fai contu, perdonai Frasi si unu possedit centu brebeis e ndi perdit una, no at a lassai is atras norantanoi in is montis po andai a circai sa brebei pérdia? ◊ sa burrasca li at pérdidu sa nae ◊ onzi cosa lassada est pérdida ◊ no mi che lees cussa cosa, no mi la perdas! ◊ zughia su mucadoredhu in busaca e no mi l'agato: lu depo àere pérdidu ◊ custu tubbu est perdendi àcua ◊ su mastru bonu no ndhe perdet de materiale, triballendhe! 2. est pigadu a montes ma s'est pérdidu ca no connoschiat su caminu 3. a fàghere gai no mi cumbenit: deo bi perdo! ◊ cojendhe cun isse bi at pérdidu: issa si at barriadu una rughe! ◊ su prus, sa fémina est a parti de perdi ◊ giogamus a chie perdet pagat 4. dona atentzioni ca ndi perdis lati e cardaxu! ◊ medas berbeghes ndhe ant pérdidu s'anzone ◊ scerada, cun su mali chi tenit ndi at pérdiu su pipiu! 5. segundhu it’est, sa cosa de manigare lassada fora de frigoríferu si perdet ◊ sa peta cheret cota ca sinono si perdet ◊ putzi putzi a papare patata frissa in ozu de balena, e in bidha s'ulia perdínnesi! ◊ sicomente de frútora ndhe tenet meda, pro no si pèrdere ndhe regalat 6. bi est chie perdet su tempus e chie lu cunchistat ◊ a che colare sa die sentza it'e fàchere est a la pèrdere ◊ a sos fizos no lis perdet mai s'iscola, mancari in su bisonzu 7. custa carrada perdit e tocat a cambiai su binu a un'àtera Cognomi e Proverbi prb: chie perdet s'anzenu bi ponet su sou Etimo itl. perdere Traduzioni Francese perdre Inglese to lose Spagnolo perder Italiano pèrdere, smarrire Tedesco verlieren.

scabbalài , vrb Definizione pèrdere o fàere pèrdere is fundhos de un'aziendha, su capitale, su cabbale Sinonimi e contrari | ctr. acabbalai Etimo srd. Traduzioni Francese perdre son capital Inglese to lose one's capital Spagnolo arruinarse Italiano pèrdere il capitale Tedesco das Kapital verlieren.

stramancài , vrb: istramancai*, stremancai Definizione fàere andhare male, fàere mancare, mancare de no ischire inue est unu o una cosa, pèrdere, fintzes andhare cun pagu seguresa a s'istòntona istòntona / stramancaisí de pari = nau de duos, èssere o istare tempus chentza si torrare a bíere; stramancai su mòri = pèrdere, fadhire su camminu Sinonimi e contrari malograi, pèldere | ctr. acatare Frasi cussu bòi depit èssi corrinendi su cumpàngiu, ca faint aici candu si stramancant de pari ◊ at lassau is brebeis po andai a circai sa chi s'est stramancada ◊ allà, una cosa ti nau: is congixedhus no mi stramanchist! (A.Garau)◊ apu stramancau sa lítera chi portamu, depit èssi chi mi nc'est lissinada ◊ de candu tenit a mimi a serbidori, nerit candu dh'apu stramancau una brebei! ◊ totu su chi si stramancat in su boscu si torrat a agatai ◊ candu ti biu, de cantu mi praxis stramancu sa bia! 2. at pediu agiudu ma ant circau de dhu fai stramancai ◊ issu si fiat stramancau de is cumpàngius e fiat torrau a Castedhu po ndi pigai is launedhas Traduzioni Francese perdre, s'égarer Inglese to lose (one's way) Spagnolo perder, extraviarse Italiano smarrire, smarrirsi Tedesco verlieren, sich verirren.

tzurumbecàre , vrb Definizione èssere cun sa conca a tontonadas, lassare orrúere sa conca dormindhosi cicios, tènnere sonnu meda de no poderare sa conca firma Sinonimi e contrari abbiocare, sconchiai, sconcoinai, tzilibbecare, tzinghirinare, tzumbecare Frasi si tzurumbeco subra su piatu diventat sónniu finas su ricatu ◊ bae e corcadiche, chi ses tzurumbechendhe! Etimo srd. Traduzioni Francese hochement de tête à cause du sommeil Inglese to lose one's head balance for the sleep Spagnolo cabecear Italiano tracollare della tèsta per il sónno Tedesco Kippen des Kopfes aus Schlaf.

«« Cerca di nuovo